Thời gian gần đây, mộtsố chủ cơ sở sản xuất gạch ngói trên địa bàn tỉnh gửi đơn kiến nghị nhiều nơixin gia hạn thời gian hoạt động của các lò Hoffman. Một vài tờ báo mạng cũngđưa tin kèm theo ý kiến bình luận của một số luật sư và chủ cơ sở sản xuất, chorằng: “Chính quyền xử lý theo kiểu tiền hậu bất nhất”, “Chính quyền tỉnh BìnhDương làm ngơ nguyện vọng doanh nghiệp và người lao động”, “…ép doanh nghiệp đếnnguy cơ phá sản”…

   DNTN Minh Khánh 1,Tân Phước Khánh, Tân Uyên dọn dẹp chuẩn bị đóng cửa chấm dứt hoạt động lò gạchHoffman Ảnh: T.BÌNH

 Thậm chí, có ý kiếncho rằng có vấn đề “khuất tất”, “lợi ích nhóm” trong việc đề ra lộ trình chấm dứtlò Hoffman. Sự thật đằng sau câu chuyện chấm dứt hoạt động của các lò gạchHoffman là gì? Chiều 13- 6-2014, UBND tỉnh Bình Dương đã tổ chức buổi thông tinbáo chí để cung cấp thông tin về vấn đề này.

Theo lộ trình của UBND tỉnh đưa ra, chậm nhất đến ngày30-6-2014 các lò gạch sản xuất gạch ngói nung theo công nghệ lò vòng cải tiến(lò Hoffman) phải chấm dứt hoạt động. Căn cứ quan trọng nhất để địa phương đưara lộ trình này chính là Quyết định số 15/2000/QĐ-BXD ngày 24-7- 2000 của Bộtrưởng Bộ Xây dựng ban hành quy định về việc đầu tư sản xuất gạch ngói đất sétnung, trong đó nêu rõ trách nhiệm: Chính quyền địa phương phải xây dựng lộtrình di dời các cơ sở gạch, ngói nung ra khỏi khu vực dân cư, đô thị “đến năm2005 loại khỏi các vùng ven đô thị, thành phố, các thị xã, thị trấn huyện cáclò thủ công hiện có, tới năm 2010 không còn lò thủ công sản xuất gạch ngói đấtsét nung tại tất cả các địa phương”; đồng thời hướng dẫn các chủ đầu tư lựa chọngiải pháp công nghệ, sấy nung sản phẩm bằng lò tuynel liên hoàn bằng thiết bị sảnxuất trong nước (quy định tại điều 6).

Các chủ đầu tư sản xuất gạch, ngói nung phải đăng ký kinhdoanh theo quy định pháp luật; phải có báo cáo đầu tư phù hợp với quy hoạchphát triển vật liệu xây dựng của địa phương (điều 1); đồng thời phải lựa chọncông nghệ, thiết bị sản xuất đạt trình độ tiên tiến, cụ thể là công nghệ tuynel(điều 7). Thực hiện Quyết định của Bộ Xây dựng, ngày 25-7-2001, Chủ tịch UBND tỉnhban hành Quyết định số 115/2001/QĐ-CT phê duyệt kế hoạch di dời các cơ sở sảnxuất gốm sứ, gạch ngói ra khỏi khu đông dân cư, trong đó có xác định lộ trình“đến năm 2005 loại khỏi các khu vực đông dân cư, khu vực đô thị các lò thủ cônghiện có, đến năm 2010 chấm dứt hoàn toàn hoạt động của các lò thủ công”. Đồngthời, để định hướng cho các cơ sở sản xuất gạch ngói thủ công chuyển đổi địa điểmđầu tư và công nghệ sản xuất sau khi chấm dứt lò gạch thủ công trong giai đoạn2005 đến năm 2010, ngày 26- 7-2006, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số181/2006/QĐ-UBND quy định về việc bố trí các ngành, nghề sản xuất công nghiệptrên địa bàn tỉnh.

Xuất phát từ thực tế có một số cơ sở sản xuất gạch ngói tự ýchuyển từ lò nung thủ công sang lò nung công nghệ Hoffman (theo rà soát của SởXây dựng và các UBND cấp huyện, năm 2009, toàn tỉnh có 5 cơ sở gạch ngói áp dụngcông nghệ Hoffman), năm 2009, UBND tỉnh quyết định giao cho Sở Khoa học - Côngnghệ tiến hành thí điểm 1 lò gạch theo công nghệ Hoffman tại Công ty TNHH ViệtLinh (Phú Giáo), làm cơ sở để trình Bộ Xây dựng xem xét. Sau thời gian thí điểm,một số sở, ngành của tỉnh báo cáo kết quả và đề xuất UBND tỉnh xem xét chi phíđầu tư, hiệu quả kinh tế, cho phép các lò gạch Hoffman được hoạt động.

Ngày 5-4-2010, theo chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Xây dựng đã cóCông văn số 458/SXD-KTKT báo cáo, xin ý kiến của Bộ Xây dựng về việc đầu tư xâydựng lò nằm Hoffman thay thế lò đứng thủ công để trả lời cho các cơ sở sản xuấtgạch ngói. Tuy nhiên, tại Công văn số 25/ BXD-VLXD ngày 26-4-2010, Bộ Xây dựngtrả lời: “Đối với lò nằm Hoffman, chỉ được đầu tư ở những khu vực vùng sâu,vùng xa, có thị trường tiêu thụ thấp, năng lực nhà đầu tư hạn chế và phải bảo đảmcác điều kiện về công nghệ, không gây ô nhiễm môi trường”.

Bình Dương là một tỉnh công nghiệp, có tốc độ đô thị hóanhanh, thị trường tiêu thụ vật liệu xây dựng lớn. Mặt khác, mô hình lò Hoffmanqua thí điểm đã bộc lộ nhiều hạn chế về công nghệ, vệ sinh môi trường nên căn cứCông văn số 25/BXD-VLXD của Bộ Xây dựng, ngày 29-6-2010 UBND tỉnh đã ban hànhCông văn số 1867/UBND-VX, chỉ đạo: “Từ nay trở đi ngừng việc triển khai mở rộngthí điểm và xây dựng mới lò gạch nằm Hoffman trên địa bàn tỉnh”.

Ngày 15-8-2011, UBND tỉnh ban hành Thông báo số 252/TB-UBNDchỉ đạo UBND các huyện, thị kiểm kê, yêu cầu ngưng hoạt động các lò gạchHoffman trước ngày 1-10-2011. Ngày 14-2-2012, UBND tỉnh ban hành Công văn số328/ UBND-KTN đưa ra lộ trình chấm dứt hoạt động của các lò gạch Hoffman trướcngày 30-6-2012. Cũng trong năm 2012, khi nhận được đơn kiến nghị của các chủ cơsở sản xuất gạch Hoffman xin được gia hạn hoạt động đến hết năm 2015, Bộ Xây dựngtiến hành khảo sát thực tế tại Bình Dương và sau đó ban hành Công văn số679/BXD-VLXD ngày 3-5-2012, kết luận: “Các lò Hoffman có cải tiến để tận dụngkhí nóng, một số lò khói thải được xử lý qua hệ thống lọc nước. Tuy nhiên, ốngkhói lò chỉ xây cao 15m không bảo đảm các yếu tố về môi trường, việc ra vào lòhoàn toàn làm bằng thủ công trong môi trường nóng, bụi, không bảo đảm sức khỏecho người lao động. UBND tỉnh cần chỉ đạo các cấp, các ngành có biện pháp để dừngngay việc đầu tư mới lò Hoffman trên địa bàn tỉnh; đối với gạch đất sét nung,chỉ được phát triển bằng lò nung Tuynel”.

Căn cứ chỉ đạo của Bộ Xây dựng, ngày 2-7-2012, UBND tỉnh banhành Thông báo số 169/TB-UBND về ý kiến kết luận của Chủ tịch Lê Thanh Cung: “Đốivới lò Hoffman, lò gạch liên tục kiểu đứng xây dựng trước ngày 29-6-2010 chophép gia hạn thời gian hoạt động đến ngày 30- 6-2014 chấm dứt vĩnh viễn; đối vớilò Hoffman, lò gạch liên tục kiểu đứng xây dựng sau 29-6-2010 (không phép,không đúng quy hoạch); giao UBND cấp huyện xem xét, chấm dứt ngay hoạt động hoặccho tồn tại nhưng cũng không quá 30-6- 2014”. Chủ trương chấm dứt hoạt động củalò gạch Hoffman là có đầy đủ cơ sở pháp lý, gắn với chính sách phát triển vậtliệu xây không nung, hạn chế, đi đến chấm dứt công nghệ sản xuất lạc hậu, gây ônhiễm môi trường theo đúng chính sách, quy định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởngBộ Xây dựng và các văn bản chỉ đạo của Bộ Xây dựng, đồng thời cũng phù hợp vớitình hình thực tế và định hướng phát triển kinh tế - xã hội, phát triển đô thị,công nghiệp của tỉnh Bình Dương.

Vấn đề “tiền hậu bất nhất”, nếu có ở đây chính là việc saukhi Bộ Xây dựng có văn bản chỉ đạo chấm dứt hoạt động của lò Hoffman, UBND tỉnhđã nhiều lần gia hạn thời gian chấm dứt hoạt động, tạo điều kiện để các chủ cơsở sử dụng hết nguyên liệu và thu hồi vốn đầu tư. Đây là cách giải quyết cótình, có lý, thể hiện sự quan tâm của chính quyền tỉnh Bình Dương đến quyền lợicủa các chủ cơ sở sản xuất gạch Hoffman.

Bài 2: Sai phạm hàng loạt ở các cơ sở sản xuất gạch Hoffman

 SỞ TƯ PHÁP BÌNH DƯƠNG

(责任编辑：Cúp C2)