Nhiều bản án đã đượcthi hành xong thì mới có kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm của những ngườicó thẩm quyền. Bản án giám đốc thẩm sau đó mới tuyên hủy án để xét xử lại.Chính vì sự vào cuộc quá chậm đó đã khiến cho người bị thi hành án (THA) lâmvào tình cảnh “dở khóc dở cười” vì tài sản đã bị thi hành xong. Trường hợp dướiđây là một điển hình.

Cuối năm 2004,ángnghịgiámđốcthẩmchậbong da anh ngoai hang Tòa án Nhân dân (TAND) huyện Bến Cát thụ lý vụkiện tranh chấp tài sản thừa kế giữa nguyên đơn là các ông V., bà G., ông T.,ông N…, cùng ngụ tại xã An Bình, Phú Giáo và xã Hòa Lợi, Bến Cát với bị đơn làbà N.T.U. (Hòa Lợi, Bến Cát). Vụ tranh chấp này đã được TAND huyện Bến Cát xétxử và tuyên buộc bà N.T.U. phải chia cho bên nguyên đơn (6 người) mỗi người gần51 triệu đồng và được sử dụng 106,6m2 đất tái định cư. Bản án bị kháng cáo. 5tháng sau, TAND tỉnh Bình Dương xử phúc thẩm đã bác kháng cáo, tuyên giữ nguyênbản án sơ thẩm.

Án có hiệu lực phảithi hành!

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật nhưng do bà N.T.U.không tự nguyện THA nên theo yêu cầu của các nguyên đơn, Chi cục THA Dân sự BếnCát đã tiến hành đo, cắm cột mốc giao cho các nguyên đơn diện tích đất theo nộidung bản án.

Người nhận chuyển nhượnghợp pháp từ phần đất đã bị thi hành án của bà U. nay cũng bị “vạ lây”!

Về phần tiền mà bà U. có trách nhiệm thanh toán nhưng bàcũng không tự nguyện thi hành khoản nào; do đó Chi cục THA Dân sự Bến Cát đã tiếnhành kê biên, định giá tài sản của bà U. gồm 1 căn nhà cấp 4, một nhà vệ sinh,1 giếng đóng, 1 máy bơm nước và diện tích 300m2 đất tái định cư. Tài sản này đãđược Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản Bình Dương đưa ra bán đấu giá. Sauđó, Chi cục THA Dân sự Bến Cát cũng đã cưỡng chế giao tài sản cho người trúng đấugiá; bởi vì bà U. không tự nguyện giao tài sản.

Bản án đã được thi hành xong, đến tháng 4-2009, TAND Tối caomới tiến hành xét xử giám đốc thẩm theo kháng nghị của Chánh án TAND Tối cao vàtuyên hủy cả hai bản án trên; giao hồ sơ cho cấp sơ thẩm xét xử lại. Theo bảnán Giám đốc thẩm thì trong quá trình giải quyết vụ án, hai cấp tòa sơ, phúc thẩmchưa làm rõ nhiều chứng cứ, tài liệu có liên quan đến nội dung bản án…

Trong quá trình giải quyết lại vụ án, vì bên nguyên đơn cóđơn rút yêu cầu khởi kiện nên TAND Bến Cát đã ra quyết định (QĐ) đình chỉ giảiquyết vụ án. Bà U. kháng cáo, TAND tỉnh Bình Dương ra QĐ bác kháng cáo của bàvà giữ nguyên QĐ đình chỉ vụ án của TAND huyện Bến Cát.

Quá bức xúc vì tự nhiên thấy tài sản của mình bị mất mộtcách oan uổng, không cách nào khác, bà U. đã làm đơn khởi kiện những người đãđược THA. Bà U. cho rằng: khi vụ án tranh chấp đã bị đình chỉ có hiệu lực phápluật thì tài sản được chia theo bản án đã có hiệu lực pháp luật của TAND tỉnhBình Dương trước đó (hiện đã bị hủy) được trả lại tình trạng ban đầu; nên việccác nguyên đơn chiếm giữ tài sản của bà là không có căn cứ pháp luật. Do đó, việcbà khởi kiện để đòi lại tài sản là hoàn toàn hợp pháp.

Cần quy định chặt chẽhơn về thủ tục giám đốc thẩm

Theo bà U., việc cả 2 cấp tòa ra QĐ đình chỉ vụ án đã khiến chobà “tự dưng bị mất hết tài sản”; vì bản án trước đó đã được thi hành xong, tàisản bị THA đã chuyển dịch qua rất nhiều cá nhân. Trong trường hợp bà thắng kiệnthì các nguyên đơn liệu có còn tài sản để mà giao trả lại?! Bản án giám đốc thẩmcủa TAND Tối cao là hủy án, giao về cho tòa sơ thẩm xét xử lại mà nay tòa đìnhchỉ là không thỏa đáng và làm thiệt hại nặng nề đến quyền lợi của bà. Tại saokhi ra QĐ đình chỉ vụ án, tòa không nghĩ đến việc toàn bộ tài sản của bà đã bịTHA theo bản án hiện đã bị TAND Tối cao hủy?!

Đúng là trong vụ việc này, bà U. bị thiệt thòi nặng bởi tàisản lẽ ra vẫn còn thuộc sự quản lý, sở hữu của bà thì nay đã bị THA gần hết.Nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng đây cũng là một “lỗ hổng” cần phải có sự điềuchỉnh kịp thời.

Theo luật sư Trần Như Lực- Đoàn Luật sư TP.HCM, thì những vụviệc tương tự như thế này đã xảy ra nhiều trong thực tiễn nhưng cách giải quyếtthì gặp không ít khó khăn. Có chuyện này là bởi luật quy định bản án dân sựphúc thẩm có hiệu lực thi hành ngay nhưng cũng quy định rằng bản án dân sự đãcó hiệu lực vẫn có thể bị xem xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm và thời hạnkháng nghị giám đốc thẩm lên đến 3 năm. Trong 3 năm đó, xã hội đã có nhiều thayđổi phát sinh. Điều này dẫn tới tình trạng mọi việc đã đâu vào đó, khó thể thayđổi, khó thể khôi phục lại tình trạng ban đầu của các bên đương sự được. Chínhvì vậy, các nhà làm luật cần nghiên cứu lại về thời gian, cơ cấu tổ chức giảiquyết đơn thư khiếu nại giám đốc thẩm, cũng như mối quan hệ phối hợp giữa ngườicó thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm với cơ quan THA sao cho hợp lý, hiệu quả.

Luật sư Lực cũng cho rằng, pháp luật có quy định về chuyệnphối hợp giữa người có thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm với cơ quan THA như:cho phép người có thẩm quyền kháng nghị hoãn THA trong một thời hạn nhất định.Tuy nhiên, trên thực tế quá trình phối hợp này vẫn có thể gặp trục trặc, khôngít trường hợp người có thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm đã vào cuộc quá chậm,sau khi bản án đã được thi hành xong như trường hợp trên.

NHÂN QUANG

(责任编辑：La liga)