Mua sắm công xanh có thể mang đến nhiều lợi ích,ệtNamđangkhởiđộngthựchiệnmuasắmcôbình định vs hà nội như tạo động lực cho việc đổi mới, phát triển các sản phẩm mới thân thiện với môi trường.

Hỗ trợ thực hiện thỏa thuận quốc tế về môi trường

Mua sắm chính phủ hay còn gọi là mua sắm công có vai trò quan trọng trong chi tiêu ngân sách. Mua sắm công bền vững, mua sắm công xanh ngày càng được các nước quan tâm và chú trọng thực hiện như một công cụ chính sách nhằm thúc đẩy phát triển bền vững. Tuy nhiên, đây vẫn là khái niệm mới ở Việt Nam, đòi hỏi cần có thời gian để hình thành được thị trường mua sắm công xanh, hướng đến phát triển bền vững.

Thực hiện mua sắm công xanh có thể mang đến nhiều lợi ích, trong đó nổi bật là tạo động lực cho việc đổi mới, phát triển các sản phẩm mới thân thiện với môi trường. Đối với các quốc gia có tỷ lệ chi ngân sách cho mua sắm công cao lên đến 30% GDP thì mua sắm công xanh góp phần thúc đẩy sự chuyển dịch sang chuỗi sản xuất và tiêu dùng bền vững hơn; đồng thời, tiết kiệm chi phi mua sắm và hỗ trợ thực hiện các mục tiêu, thoả thuận quốc tế về môi trường và phát triển bền vững.

Những năm gần đây, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đẩy mạnh các dự án, thỏa thuận với phía nước ngoài nhằm tạo tiền đề cho việc triển khai mua sắm công xanh, điển hình như dự án “Thúc đẩy tiêu dùng và sản xuất sản phẩm xanh thông qua mua sắm công bền vững và nhãn sinh thái”. Hay như thỏa thuận hợp tác về mua sắm công xanh giữa Tổng cục Môi trường và Viện Công nghệ và Công nghiệp môi trường Hàn Quốc, ưu tiên cho việc tổ chức các khóa đào tạo tăng cường năng lực cho cán bộ quản lý nhà nước chịu trách nhiệm về mua sắm công…

Mua sắm công chiếm trung bình 20% ngân sách hàng năm ở nước ta, song mua sắm công xanh được cho là đang trong giai đoạn đầu khởi động, chỉ thực hiện ở phạm vi hẹp và chủ yếu nhờ sự hỗ trợ của các dự án nước ngoài.

Thí điểm và có lộ trình mua sắm công xanh

Nếu mua sắm công chiếm trung bình 20% ngân sách hàng năm, có nghĩa Việt Nam chi khoảng 21 - 22 tỷ USD/năm cho mua hoạt động này. Trao đổi với phóng viên TBTCVN, ông La Văn Thịnh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính cho biết, Bộ Tài chính vừa hoàn thiện đề án khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia vào thị trường mua sắm công. Đây sẽ là cơ hội rất lớn cho doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp tư nhân tham gia tại các thị trường lớn như Mỹ, EU… Hiện nay, Việt Nam hội nhập sâu hơn vào thị trường thế giới qua các hiệp định thương mại tự do (FTA), với những điều khoản cam kết liên quan đến mua sắm công như FTA Việt Nam - EU (EVFTA), CPTPP. Mặc dù không phải mọi gói thầu sử dụng ngân sách nhà nước đều sẽ phải tuân thủ yêu cầu của các FTA, song sức ép hội nhập sẽ buộc pháp luật về đấu thầu của Việt Nam tiệm cận hơn với chuẩn quốc tế. Điều này vừa tạo cơ hội để các doanh nghiệp tham gia nhiều hơn vào quá trình đấu thầu các gói mua sắm công, vừa tạo điều kiện thực hiện mua sắm công xanh.

Trong nghiên cứu mới đây, bà Nghiêm Thị Thúy Hằng, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính cho rằng, cần phải có thời gian, nỗ lực và nguồn lực nhất định để hình thành được thị trường mua sắm công xanh. Trong thời gian tới cần từng bước hoàn thiện khung khổ pháp lý cho hoạt động mua sắm công nói chung và mua sắm công xanh nói riêng, hướng tới việc thực thi đồng bộ, tránh sự chồng chéo và mâu thuẫn trong quản lý.

Để tiếp tục tạo môi trường pháp lý minh bạch, góp phần đẩy mạnh thực hiện mua sắm công xanh, trong thời gian tới, các quy định về mua sắm công nói chung và liên quan đến bảo vệ môi trường nói riêng cần phải được rà soát, đánh giá và hoàn thiện hơn theo hướng phù hợp với thực tế và thông lệ quốc tế. Trên cơ sở đó, cơ quan chức năng cần nghiên cứu, xây dựng hoàn thiện chính sách thúc đẩy hoạt động mua sắm công xanh, gắn các tiêu chí về môi trường vào quy trình đấu thầu; đồng thời ban hành danh mục các sản phẩm, dịch vụ thân thiện môi trường cần ưu tiên trong mua sắm công. Bên cạnh đó, Nhà nước xây dựng và thí điểm áp dụng lộ trình mua sắm công xanh, trước hết tại một số cơ quan mua sắm cấp trung ương và đối với một số sản phẩm, dịch vụ ưu tiên, sau đó mở rộng ra cấp địa phương và các tổ chức. Định kiến sản phẩm dán nhãn xanh đắt hơn sản phẩm thông thường cũng cần phải thay đổi, bởi chi phí vòng đời của sản phẩm.

Minh Anh

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)