Thông tư mới ra đời nhằm đáp ứng kỳ vọng bảo đảm giữa xe nhập khẩu và xe sản xuất, lắp ráp trong nước được đối xử như nhau trong việc kiểm tra, thử nghiệm và chứng nhận chất lượng, tạo ra hàng rào kỹ thuật bảo đảm an toàn chất lượng. Ảnh: NGUYỄN HÀ.

Khổ vì Thông tư cũ

Năm 2012, Bộ GTVT ban hành Thông tư 19/2012/TT-BGTVT quy định về bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô của cơ sở sản xuất, thương nhân NK ô tô. Theo đó, Giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô của cơ sở sản xuất, thương nhân NK sẽ do Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT) cấp và đây là một trong những điều kiện bắt buộc phải có để DN có thể NK. Giấy chứng nhận có giá trị trong thời hạn 3 năm kể từ ngày ký.

Từ ngày 1-7-2016, theo quy định của Luật Đầu tư năm 2014 và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, Thông tư 19/2012/TT-BGTVT hết hiệu lực thi hành. Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, đại diện một số DN cho biết, do Thông tư 19/2012/TT-BGTVT đã hết hiệu lực, từ 1-7, cơ quan Đăng kiểm không tiến hành cấp mới hoặc gia hạn Giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô. Điều này khiến các DN có Giấy chứng nhận đã hết hạn không thể gia hạn và nếu muốn xin cấp mới cũng đành “bó tay”. Dự kiến, từ năm 2017 tới nếu tình trạng chưa có gì biến chuyển, rất nhiều DN ô tô cả NK chính hãng lẫn không chính hãng đều không thể tiếp tục NK do vướng khâu này.

Không chỉ với Thông tư 19/2012/TT-BGTVT, Thông tư 20/2011/TT-BCT của Bộ Công Thương quy định bổ sung thủ tục NK xe ô tô chở người loại từ 9 chỗ ngồi trở xuống cũng hết hiệu lực từ ngày 1-7-2016.

Mặc dù đã hết hiệu lực, nhưng trên thực tế, các DN NK ô tô vẫn đang phải "chịu" các quy định của Thông tư 20, lý do, theo Bộ Công Thương là vì hiện chưa có văn bản thay thế quản lý vấn đề này. Điều đáng lưu ý là ngoài quy định nhà NK phải có "Giấy ủy quyền chính hãng" của nhà sản xuất, Thông tư 20 còn quy định DN NK phải có “Giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng ô tô đủ điều kiện" do Bộ GTVT cấp. Và như đã nói từ 1-7-2016, cơ quan Đăng kiểm không tiến hành cấp mới hoặc gia hạn Giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô.

Vì vậy hiện, nếu DN nào mới NK ô tô hoặc hết hạn Giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô dù có "Giấy ủy quyền chính hãng" của nhà NK cũng sẽ không đủ điều kiện NK ô tô vì không đáp ứng quy định phải có "Giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô".

Đã hơn 4 tháng trôi qua kể từ khi hai thông tư liên quan sát sườn đến các quy định về NK xe ô tô nêu trên hết hiệu lực thi hành, hiện không hề có văn bản nào thay thế. Như vậy, vô hình trung, công tác quản lý Nhà nước ở lĩnh vực này đang bị “bỏ trống”, khiến các DN ô tô nhấp nhổm, “đứng ngồi không yên”.

Thấp thỏm vì Tiêu chuẩn mới

Nằm trong kế hoạch xây dựng từ năm 2015 và dự thảo mới nhất được lấy ý kiến rộng rãi của các đơn vị liên quan kể từ cuối tháng 8-2016, đến nay, Bộ GTVT đang ở giai đoạn cuối hoàn thiện Dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Mặc dù hoàn toàn độc lập và không đóng vai trò thay thế Thông tư 19/2012/TT-BGTVT, tuy nhiên nhiều DN cũng đang lo ngại nếu mang nội dung khắt khe, đây sẽ là một trong những điểm cản trở DN NK.

Tại Dự thảo mới nhất, một trong những nội dung nhận được nhiều quan tâm của các DN là yêu cầu về mặt bằng và các khu vực của cơ sở. Dự thảo nêu rõ, mặt bằng tổng thể của cơ sở bao gồm nhà xưởng, phòng điều hành, kho phụ tùng, đường giao thông nội bộ, khu vực tiếp nhận, bàn giao xe, nơi tập kết rác công nghiệp, các khu vực khác (nếu có). Trong đó, đối với xe ô tô con, ô tô khách từ 16 chỗ trở xuống, ô tô tải và ô tô chuyên dùng có khối lượng toàn bộ đến 3,5 tấn, xe bốn bánh có gắn động cơ thì kích thước tối thiểu tại nơi tiếp nhận, bàn giao, bảo dưỡng sửa chữa thân vỏ (gò, hàn) và sơn là là 3,5x6m. Riêng kích thước tối thiểu của khu kiểm tra xuất xưởng là 4x8m.

Phát biểu tại cuộc họp góp ý cho Dự thảo mới đây tại Bộ GTVT, ông Nguyễn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Thiên Phúc An đề nghị Ban soạn thảo đưa nội dung cụ thể, riêng biệt về vị trí làm việc của cơ sở. Ví dụ, DN có thể lựa chọn sơn một nơi, xưởng sửa chữa một nơi khác nhau. Lý do ông Tuấn đưa ra là tại Hà Nội, để thuê được một diện tích lớn làm mặt bằng đầy đủ cho cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa không hề đơn giản. Nếu cứ áp theo đúng tiêu chuẩn đặt ra, các DN quy mô vừa và nhỏ có thể không đáp ứng được để đạt Tiêu chuẩn quốc gia.

Đáp lại ý kiến này, ông Nguyễn Đông Phong, Phó Trưởng phòng Phòng Chất lượng xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT) cho biết: Tiêu chuẩn đưa ra là mức tương đối tối thiểu, dựa trên việc tham khảo của nhiều hãng ô tô. Không văn bản nào thỏa mãn được mọi đối tượng nên sẽ phải có DN không thể đáp ứng. Đồng quan điểm với ông Phong, bà Vân Anh, chuyên viên Vụ Pháp chế (Bộ GTVT) cho rằng, nếu để các vị trí thuộc cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa quá tản mát thì về mặt quản lý Nhà nước rất khó để xem xét, đánh giá. “Đây là Tiêu chuẩn quốc gia, có thể 10-20 năm nữa vẫn áp dụng nên không thể để tủn mủn quá. DN nào cảm thấy thực hiện được thì mới áp dụng chứ không bắt buộc”, bà Vân Anh nói.

Làm được thì như Trung tâm Đăng kiểm?

Ngoài vấn đề diện tích, vị trí cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, một trong những vấn đề quan trọng nêu trong Dự thảo là các trang thiết bị, dụng cụ tối thiểu phải có. Mục 3.3.3 của Dự thảo nêu rõ, thiết bị kiểm tra xuất xưởng cần có gồm: Thiết bị kiểm tra độ trượt ngang; thiết bị kiểm tra góc đặt bánh xe (đối với các loại xe có hệ thống treo độc lập); thiết bị kiểm tra góc quay lái của bánh xe dẫn hướng; thiết bị kiểm tra lực phanh trên các bánh xe; thiết bị kiểm tra đèn chiếu sáng phía trước và thiết bị kiểm tra khí thải (phù hợp với loại nhiên liệu xăng hoặc diesel sử dụng cho xe).

Đại diện cho Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), ông Ninh Hữu Chấn, Tổng Thư ký VAMA bày tỏ sự đồng tình tuyệt đối với các yêu cầu đặt ra. Ông Chấn lý giải, hiện nay nhiều cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa không có các thiết bị nêu trên. Bởi vậy, khi xe hỏng, ví dụ riêng việc chỉnh phanh, chỉnh xong thợ phải đem xe ra đường thử, kiểm tra góc lái cũng phải làm tương tự. “Nếu các cơ sở trang bị đầy đủ những thiết bị nêu trên sẽ giải quyết được nhiều vấn đề, tránh được không ít hệ lụy”, ông Chấn nhấn mạnh.

Liên quan tới vấn đề này, ông Tuấn lại có cái nhìn trái ngược khi cho rằng, nếu đáp ứng được đầy đủ như trên thì một cơ sở sửa chữa, bảo dưỡng không khác gì một Trung tâm Đăng kiểm. Đơn cử như riêng thiết bị kiểm tra khí thải, khi DN NK ô tô đã được cơ quan Đăng kiểm kiểm tra khí thải rồi mới cho NK, lưu hành. Vậy thiết bị kiểm tra khí thải đưa vào cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa là lãng phí.

“DN phải đi từ bé đến lớn, các nội dung đưa ra cần xem xét để hầu hết các DN đáp ứng được chứ không chỉ để DN lớn làm được. Điều DN lo ngại nhất là những nội dung trong tiêu chuẩn có thể trở thành quy chuẩn hoặc được dẫn chiếu vào các văn bản pháp luật khác, gây khó khăn cho DN trong NK”, ông Tuấn nói.

Đại diện cho Ban soạn thảo Dự thảo, ông Phong lý giải: “Chúng tôi đã tham khảo một số nước tiên tiến trước khi xây dựng các nội dung này. Xe không phải tự nhiên được đem vào trạm kiểm định mà trước đó phải có giấy bảo dưỡng, sửa chữa rồi. Khâu kiểm định chỉ là để chỉ ra xe đạt hay không đạt. Các loại thiết bị này, cơ sở của các hãng đều có, chỉ những DN nhỏ mới thường bỏ ra. Bởi vậy, các DN cũng cần cân nhắc xem xét kỹ chứ không nên phủ quyết toàn bộ”.

(责任编辑：Cúp C1)