(CMO) Mỗi khi vào mùa mưa bão, cụm từ “sạt lở” lại trở thành nỗi ám ảnh đối với người dân. Hàng ngàn hộ dân sống ven nhiều tuyến sông lại rơi vào cảnh thấp thỏm, bất an trước sự đe doạ cả tính mạng và tài sản đến từ sạt lở.

Nhắc đến vùng sông nước Cà Mau, hẳn nhiều người sẽ nhớ ngay đến con sông Cửa Lớn. Nhiều người biết đến nó không chỉ bởi sự độc đáo đặc biệt là nối từ một đầu là biển Ðông và một đầu đổ ra biển Tây, mà còn bởi vai trò vô cùng quan trọng trong phát triển sản xuất, giao thương hàng hoá và cả quốc phòng an ninh…

Từ bao đời nay, phù sa từ con sông Cửa Lớn đã góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế của nhiều xã, huyện mà nó đi qua. Nhiều trung tâm hành chính, trung tâm giao thương trao đổi hàng hoá sầm uất đã được hình thành dọc theo tuyến sông này, có thể kể đến như: Viên An, Viên An Ðông, chợ Thủ Tam Giang, huyện Ngọc Hiển; chợ Vàm Ðầm, huyện Ðầm Dơi; hay như chợ Hàng Vịnh và đặc biệt là khu đô thị thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn….

Con sông mang lại giá trị lớn cả về kinh tế, văn hoá và cả quốc phòng, an ninh…, nhưng nó cũng lấy đi không ít công sức của người dân do tình trạng sạt lở hàng năm. Có không ít hộ đã có tất cả từ sự phóng khoáng của con sông này và cũng mất gần như tất cả từ chính con sông này.

Dù đã qua hơn 4 năm, nhưng hình ảnh vẻ mặt thất thần của ông Nguyễn Thái Khương (ấp Xóm Lớn Ngoài, xã Hàng Vịnh, huyện Năm Căn) khiến tôi không sao quên được. Cặm cụi thu nhặt những gì còn lại của căn nhà, nhưng ông Khương vẫn không tin đây là sự thật. Tích góp gần cả đời mới đủ tiền xây cất được căn nhà cơ bản để ở, những tưởng phần đời còn lại sẽ được ấm cúng hơn, nhưng chỉ qua một đêm, công sức cả đời ông còn lại chỉ là một đống đổ nát.

Cùng cảnh ngộ mất trắng nhà cửa do sạt lở như gia đình ông Khương thời điểm đó còn có gia đình anh Nguyễn Gia Phước, Nguyễn Văn Tư, ở Khóm 8, thị trấn Năm Căn, sống ven tuyến Kênh Tắc, một nhánh của con sông Cửa Lớn chảy từ thị trấn Năm Căn vào sông Bảy Háp tại Ðầm Cùng, huyện Cái Nước. Nhiều năm qua, không ít hộ dân sống ven theo tuyến kinh này thuộc khu vực thị trấn Năm Căn lâm cảnh “màn trời chiếu đất” vì sạt lở. Và hiện nay, khu vực này vẫn là điểm nóng về sạt lở trên địa bàn huyện Năm Căn. Chủ tịch UBND huyện Năm Căn Lê Văn Ngời cho biết, tình trạng dông, lốc xoáy và sạt lở đã gây thiệt hại nghiêm trọng trên địa bàn huyện. Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn huyện đã xảy ra 18 vụ sạt lở và 11 vụ lốc xoáy, tổng thiệt hại ước tính hơn 2 tỷ đồng và ảnh hưởng 1 tuyến lộ nông thôn.

Sông Bảy Háp xuất phát từ đầu kinh xáng Ðội Cường chảy ra biển Tây tại khu vực Gò Công, xã Rạch Chèo, huyện Phú Tân với độ dài hơn 48 km. Giống như sông Cửa Lớn, sông Bảy Háp là một trục kinh vô cùng quan trọng từ kinh tế, xã hội cho đến quốc phòng, an ninh… Giá trị mang lại là vô cùng lớn, nhưng tình trạng sạt lở ven sông trên trục sông Bảy Háp trong những năm qua đã trở thành nỗi ám ảnh của hàng ngàn hộ dân và nhiều công trình công cộng. Ven tuyến sông Bảy Háp, đoạn đi qua địa bàn các xã Ðông Thới, Ðông Hưng, huyện Cái Nước là điểm nóng sạt lở thời gian qua. Kể từ đầu tháng 6 đến nay, khu vực này có ít nhất hơn 70 m lộ giao thông nông thôn bị dòng chảy của con sông Bảy Háp cuốn trôi.

Không chỉ vậy, hiện nay nhiều nhánh sông nối với sông Bảy Háp cũng xảy ra tình trạng sạt lở nghiêm trọng trước tác động từ dòng chảy xiết của sông Bảy Háp. Là một nhánh của sông Bảy Háp, con sông Bào Chấu phải chịu ảnh hưởng trực tiếp từ dòng chảy mạnh và độ chênh lệch nước lớn khi triều lớn và ròng, từ đó tình trạng xói lở ở khu vực này diễn ra khá nhanh. Tuyến lộ ven sông Bào Chấu, chạy dài từ cầu Cái Ðài đến cống Bào Chấu, xã Việt Thắng, huyện Phú Tân trong những năm qua thường xuyên xảy ra nhiều điểm sạt lở. Ðoạn lộ khu vực cống Bào Chấu, xã Việt Thắng dù đã được đầu tư xây dựng kè, thế nhưng hiện tượng sạt lở vẫn tiếp diễn ngay trong khu vực kè. Theo đó, trung tuần tháng 4 vừa qua, đoạn kè dài 570 m đã có khoảng 30 m bị sạt lở hoàn toàn xuống sông và xuất hiện 2 đoạn tiếp tục có nguy cơ sạt lở với chiều dài hơn 40 m.

Số vụ sạt lở đất ven sông liên tục tăng khiến nhiều người không khỏi quan ngại, lo lắng. Chỉ trong tháng 7 vừa qua, toàn tỉnh đã xảy ra 55 vụ sạt lở đất ven sông với tổng chiều dài sạt lở 1.104 m, làm thiệt hại 22 căn nhà, 1 trại tôm giống, 1 cổng chào, 1 cống xổ vuông; ước tổng thiệt hại do sạt lở đất 1,936 tỷ đồng. Còn nếu tính từ đầu năm đến nay, có đến 117 vị trí ven sông bị sạt lở với chiều dài 2.380 m; trong đó làm thiệt hại hơn 639 m lộ bê-tông, 2 mố trụ cầu, 40 m bờ kè, 100 m lộ cấp VI... Tổng giá trị thiệt hại về tài sản do thiên tai lên trên 6,2 tỷ đồng.

Sạt lở đã khiến cuộc sống của không ít gia đình xáo trộn. Bởi lẽ, phần lớn trường hợp mất nhà vì sạt lở đất là hộ nghèo ở ven sông, không có đất sản xuất, vì cuộc sống mưu sinh mà đành chấp nhận đối diện với nguy cơ sạt lở đang chực chờ. Tình trạng này đã diễn ra từ nhiều năm nay và đang tiếp tục tiếp diễn ở hầu khắp các huyện, nhất là trên địa bàn Ðầm Dơi, Năm Căn, Cái Nước và Ngọc Hiển.

Khu vực chợ xã Tân Tiến, huyện Ðầm Dơi là một trong những điểm nóng về sạt lở những năm gần đây.

Ðể giúp người dân hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do sạt lở, nhiều giải pháp đã được chính quyền địa phương triển khai thực hiện như xây dựng kè chống sạt lở, tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức cảnh giác, di dời dân vào những nơi an toàn, bố trí tái định cư… Tuy nhiên, do còn khó khăn về nguồn vốn, nên nhiều khu vực người dân vẫn đang phải đối diện nguy cơ sạt lở./.

Nguyễn Phú

(责任编辑：Cúp C1)