Mô hình “Vai-Đầu-Vai” là một dạng mô hình giảm giá. TheứngkhoántuầnThịtrườngđangtheomôhìnhnàsoi kèo u21 anho mô hình này thì chỉ số sau một đợt tăng trưởng tạm thời đạt một đỉnh ngắn hạn và điều chỉnh nhẹ, tạo “vai phải” trong mô hình. Sau đó lại tăng cao hơn, tạo một đỉnh cao mới, tạo “đầu” trong mô hình. Từ đỉnh cao này chỉ số sụt giảm và phục hồi tạo đỉnh thứ ba thấp hơn đỉnh, hay “vai phải”. Nếu chỉ số tiếp tục giảm thấp hơn ngưỡng gọi là ”đường viền cổ” (đường nối hai đáy của hai vai trong mô hình) thì chính thức xác nhận mô hình “Vai-Đầu-Vai” và giảm tối đa bằng với độ cao tới đỉnh.

Hiện VN-Index đang ở trong mô hình rất giống với mô hình “Vai-Đầu-Vai” trong lý thuyết và các phân tích theo hướng này cũng không có gì sai. “Vai phải” tương đương với đỉnh cao 1.000 điểm hồi cuối tháng 2/2019. “Đầu” tương đương 1.014 điểm giữa tháng 3. “Vai trái” tương đương đỉnh 1.000 điểm đầu tháng 4/2019.

Nếu VN-Index thật sự đi theo mô hình nói trên thì về lý thuyết, mức sụt giảm có thể tới gần 916 điểm, tức là có thể mất thêm khoảng 50 điểm tính từ mốc hiện tại.

Tuy nhiên, các mô hình kỹ thuật trên thực tế lại rất đa dạng và không phải lúc nào cũng giống như sách vở. Các sách dạy phân tích kỹ thuật đều có một thủ thuật giống nhau là lựa chọn những mô hình điển hình để làm ví dụ. Điều đó tạo ảo tưởng rằng phân tích kỹ thuật rất dễ dàng và mô hình luôn lặp lại.

Trên thực tế, các mô hình giá đại đa số là được nhìn nhận theo con mắt chủ quan vì các “thông số kỹ thuật” thường không đạt tiêu chuẩn như sách vở đề cập. Điểm thứ hai là có nhiều mô hình giá hoàn thành giống lý thuyết, nhưng cũng có một số lượng tương đương không hoàn thành. Không có bất kỳ thống kê, so sánh nào về xác suất hoàn thành hay không hoàn thành một mô hình kỹ thuật, hay các lý giải vì sao thời điểm này giá đi đúng mô hình, thời điểm khác lại không.

Hàng triệu nhà đầu tư trên thị trường không phải tất cả đều chăm chăm tìm kiếm các mô hình giá để ra quyết định đầu tư. Đầy rẫy các sách dạy về chiến lược giao dịch theo mô hình, nhưng cũng có nhiều hơn các sách dạy chiến lược khác, chẳng hạn theo lý thuyết sóng, hay các mô hình theo tỷ lệ. Nói cách khác, những chiến lược đầu tư khác nhau sẽ tạo sức mạnh khác nhau và ảnh hưởng đến khả năng hình thành mô hình giá theo lý thuyết. Hãy nghĩ đến trường hợp đơn giản nhất: 1000 nhà đầu tư cá nhân nghĩ rằng VN-Index đang trên đường hoàn thành mô hình “Vai-Đầu-Vai” và 10 quỹ đầu tư không nghĩ như vậy. Bên nào nhiều tiền hơn sẽ thắng trong trường hợp này và việc VN-Index có hoàn thành mô hình hay không trở nên vô nghĩa.

Nói dông dài như vậy không phải để cố gắng chứng minh rằng VN-Index hiện tại không rơi vào mô hình giảm giá “Vai-Đầu-Vai”. VN-Index hoàn toàn có thể điều chỉnh giảm nhiều hơn nữa theo mô hình này. Tuy nhiên yếu tố tiên quyết theo lý thuyết là “sự xác nhận mô hình”. Với VN-Index, đó là việc giảm xuống dưới “đường viền cổ”, một ngưỡng tương đối mơ hồ vì có thể xác định dựa trên giá đóng cửa hoặc giá thấp nhất. Nếu tính theo giá đóng cửa thì VN-Index đã “gãy đường viền cổ” nhưng nếu tính theo giá thấp nhất (giá Low) thì lại chưa.

Yếu tố thứ hai là bối cảnh của thị trường hiện tại có ủng hộ khả năng xảy ra mô hình đến mức nào. Đây mới là điều khó xác định nhất vì tâm lý nhà đầu tư có thể thay đổi mà không thể đoán trước được. Chẳng hạn lúc này đa số nhà đầu tư lo sợ về nguy cơ xảy ra mô hình “Vai-Đầu-Vai”, nhưng đột nhiên có thông tin tích cực nào đó xuất hiện như Mỹ - Trung chốt thỏa thuận thương mại, chứng khoán Mỹ vượt đỉnh, thì tâm lý lại hứng khởi ngay lập tức. Lúc đó các mô hình có thể bị vứt vào sọt rác vì chẳng còn ai quan tâm nữa.

Yếu tố thứ ba mang tính đặc thù ở Việt Nam là ảnh hưởng của các cổ phiếu vốn hóa lớn lên VN-Index. Chỉ số này thực tế không phản ánh đúng trạng thái giá cổ phiếu ở mặt bằng chung mà phản ánh diễn biến của một số cổ phiếu lớn nhất. Nếu các cổ phiếu vốn hóa lớn được đẩy tăng giá, bất kể VN-Index đã xác nhận “viền cổ” hay chưa thì cũng chẳng có mô hình nào xảy ra cả.

Các mô hình giá theo phân tích kỹ thuật được đúc kết từ thực tế hàng trăm năm giao dịch của thị trường chứng khoán nên phải có giá trị nhất định. Tuy nhiên giá không bắt buộc phải đi theo mô hình, mà chính nhà đầu tư góp phần tạo ra mô hình và cũng chính nhà đầu tư quyết định việc mô hình có xảy ra hay không. Suy nghĩ không giống nhau, nguồn lực không giống nhau nên mọi phân tích dự báo chỉ mang tính tham khảo.

Trọng Nghĩa

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)