Đếm ngược từng ngày

Số liệu mới nhất do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) công bố vào cuối tháng 9/2021 cho thấy, chỉ có 6 nhà máy điện gió với tổng công suất 272,4 MW đã được công nhận vận hành thương mại (COD). Trong khi đó, có tới 106 dự ánđiện gió với tổng công suất đăng ký thử nghiệm COD là 5.655,5 MW đăng ký vận hành thương mại để kịp hưởng giá mua điện ưu đãi, cố định trong 20 năm (cơ chế giá FIT). Như vậy, chưa đầy 4,82% công suất đăng ký đã cán đích, trong khi thời gian còn lại chỉ vài tuần.

Theo Quyết định số 39/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, sau ngày 31/10/2021, cơ chế giá FIT cho điện gió sẽ hết hạn. Theo báo cáo của ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ Công thương mới đây, Bộ Công thương sẽ không xem xét hay kiến nghị cấp cao hơn gia hạn cho các dự án điện gió hưởng giá FIT sau thời hạn trên.

Các biện pháp giãn cách để hạn chế lây lan trong đợt dịch Covid-19 lần thứ tư vừa qua đã làm chậm tiến độ các dự án. Riêng việc nhập khẩu thiết bị, một số chủ dự án cho biết, thời gian thông quan kéo dài thêm tới 2 tuần.

Dự án Ea Nam tại Đắk Lắk là một trong 6 dự án bắt đầu được công nhận vận hành thương mại, nhưng phần công suất đã nhận COD mới đạt 12,6 MW trên mức tổng 400 MW. Trong quá trình triển khai, việc vận chuyển hàng gây lây lan dịch do không có biện pháp kịp thời cách ly y tế khi phát hiện ca nhiễm còn khiến chủ đầu tưdự án này bị UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kiến nghị xử lý trách nhiệm.

Chưa kể, với đặc thù hàng siêu trường siêu trọng, việc vận chuyển không dễ. Đã không ít trường hợp lật xe chở cánh quạt điện gió ngay trên các tuyến quốc lộ. Nỗ lực để về đích đúng hẹn, thậm chí đã có nhà đầu tư điện gió Việt Nam phải chấm dứt hợp đồng EPC với nhà thầunước ngoài do đối tác không thiện chí hợp tác, không quyết tâm thực hiện dự án, cố tình chối bỏ nghĩa vụ theo hợp đồng EPC.

Bên cạnh nhân lực, vật lực, thì dòng vốn rất lớn cũng đã dồn dập đổ vào các dự án điện gió, đặc biệt từ đầu năm 2021 tới nay. REE Corp đang triển khai 3 dự án điện gió với tổng công suất hơn 102 MW. Số tiền mà “ông lớn” ngành năng lượng này đã giải ngân cho điện gió đến cuối quý II/2021 là 1.243 tỷ đồng, trong đó, riêng nửa đầu năm 2021 đầu tư hơn 1.060 tỷ đồng. Điện Gia Lai cũng đầu tư thêm 2.453 tỷ đồng, nâng tổng chi phí xây dựng cơ bản dở dang vào 3 dự án điện gió lên 2.756 tỷ đồng. Tuy vậy, vẫn chưa có phần công suất nào từ hai công ty này được nhận COD.

Tập trung dồn nguồn lực cho dự án, nhưng yếu tố khách quan là dịch bệnh đã đặt ra những thách thức lớn cho cuộc đua vốn đã khó lại càng khó hơn khi thời gian đang đếm ngược từng ngày.

Bất định biến số đầu ra

Đại dịch đã giáng một đòn lớn vào ngành năng lượng điện gió đang phát triển bùng nổ không chỉ tại Việt Nam, mà còn trên toàn cầu. Chỉ riêng tiến độ kéo dài vì nhiều hoạt động bị đóng băng sẽ làm tăng chi phí, đe dọa khả năng tài chínhcủa dự án do đi lệch kế hoạch ban đầu.