Trong Báo cáo "Để Đầu tư công thúc đẩy tăng trưởng" của Ngân hàngThế giới (WB) vừa đưa ra câu chuyện cấp điện an toàn,ềnkinhtếtổnthấttỷUSDvìthiếuđiệnhồitháket qua phat goc ổn đinh, liên tục đã được nhắc tới rành mạch.

Theo đó, việc trong tháng 5 và 6/2023, miền Bắc phải chịu cảnh mất điện luân phiên thường xuyên, gây ảnh hưởng đến các hộ gia đình và doanh nghiệpở quy mô lớn. Trong tháng 5/2023, thiếu hụt nguồn cung để đáp ứng nhu cầu phụ tải đỉnh lên đến 5.400 MW.

Tình hình được cải thiện trong tháng 06, và đã được giải quyết trong tháng 7 do nguồn nước tăng lên.

Trước đó, thiếu hụt điện trong mùa khô đã diễn ra vào hè năm 2022. Vào thời điểm đó thiếu hụt nguồn cung để đáp ứng nhu cầu phụ tải đỉnh rơi vào mức 1.800 MW.

WB cũng ước tính sơ bộ về phí tổn kinh tếcủa các đợt mất điện vào tháng 5 và 6 rơi vào khoảng 1,4 tỷ USD, tương đương 0,3% GDP.

Một khảo sát nhỏ trong lĩnh vực công nghiệp cho hay, các doanh nghiệp ở miền bắc đã bị tổn thất về doanh thu lên đến 10%. Căn cứ vào ước thiếu hụt cung đến tháng 06, nhu cầu năng lượng không được đáp ứng cũng sẽ dẫn đến tổn thất về doanh thu cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) ở mức ước khoảng 75 triệu USD.

Câu chuyện bất cân đối về cung cấp điện cũng đang là vấn đề của miền Bắc, nơi nhu cầu tiêu thụ điện tiếp tục gia tăng nhanh chóng với khoảng 10% so với 8,5% trên toàn quốc và có tính chất mùa vụ, nhất là trong các tháng 5-07.

Nguyên nhân do sản xuất điện, đang lệ thuộc vào nguồn thủy điện và điện than, chậm trễ trong đầu tưcho sản xuất và truyền tải điện, trong đó hạn chế về truyền tải gây hạn chế trong việc tiếp cận công suất dư lớn ở miền Nam (khoảng 20.000 MW).

Tác động của El Nino đối với nguồn nước và nhu cầu sử dụng điện, cũng như sự phụ thuộc ngày càng nhiều vào thủy điện do giá cả nhiên liệu tăng cao, cho thấy nguy cơ dễ tổn thương ngày càng lớn của khu vực đối với tác động của biến đổi khí hậu như nhiệt độ cực đoan và tình trạng bất định gia tăng về điều kiện thủy văn cũng như rủi ro về giá thương phẩm với cú sốc về giá nhiên liệu toàn cầu.

Đáng nói là WB cũng thừa nhận, ngành điện đến nay vẫn tạo thuận lợi cho công cuộc phát triển kinh tế mạnh mẽ và bao trùm ở Việt Nam trong ba thập kỷ qua.

Đến cuối năm 2021, 99,8% người dân được tiếp cận điện. Trong giai đoạn 2000 - 2023, ngành điện có thể phục vụ song song tăng trưởng nhu cầu điện hàng năm ở mức 10%, nhờ tăng công suất điện cao hơn đến 16 lần từ 5.000 MW vào năm 2000 lên 81.000 MW vào năm 2023. Các đường trục truyền tải cũng được mở rộng, tổng cộng đến gần bốn lần trong cùng kỳ.

Ngành điện đã và đang cung cấp dịch vụ điện đảm bảo tin cậy cho toàn dân và nền kinh tế đang ngày càng phát triển.

Trước thực trạng thiếu điện này, vấn đề đặt ra là phải hành động nhanh chóng để giảm nhẹ rủi ro an ninh năng lượng và tổn thất kinh tế trong tương lai.

Theo các khuyến cáo của WB, những can thiệp trong quản lý bên cầu có thể được triển khai ngay để xử lý thiếu hụt điện, chẳng hạn, dịch chuyển phụ tải của các ngành công nghiệp.

Các biện pháp cấp thiết trước mắt bao gồm, không để chậm tiến độ vận hành thương mại các nhà máy điện được lên kế hoạch trong năm 2024 và 2025.

Tiếp đó phải xử lý nhanh quy trình phê duyệt và triển khai đầu tư về truyền tải và đa dạng hóa các nguồn cung, chuyển từ cơ cấu năng lượng năm 2025 sang dựa nhiều hơn vào nguồn nhập khẩu trong khu vực.

Các biện pháp tiết kiệm năng lượng cũng có thể đem lại tác động nếu thiết lập ngay hệ thống theo dõi và chỉ tiêu bắt buộc theo Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và các quy định dưới luật.