Ảnh minh họa. Ảnh internet.

Chính trị và kinh tế của thế giới Arập đã trải qua những thay đổi sâu sắc theo quan điểm chính thống. Tuy cần một vài năm nữa để đánh giá chính xác ý nghĩa của Mùa Xuân Arập, song đã có dấu hiệu rõ ràng cho thấy phần lớn người dân các nước Arập "mất" nhiều hơn là "được".

Về chính trị, có 4 chế độ đã bị lật đổ (ở Tunisia, Ai Cập, Yemen, Libya); nhiều chính phủ trải qua những thay đổi và đối diện với nhiều vấn đề (Bahrain, Kuwait, Liban, Oman, Jordan); 3 cuộc nội chiến đã nổ ra (Libya, Bahrain, Syria); và 4 nhà nước đã thay đổi hoặc đang trong tiến trình sửa đổi hiến pháp (Ai Cập, Tunisia, Maroc, Jordan). Các cuộc biểu tình và bạo loạn vẫn tiếp tục nổ ra trên khắp khu vực Trung Đông-Bắc Phi (ngoại trừ tại Qatar và Các Tiểu Vương quốc Arập Thống nhất).

Có cảm giác rằng cuộc cách mạng thực sự chỉ sắp bắt đầu. Những gì đang xảy ra hiện nay chỉ là sự bất đồng về ý thức hệ ngày càng tăng giữa phe Hồi giáo và phe thế tục, cũng như sự chênh lệch giàu nghèo lớn hơn. Sự sụp đổ của các nhà độc tài Arập tại Tunisia, Ai Cập và Libya, cũng như các cuộc nổi dậy tại Syria, Yemen và Bahrain với những hậu quả có thể thấy rõ trên khắp bán đảo Arập và khu vực Bắc Phi đã không dẫn đến sự ra đời của một hệ thống thay thế thực thụ.

Trên thực tế, đã có rất ít chuyển biến so với thời điểm nổ ra các cuộc cách mạng. Phe Hồi giáo và phe thế tục hiện đang bị chia rẽ hơn bao giờ hết. Tại Ai Cập, quân đội vẫn đứng vững. Tại Tunisia, đảng Hồi giáo Ennahda cầm quyền đang đề cập đến việc thành lập một nhà nước Hồi giáo. Tại Libya, phong trào Hồi giáo vốn bị đàn áp dưới chế độ Gaddafi lên nắm quyền. Trong khi đó, tại Syria, những cơn gió "mùa Xuân" đang gieo rắc sự chia rẽ ngày càng tăng giữa người Shi'ite và người Sunni, giữa Iran và phương Tây, giữa Nga và Trung Quốc với Mỹ và châu Âu. Nếu chế độ đảng Baath cầm quyền ở Syria sụp đổ (điều không thể vào thời điểm này), lực lượng nào có đủ khả năng thay thế họ?

Theo các chuyên gia, cải cách cơ cấu là điều cần thiết giúp các nước Arập tránh các cuộc khủng hoảng mới. Tác động của cải cách và áp lực chính trị cho thấy nguy cơ địa chính trị và bất ổn vẫn ở mức cao trong khu vực và "mùa Xuân" có thể được tiếp nối bởi một "mùa Đông".

P. Thùy

(责任编辑：Cúp C2)