Toàn cảnh Hội thảo Xây dựng,cảnperth đấu với central coast phát triển và định giá thương hiệu doanh nghiệp. Ảnh: DT

Chưa thoái vốn được bằng thương hiệu vì chờ hướng dẫn

Phát biểu tại Hội thảo Xây dựng phát triển và định giá thương hiệu DN tổ chức ngày 4/7, ông Đặng Quyết Tiến - Phó cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính cho rằng, xây dựng, phát triển và định giá đúng giá trị thương hiệu là nhu cầu thiết thực đối với mọi loại hình DN. Theo đó, một số DNNN được các tổ chức uy tín quốc tế ghi nhận giá trị thương hiệu cao, tạo được uy tín trên trường quốc tế.

Ông Tiến cho biết thêm, nhiều thương hiệu lọt vào top đầu thế giới, lại chưa được xác định như giá trị tài sản DN tại Việt Nam. Điều này khiến Nhà nước có thể bị thất thoát lớn trong quá trình CPH, DN thiệt thòi trong quá trình cạnh tranh, nhượng quyền thương mại, mua bán sáp nhập...

Giá trị thương hiệu góp vốn/giá trị lợi thế kinh doanh đã tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa nhưng không được giao dịch/niêm yết sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của nhà đầu tư (người góp vốn để hình thành vốn điều lệ). Mặt khác, khi các khoản đã tính vào giá trị doanh nghiệp (người sở hữu tài sản) thực hiện giao dịch vì vi phạm quyền sở hữu của người có tài sản.

Do vậy, cho đến nay, việc xác định giá trị, nhượng quyền sử dụng thương hiệu, góp vốn liên doanh, liên kết... bằng giá trị thương hiệu đối với các DN tư nhân thuộc mọi thành phần kinh tế ở nước ta vẫn còn là một khoảng trống bỏ ngỏ.

Hiện nay, việc xác định giá trị tài sản góp vốn đã được Luật Doanh nghiệp quy định. Cụ thể là: Việc định giá tài sản góp vốn khi thành lập doanh nghiệp phải được các thành viên, cổ đông sáng lập định giá theo nguyên tắc nhất trí/hoặc tài sản góp vốn trong quá trình hoạt động cho doanh nghiệp và người góp vốn thỏa thuận định giá hoặc do một tổ chức định giá chuyên nghiệp định giá.

Mặt khác, tuy chưa có văn bản hướng dẫn Nghị định 102/2010/NĐ-CP về việc định giá góp vốn bằng quyền sở hữu trí tuệ, nhưng tại văn bản của Bộ Tài chính hướng dẫn về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần đã quy định cách xác định giá trị thương hiệu.

Bên cạnh đó, Luật Doanh nghiệp không quy định việc rút vốn góp bằng thương hiệu. Tuy nhiên, nếu xét theo tính logic thì khi đã được góp vốn bằng thương hiệu thì cũng có thể được rút vốn góp bằng thương hiệu. Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi biểu quyết không được nhượng cổ phần đó cho người khác và cổ phần của cổ đông sáng lập trong thời hạn 3 năm mới thành lập.

Cùng với đó, theo đề án tái cơ cấu, tập đoàn, tổng công ty sẽ thoái vốn ở một số công ty thành viên, trong đó có cổ phần góp vốn bằng giá trị thương hiệu. Thế nhưng, việc thoái vốn góp bằng giá trị thương hiệu chưa có hướng dẫn nên các doanh nghiệp chưa thực hiện được việc thoái vốn. Việc này sẽ ảnh hưởng đến tiến độ thoái vốn của doanh nghiệp theo đề án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo Quyết định 929/2012/QĐ-TTg.

Vấn đề định giá thương hiệu sẽ được gỡ vướng

Ông Đặng Quyết Tiến cho biết, trong quá trình CPH vừa qua, việc định giá thương hiệu đã gặp phải một số vướng mắc. Theo đó, trước khi chuyển đổi thành công ty cổ phần, nhiều tập đoàn, tổng công ty lớn, DN đã quan tâm lớn đến việc xây dựng thương hiệu, nhưng khi DN chuyển đổi mô hình, thì phần giá trị này chưa được định giá chính xác.

Ở khía cạnh pháp lý, giữa các văn bản vẫn chưa có sự thống nhất về phương pháp đánh giá. Từ Nghị định 109/2008/NĐ-CP ngày 10/10/2008 của Chính phủ về bán, giao DN 100% vốn nhà nước đến Nghị định 59/2011/NĐ-CP về CPH DNNN đều xác định “lợi thế kinh doanh” bao gồm cả “giá trị thương hiệu”. Điều này lại không phù hợp với chuẩn mực kế toán Việt Nam số 04, “Giá trị thương hiệu” hay “Nhãn hiệu hàng hóa” được coi là tài sản cố định vô hình.

Do vậy, trên thực tế, theo quy định hiện hành, nhiều DNNN khi thực hiện CPH, có thể do kinh doanh hiệu quả thấp, nên phần giá trị thương hiệu không thể xác định được rõ ràng, hoặc nếu có cũng rất thấp, thậm chí nhiều trường hợp còn không có, dù trên thực tế giá trị này vẫn tồn tại. Đây cũng là những băn khoăn mà nhiều doanh nghiệp, bao gồm các doanh nghiệp thẩm định giá bày tỏ sự quan tâm và kỳ vọng sớm được giải quyết để hỗ trợ cho quá trình xác định giá trị doanh nghiệp khi tiến hành cổ phần hóa, thoái vốn hiện nay.

Để giải quyết vấn đề cơ bản này gần đây, đại diện Cục Tài chính doanh nghiệp cho biết, các cơ quan chức năng đã có một số định hướng, bổ sung các quy định pháp lý, đặc biệt là tiến hành sửa đổi Nghị định 59/2011/NĐ-CP về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần...; trong đó chú trọng hơn vào việc xác định giá trị DN, giá trị lợi thế kinh doanh.

Cụ thể, dự thảo nghị định quy định, giá trị lợi thế kinh doanh của DN CPH gồm giá trị thương hiệu, tiềm năng phát triển.

Dự thảo cũng quy định rõ, giá trị thương hiệu được xác định trên cơ sở các chi phí thực tế cho việc tạo dựng và bảo vệ nhãn hiệu, tên thương mại trong quá trình hoạt động của DN trước thời điểm xác định giá trị DN 5 năm, bao gồm chi phí thành lập DN, chi phí đào tạo nhân viên, chi phí quảng cáo, tuyên truyền trong và ngoài nước để quảng bá, giới thiệu sản phẩm, giới thiệu công ty; xây dựng trang web....

Đồng thời, giá trị tiềm năng phát triển được tính vào giá trị DN CPH là tiềm năng phát triển của DN được đánh giá trên cơ sở khả năng sinh lời của DN trong tương lai, khi so sánh tỷ suất lợi nhuận của DN với lãi suất trái phiếu chính phủ./.

Duy Thái

(责任编辑：World Cup)