Cần gắn quy hoạch liên hoàn từ cảng đường thủy nội địa với ICD,ậntảithủyGiácướcthấpvẫnkhócạkèo ngoại hạng hôm nay kết nối đến cảng biển sâu trong nội địa, cảng biển lớn ngoài cửa sông. Ảnh: Huy Khâm.

Thiếu vốn và bất cập về quy hoạch

Theo báo cáo của Cục Đường thủy nội địa Việt Nam, tổng mức đầu tư cho kết cấu hạ tầng đường thủy nội địa vẫn chưa tương xứng với tiềm năng hiện có của ngành, chưa đảm bảo hoàn chỉnh kết cấu hạ tầng giao thông để có thể đảm đương khối lượng vận tải. Đối với các dự án đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước, do nguồn vốn đầu tư còn hạn hẹp nên các dự án thường phải phân kỳ đầu tư, kéo dài thời gian đầu tư, một số dự án tuy đã được phê duyệt nhưng chưa được bố trí vốn để khởi động.

Bên cạnh đó, việc huy động vốn xã hội hóa để đầu tư kết cấu hạ tầng lĩnh vực đường thủy cũng còn gặp nhiều khó khăn, do đặc thù của ngành nên chưa hấp dẫn nhà đầu tư, hiện nhà đầu tư chỉ quan tâm đến các dự án đầu tư cải tạo nâng cấp luồng tuyến, cửa sông (6/13 dự án) còn các dự án về cảng, bến thủy nội địa (32 dự án) chưa có nhà đầu tư quan tâm.

Đáng chú ý, theo phân tích của Cục Đường thủy nội địa Việt Nam, tuy giá cước của đường thủy nội địa thấp hơn nhiều so với vận tải bằng đường bộ nhưng trên thực tế, tổng chi phí cho vận tải hàng hóa bằng đường thủy vẫn chưa thể cạnh tranh được với đường bộ. Nguyên nhân là do thời gian vận tải bằng đường thủy nội địa cao hơn gấp 5 lần so với các loại hình vận tải khác, đặc biệt là đường bộ. Trong khi đó, giá cước vận tải trọn gói lại có thể cao hơn cả vận tải đường bộ nếu ở cự ly ngắn.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, đánh giá cao về phương thức vận tải thủy nội địa ông Phùng Liêm Anh, đại diện Công ty Cổ phần thương mại Vận tải và Xây dựng Trung Dũng cho biết, là một doanh nghiệp khai thác đá, doanh nghiệp của ông thường xuyên vận chuyển đá đến các tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long bằng đường sông, rất ít khi vận chuyển bằng đường bộ hoặc đường sắt do chi phí bốc dỡ quá cao và khó đáp ứng được về tải trọng. Tuy nhiên hiện nhiều luồng tuyến vận tải chính vẫn chưa đảm bảo cho phương tiện di chuyển và còn phải phụ thuộc vào luồng lạch theo mùa. Đặc biệt, theo ông Phùng Liêm Anh, giá cước vận tải hàng hóa bằng đường thủy nội địa chỉ cạnh tranh đối với các mặt hàng có nhu cầu vận tải quy mô lớn, giá trị không cao và với cự ly đủ dài.

Gỡ nút thắt về vốn

Theo ông Trần Đỗ Liêm, Chủ tịch Hội Vận tải Thủy nội địa Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã Rạch Gầm, thiếu vốn và phí chồng phí là những khó khăn mà doanh nghiệp đường thủy nội địa đang phải đối mặt. Bởi hầu hết toàn bộ phương tiện thủy nội địa đều do người dân tự đầu tư bằng vốn tự có hoặc vay của ngân hàng thương mại. Trong khi đó, hiện nay có đến 80% phương tiện vận tải đường thủy đã cũ, doanh nghiệp rất muốn thay thế nhưng thiếu vốn đang “bó chân” doanh nghiệp.

Cũng theo ông Liêm, các doanh nghiệp vận tải thủy nội địa cũng đang phải đối mặt với việc phí chồng phí như: Đăng ký kinh doanh, đăng ký phương tiện, vùng nước, bến cảng, cảng phí, phí đường dài... Chính điều này đã làm lãng phí những tiềm năng mà phương thức vận tải thủy nội địa đang có.

Vì vậy, theo ông Liêm, để thúc đẩy các doanh nghiệp đường thủy nội địa “bứt phá”, nên giảm các kiểm tra không bắt buộc đối với các phương tiện đang hành trình để giảm chi phí, thời gian cho doanh nghiệp. Đồng thời giảm các trạm kiểm tra cảnh sát đường thủy. Ở mỗi tỉnh chỉ nên đặt 1-2 trạm kiểm tra trên một tuyến đường thủy và khoảng cách các trạm nên cách nhau khoảng 50km. Bên cạnh đó, cần gắn quy hoạch liên hoàn từ cảng đường thủy nội địa với ICD, kết nối đến cảng biển sâu trong nội địa, cảng biển lớn ngoài cửa sông, tránh chồng chéo với một số cảng biển nhỏ, có hệ thống đường dẫn đồng bộ với đường cao tốc, quốc lộ.

Về chính sách luật pháp, ông Liêm cho rằng, cần có văn bản pháp luật quy định cụ thể làm cơ sở pháp lý đầy đủ, cập nhật chính sách mới khả thi, tạo niềm tin cho nhà đầu tư, cho việc triển khai đầu tư và sự ủng hộ của nhân dân, xây dựng cảng, bến theo các hình thức BOT, PPP, BT và riêng đối với ICD.

Và để gỡ nút thắt về vốn cần có những biện pháp cụ thể để khuyến khích phát triển doanh nghiệp vận tải thủy có quy mô trung bình và lớn tại Đồng bằng sông Cửu Long, Đồng bằng sông Hồng để dễ huy động vốn, trang bị cho tàu, động cơ... Cho vay dài hạn với lãi suất ưu đãi chở hàng bao hàng rời, chở container… gắn động cơ mới 100%.

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)