Những câu hỏi về sự thật

Cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Đình Cung,ễnĐìnhCungĐừngđểngườiđọcphảitìmkiếmsựthậtdướicácconchữtỉ số psv nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tếTrung ương (CIEM) về vai trò, vị trí của báo chí trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh

vào dịp kỷ niệm 99 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam không bắt đầu bằng câu hỏi của phóng viên như thường lệ. Thông tin các doanh nhânbị tạm hoãn xuất cảnh do nợ thuế liên tục được đăng tải trên các báo khiến ông cảm thấy không an lòng.

“Doanh nghiệpđang rất khó khăn, đang cần được hỗ trợ, động viên, nhưng những thông tin như vậy sẽ khiến họ nản chí. Các phóng viên có hiểu được điều đó không? Nếu không cảm nhận được, đừng đặt câu hỏi tại sao nhiều người không còn đọc báo nữa, nhiều người đi tìm kiếm thông tin trên các mạng xã hội…”, TS. Nguyễn Đình Cung thẳng thắn.

Thưa ông, đó đều là thông tin được các cơ quan quản lý nhà nước đưa ra, căn cứ theo các quy định của pháp luật…

Đúng là những thông tin này không sai, nhưng nếu chỉ đưa tin thuần túy, không có các ý kiến đánh giá, phản biện, thì thông điệp mà báo chí muốn gửi tới độc giả là gì? Có phải doanh nghiệp là đối tượng cần cảnh giác, cần giám sát, quản lý…? Tôi cũng có cảm giác tương tự khi đọc những dòng thông tin đơn thuần về doanh nghiệp này nợ thuế, nợ bảo hiểm xã hội…

Vậy thì những thông tin về tình trạng doanh nghiệp đóng cửa nhiều hơn thành lập mới, các doanh nghiệp chật vật trong tiếp cận vốn, tiếp cận đất đai, hay những khó khăn trong tiếp cận các chính sách hỗ trợ… mà báo chí đưa rất nhiều trong thời gian qua có thực là sự thấu hiểu, đồng cảm, chia sẻ, hay chỉ là phản ánh thông tin nhận được.

Còn nếu xác định rõ, doanh nghiệp là những người đang tạo ra công ăn việc làm, của cải vật chất, cần được đồng hành, hỗ trợ khi gặp khó khăn..., thì sẽ thấy, chế tài tạm hoãn xuất cảnh nếu áp dụng thiếu thận trọng, không xem xét từng trường hợp cụ thể, thì càng làm khó cho doanh nghiệp hơn, thậm chí sẽ chặn con đường phục hồi của doanh nghiệp đang làm ăn với các đối tác nước ngoài.

Tôi tin là người đọc, người nghe sẽ chờ đợi sự thật trên báo chí, những thông tin chính thống, chính xác, nhưng phải là sự thật sống động, chân thực, những câu chuyện, nhân vật có thực, những vấn đề đặt ra được kiến giải và phân tích với mục tiêu tìm kiếm cách thức, giải pháp phù hợp với bối cảnh, tình hình…

Đó là điểm khác biệt với thông tin trên mạng xã hội…

Theo ông, thế nào là “sự thật sống động”?

Thử đặt câu hỏi, tại sao nhiều người đọc, truyền tai thông tin trên mạng xã hội? Đó có phải là thông tin đáng tin cậy không? Có thể không, có thể có! Người đọc tùy theo nhu cầu, trình độ… vẫn có thể tìm kiếm được thông tin họ cần trong lớp lang câu chữ.

Nhưng đây không phải là cách đọc báo, tìm kiếm thông tin trên báo chí. Báo chí đừng để người đọc phải tìm kiếm sự thật dưới các con chữ, mà hãy cùng với độc giả đặt câu hỏi cho các vấn đề, sự kiện. Báo chí không chỉ là thông tin, mà là xây dựng, kiến tạo, là cùng phát triển.

Trở lại thông tin về các doanh nhân bị tạm hoãn xuất cảnh, tôi chờ đợi các câu hỏi đi cùng thông tin này. Ví dụ, cách ứng xử này có công bằng không, khi doanh nghiệp có thể đâu chỉ nợ thuế, mà có thể còn nợ ngân hàng, nợ các đối tác khác... Và, có cách ứng xử nào để vừa thúc doanh nghiệp hoàn tất nghĩa vụ thuế, nhưng không làm tổn hại đến uy tín, hoạt động của doanh nghiệp và cá nhân doanh nhân không? Các cơ quan quản lý có hình dung được tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh, đến uy tín của doanh nghiệp trên thương trường không? Có thể áp dụng cơ chế ủy quyền của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp (theo Luật Doanh nghiệp), trong đó có ủy quyền về hoàn tất nghĩa vụ nộp thuế, khi người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp xuất cảnh không?...