Nghề làm hương của người Nùng An ở làng Phia Thắp đã có từ lâu đời nhưng không ai biết ai là “ông tổ” đã mang nghề về làng. Được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác,ôngviênđịachấtCaoBằngLànglàmhươngtrămtuổicủangườiNùtỷ số banh hôm nay cả làng ai cũng biết làm hương.

Hương Phia Thắp được làm hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên ở vùng miền núi đá vôi: Cây mai (tiếng Tày là “mạy mười”) để làm que, vỏ cây gạo, mùn cưa và đặc biệt là lá cây bầu hắt - một loại lá cây trên rừng dùng để làm keo kết dính các chất liệu lại với nhau.

Làng sản xuất hương Phia Thắp, xã Quốc Dân, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng từ lâu đã khá nổi tiếng.

Làm hương không khó nhưng phải qua nhiều công đoạn: Cây mai được cắt thành từng khúc dài khoảng 40cm, rồi chẻ thành từng thanh nhỏ như đầu đũa, vót sạch. Lá cây bầu hắt, vỏ cây gạo đem xát nhỏ, trộn với mùn cưa. Nhúng que mai vào nước pha với bột lá cây bầu hắt để tạo chất kết dính, sau đó tẩm 4 lần hỗn hợp bột lá cây bầu hắt, vỏ cây gạo, mùn cưa để được que hương. 

51 hộ dân người Nùng An ở đây vẫn giữ được nghề làm hương sạch, thủ công lâu đời. Họ vẫn chẻ mai bằng tay, vót nhỏ, tròn đều, mặc dù việc này có thể thay bằng máy.

Tất cả các khoảng sân, bờ tường, góc ruộng đều được tận dụng để phơi hương. Hương thành phẩm được cắm vào lòng các ống tròn làm bằng bê tông đem phơi. Thường thì chỉ cần phơi 1 ngày là khô, nếu trời nắng. Sau khi phơi khô, chân hương thành phẩm được nhuộm màu đỏ, bó thành từng bó 20 cây. Mọi người đều có thể tham gia sản xuất và mang hương đi bán vào những ngày chợ phiên hoặc phục vụ du khách tham quan.

51 hộ dân người Nùng An ở đây vẫn giữ được nghề làm hương sạch, thủ công lâu đời.

"Chỉ có tỉ mẩn cắm từng que, tách riêng từng que như thế thì hương mới không bị vỡ, dập…", chị Hà Thị Phương - một người dân làng Phia Thắp giải thích.

Trưởng thôn Hoàng Văn Lập cho biết: Hương ở đây thơm tự nhiên, dễ cháy và bảo quản được lâu dài. Quan trọng nhất là khâu chuẩn bị bột làm hương, trộn nguyên liệu, làm sao để khi đốt có mùi thơm, tàn đẹp. Nguyên liệu làm bột hương là từ vỏ cây nghiến đỏ, mùn cưa, cây mạy khảo... 

"Chỉ có tỉ mẩn cắm từng que, tách riêng từng que như thế thì hương mới không bị vỡ, dập…", chị Hà Thị Phương - một người dân làng Phia Thắp giải thích.

Vào những dịp lễ, Tết, người dân nơi đây làm việc cả về ban đêm để đáp ứng đủ nhu cầu của khách hàng đặt trước. Sau đó, mới đem bán ở các khu chợ phiên. Với chất lượng tốt, hương Phia Thắp được đem đi bán tại tất cả các chợ phiên trong tỉnh. Cùng với những mặt hàng thực phẩm, bó hương Phia Thắp luôn là thứ không thể thiếu trong chiếc làn đi chợ của nhiều người dân ở Cao Bằng.

Làm hương không chỉ đem lại thu nhập cho người dân làng Phia Thắp, nó còn góp phần bảo tồn một nghề truyền thống của người Nùng An - một nét đẹp mang đậm bản sắc dân tộc gắn liền với tục thắp hương của người Việt ở Công viên địa chất non nước Cao Bằng.

Tình Lê

(责任编辑：La liga)