Cảng Cát Lái có thiết kế 2,5 triệu TEUs, nhưng từ năm 2020 cảng đã xử lý khối lượng hàng hóa khoảng 5,5 triệu TEUs. Ngoài ra tỷ lệ sử dụng cầu cảng cũng rất cao, ở mức hơn 90%, so với mức trung bình của quốc tế là khoảng 70-80%.

 Tình trạng ùn tắc giao thông qua cảng là thách thức chính đe dọa sự ổn định và hiệu quả hoạt động của cảng Cát Lái, theo Báo cáo của USAID

Theo số liệu thống kê, mỗi năm có khoảng 4,9 triệu container 20 feet được xếp dỡ tại TP.HCM, tương đương với khoảng 3 triệu xe tải. Nếu tính bình quân, mỗi ngày có hơn 8.000 xe tải qua lại thành phố để xếp dỡ container. Trong đó, cảng Cát Lái xử lý hơn 92% khối lượng này, bằng khoảng 50% tổng khối lượng container của cả nước.

USAID khuyến nghị, khối lượng container dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030 sẽ càng tạo sức ép lên hệ thống cảng Cát Lái, nên ngay từ bây giờ cần cải thiện hơn nữa các nghiệp vụ hải quan.

Theo cục Hải quan TP.HCM, trên địa bàn hiện có khoảng 200 cán bộ công chức hải quan, phục vụ khoảng 33.000 doanh nghiệp, với 500.000 tờ khai/năm.

Kim ngạch xuất khẩu hàng hoá khoảng 30 tỷ USD; riêng hàng hoá đi qua cảng Cát Lái chiếm khoảng 35-40% số thu của cục Hải quan Thành phố.

Đại diện cục Hải quan TP.HCM cho rằng, nếu không ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin để vận hành hệ thống hải quan điện tử sẽ dẫn tới tình trạng quá tải của cả hệ thống cũng như cán bộ, công chức hải quan.

Theo các chuyên gia, cảng Cát Lái đã hoạt động hết công suất, vì vậy cần tính tới việc phát triển các cảng bên cạnh và xung quanh khu vực Cái Mép - Thị Vải để san sẻ sức chứa.

Việc giải quyết ùn tắc tại cảng Cát Lái là ưu tiên hàng đầu nằm trong 21 khuyến nghị được các chuyên gia của USAID đưa ra tại buổi hội thảo.

Trong bối cảnh kinh tếphục hồi mạnh mẽ hậu Covid-19, dòng chảy thương mại theo đà này tiếp tục gia tăng, gây áp lực lớn lên hoạt động của cảng Cát Lái, TP.HCM. Chính vì thế cần thúc đẩy nhanh các chương trình hành động.