Đây là kết quả nỗ lực của Bộ Tài chính trong suốt những năm qua,ôngkhaiminhbạchngânsáchngàycàngđượccảithiệlịch thi đấu giải vô địch bóng đá ý đẩy mạnh công khai, minh bạch ngân sách nhằm tăng cường sự giám sát của cộng đồng, cũng như đảm bảo hiệu quả trong chi tiêu ngân sách quốc gia.

Công khai ngân sách tăng 23 điểm so với năm 2017

Điểm số công khai minh bạch ngân sách của Việt Nam đạt mức 38/100 điểm đối với trụ cột Công khai ngân sách, tăng 23 điểm so với năm 2017; 11/100 điểm đối với trụ cột Sự tham gia của công chúng, tăng 4 điểm so với năm 2017; 74/100 điểm đối với trụ cột Giám sát, tăng 2 điểm so với năm 2017. Việt Nam xếp hạng 77/117 nước, tăng 14 bậc so với năm 2017.

Khảo sát về minh bạch ngân sách (OBS) là sáng kiến nhằm thúc đẩy công khai minh bạch ngân sách, do Tổ chức Quan hệ đối tác ngân sách quốc tế (IBP) tiến hành định kỳ 2 năm/lần, kể từ năm 2006 và thực hiện tại hơn 100 quốc gia trên thế giới. Từ đó, cho điểm để đánh giá mức độ công khai minh bạch ngân sách của các nước, các nền kinh tế khác nhau về ba trụ cột của trách nhiệm giải trình ngân sách. Trong quá trình khảo sát, IBP thông qua tổ chức xã hội dân sự, ở Việt Nam là Trung tâm hội nhập quốc tế (CDI) thực hiện đánh giá và cung cấp bằng chứng để trả lời các câu hỏi khảo sát. Đồng thời, có mời đại diện Chính phủ các nước, ở Việt Nam do Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Kiểm toán nhà nước, Văn phòng Quốc hội để đưa ra ý kiến bình luận và cung cấp thêm các tài liệu hỗ trợ trả lời các câu hỏi khảo sát.

Theo xếp hạng OBS2019 với ba trụ cột nêu trên, Việt Nam được đánh giá đã có nhiều nỗ lực và bước tiến đáng ghi nhận về mức độ công khai minh bạch ngân sách. Với việc áp dụng các quy định của Luật Ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2015 (có hiệu lực từ năm ngân sách 2017), phạm vi, đối tượng, nội dung và hình thức công khai được mở rộng hơn rất nhiều so với trước đây. Đặc biệt, việc công khai số liệu và báo cáo thuyết minh về dự toán NSNN khi Chính phủ trình Quốc hội, kèm theo Báo cáo ngân sách công dân với ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu đã tạo cơ hội thuận lợi để người dân dễ dàng nắm bắt thông tin, từ đó tăng cường sự quan tâm và tham gia tích cực vào quá trình xây dựng, giám sát ngân sách.

Đáng chú ý, Việt Nam đã thực hiện công bố 7 trong 8 tài liệu ngân sách chủ chốt cần được công khai, trong đó Báo cáo ngân sách công dân được biên soạn và công bố cho 2 kỳ báo cáo là dự thảo dự toán NSNN trình Quốc hội và dự toán NSNN đã được Quốc hội quyết định.

Công khai để tăng cường giám sát từ cộng đồng

Mục đích của việc công khai, minh bạch ngân sách là nhằm tăng cường sự giám sát của cộng đồng, đảm bảo hiệu quả trong chi tiêu ngân sách cũng như yêu cầu siết chặt kỷ luật, kỷ cương ngân sách.

Từ trước khi Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 có hiệu lực (trong đó có nhiều điều khoản thúc đẩy mạnh mẽ công khai, minh bạch ngân sách), Bộ Tài chính đã xuất bản Báo cáo ngân sách dành cho công dân về dự toán NSNN hàng năm. Qua đó, Bộ Tài chính khuyến khích các địa phương thực hiện công khai Báo cáo ngân sách dành cho công dân tại địa phương. Đây không phải là việc bắt buộc theo quy định của Luật NSNN, nhưng là một thông lệ tốt, địa phương nên triển khai để người dân có thể nắm thông tin cơ bản của ngân sách địa phương mình.

Từ năm ngân sách 2017, Bộ Tài chính quy định chi tiết việc công khai các báo cáo dự toán, tình hình thực hiện và quyết toán NSNN, ngân sách trung ương, ngân sách tỉnh, ngân sách huyện và chi tiết việc công khai ngân sách đến cấp xã, các hoạt động tài chính khác của cấp xã, cũng như chế độ báo cáo và kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện công khai ngân sách.

Theo ông Võ Thành Hưng - Vụ trưởng Vụ NSNN (Bộ Tài chính), thời gian qua, Bộ Tài chính đã nỗ lực trong việc công khai minh bạch ngân sách theo chuẩn mực quốc tế, chủ động thực hiện báo cáo NSNN dành cho công dân từ năm ngân sách 2015.

Đặc biệt, Bản báo cáo ngân sách dành cho công dân những năm gần đây đã được xuất bản sớm, thực hiện theo chuẩn mực chung của quốc tế. Nghĩa là bản báo cáo được công khai lấy ý kiến vào thời điểm trước khi Quốc hội quyết định dự toán NSNN của năm sau (kỳ họp thứ hai của năm). Theo lãnh đạo Vụ NSNN, việc công bố này cũng sẽ góp phần khuyến khích các địa phương triển khai thực hiện công bố báo cáo ngân sách dành cho công dân của địa phương mình. Người dân có thể nắm được thông tin cơ bản về ngân sách của địa phương, từ đó đóng góp tiếng nói thông qua hội đồng nhân dân tỉnh khi quyết định ngân sách của địa phương. Có thể nói, thông qua việc công khai ngân sách, người dân có thể giám sát toàn bộ quy trình ngân sách.

Trong bối cảnh ngân sách còn khó khăn như hiện nay thì việc thắt chặt chi tiêu, tăng cường kỷ cương cũng như công khai, minh bạch ngân sách cần phải đặt lên hàng đầu. Trong thời gian tới, Bộ Tài chính tiếp tục thực hiện tốt công tác công khai NSNN, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công khai ngân sách để tạo điều kiện tối đa cho người dân được tiếp cận và khai thác thông tin NSNN. Cùng với đó, hướng dẫn và giám sát địa phương, các bộ, ngành thực hiện nghiêm việc công khai theo quy định của Luật NSNN. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền nâng cao hiểu biết và thu hút sự quan tâm của người dân về tình hình công khai ngân sách, đặc biệt ở địa phương mình, từ đó thực hiện tốt vai trò kiểm tra, giám sát quá trình sử dụng NSNN của các ngành, các cấp.

Minh Anh

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)