Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe. (Ảnh: Theàbệnhnghiệnquyềnlựngoại hang anh hôm nay Zimbabwe Mail).

Khi quyền lực không được kiểm soát thì sự tha hóa là điều không thể tránh khỏi. Robert Mugabe từ một anh hùng dân tộc giải phóng Zimbabwe thoát khỏi ách nô lệ đã trở thành nhà độc tài trị vì đến 37 năm rồi hôm qua (21/11) phải từ chức bẽ bàng ở tuổi 93 là do thiếu sự kiểm soát.

Không phải ngẫu nhiên mà những nhà lập quốc của nước Mỹ từ 230 năm trước đã quy định trong Hiến pháp là nhiệm kỳ của tổng thống chỉ 4 năm, muốn làm thêm phải tranh cử lại, và chỉ làm tối đa 2 nhiệm kỳ. Họ biết rõ năng lực cá nhân không thể cưỡng lại được thời gian và tạo hóa, và điều này phải được quy định bằng luật để phòng tránh những ham muốn tột độ cá nhân.

Họ biết rõ sự tha hóa quyền lực của cá nhân sẽ là vô biên khi cá nhân đó nắm quyền hành lớn mà không bị kiểm soát. Tổng thống dù được dân bầu cũng chỉ giữ chức lãnh đạo cơ quan hành pháp, không có quyền tối thượng.

Sự tha hóa luôn thường trực trong mỗi cá nhân, từ ông Tổng thống đến người bảo vệ, quyền hành càng lớn thì nhu cầu chiếm đoạt càng sinh sôi theo cơn nghiện, vấn đề là phải có “vòng kim cô” chặn lại. Khi người điều hành chính quyền có dấu hiệu tha hóa, lập tức hệ thống kiểm soát sẽ kích hoạt, ra tay dẹp bỏ hay ngăn chặn.

Ngồi quá lâu dẫn đến tự mãn nên ông Mugabe đã không lập ra sự kiểm soát, tự thân đã tha hóa lúc nào không hay, dần dần trở thành nhà độc tài và tham nhũng, và cách để bảo vệ mình chẳng có gì khác ngoài bạo tàn.

Giờ đây, triều đại của ông Mugabe cáo chung, nghị sĩ Quốc hội vui mừng, dân đổ ra đường vỡ òa. Ai cũng thấy, nhưng nếu nói Mugabe xấu hổ khi “về làm ruộng” cũng không chắc, vì u mê mãi trong “cơn nghiện quyền lực” kéo dài. Quyền lực khi không được kiểm soát luôn làm con người ta mờ mắt và mất trí luôn là điều dễ hiểu.

(责任编辑：World Cup)