Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Công Nghiệp điều hành phiên thảo luận thứ 2 tại diễn đàn. Ảnh: T.T.

>> Tái cấu trúc nền tài chính quốc gia hướng đến phát triển nhanh và bền vững

>> Phát triển kinh tế đảm bảo không gây trở ngại cho thế hệ tương lai

>> Cần phải tiếp tục mở rộng quy mô thị trường vốn

Ngày 20/9,ếptụcđẩymạnhcơcấulạrennes đấu với reims phiên thảo luận thứ 2 tại Diễn đàn Tài chính Việt Nam 2018 đã thảo luận về tái cấu trúc tài chính công, hướng đến phát triển nhanh, toàn diện và bền vững.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Công Nghiệp điều hành phiên thảo luận. Phiên thảo luận có sự tham gia của đại diện Vụ Ngân sách nhà nước (NSNN) Bộ Tài chính, chuyên gia đến từ Dự án Hiện đại hoá tài chính công của EU và đại diện một số tổ chức trong và ngoài nước.

Bao quát nguồn thu và tạo thuận lợi cho sản xuất kinh doanh

Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Công Nghiệp cho biết, trụ cột của lĩnh vực tài chính là tài chính công. Tuy nhiên, đây là vấn đề bao quát rộng và còn nhiều quan điểm khác nhau nên cần tập trung vào việc nhận diện tài chính công, phân cấp quản lý tài chính công và tìm giải pháp, phương thức, lộ trình để tái cấu trúc tài chính công…

Trong bài tham luận về cơ cấu lại NSNN, ông Nguyễn Minh Tân - Phó Vụ trưởng Vụ NSNN (Bộ Tài chính) cho biết, thời gian qua, Nhà nước đã dần hoàn thiện chính sách thu nhằm phát triển sản xuất kinh doanh, nhưng vẫn đáp ứng nhu cầu chi tiêu của quốc gia.

Giai đoạn 2006 - 2010, Việt Nam tập trung vào sửa đổi hệ thống thu NSNN theo hướng minh bạch, đơn giản, giảm nghĩa vụ thuế, giảm gánh nặng đóng góp cho người dân và doanh nghiệp, tạo cú hích mạnh mẽ cho đầu tư phát triển và sản xuất kinh doanh.

Đến giai đoạn 2011 - 2015, chính sách thu được điều chỉnh linh hoạt, tạo thuận lợi cho sản xuất kinh doanh.

Giai đoạn 2016 - 2018 chính sách thu NSNN đã tập trung đầy đủ, kịp thời các nguồn thu vào ngân sách, đồng thời tăng cường kỷ luật kỷ cương tài chính - ngân sách. Các chính sách được ban hành trong giai đoạn này đã bao quát các nguồn thu, tập trung thu đúng, thu đủ và sát các nguồn thu thuế, nhưng vẫn tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế.

Tuy nhiên, cùng với những thành tựu đạt được, những bất cập trong thu NSNN ở Việt Nam cũng được PGS.TS Lê Xuân Trường - Trưởng khoa Thuế và Hải quan (Học viện Tài chính) nêu. Theo ông, thu NSNN còn phụ thuộc ở mức độ nhất định vào một số khoản thu không bền vững trong dài hạn và thậm chí có thể bất ổn ngay trong ngắn hạn như thu từ đất và dầu thô.

Bên cạnh đó, chưa phát huy tốt vai trò của một số sắc thuế quan trọng như thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế thu nhập cá nhân. Trong khi đó, vẫn còn bất hợp lý trong xác định mức thu của một số sắc thuế quan trọng trong hệ thống thuế và một số sắc thuế đã được mở rộng đáng kể, nhưng còn chưa khai thác hết khả năng.

“Trong khi nguồn thu ngày càng khó khăn thì đề xuất tăng thuế hiện nay là rất khó, không dễ tìm được sự đồng thuận của dư luận. Ví dụ nhiều mặt hàng hoàn toàn có thể tăng thuế như nhiều quốc gia đó là thuốc lá, hay thuế bảo vệ môi trường. Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hiện mới ở mức 0,03%, 0,07 % và 0,15% nhưng tính theo hạn mức sử dụng. Trong khi đó, chúng ta hiện nay lại đang dư thừa về ưu đãi thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, do đó cần phải xem xét lại” - TS. Lê Xuân Trường nói.

Bộc lộ rủi ro về phân cấp ngân sách

Cũng theo ông Nguyễn Minh Tân, chính sách chi NSNN đã được điều chỉnh qua từng thời kỳ. Đến giai đoạn hiện nay đã tăng hợp lý tỷ trọng chi cho đầu tư phát triển, giảm tỷ trọng chi thường xuyên trên cơ sở sắp xếp, tổ chức lại bộ máy, tinh giản biên chế và triệt để tiết kiệm các khoản chi không cần thiết; đẩy mạnh thực hiện cơ chế tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công. Cùng với đó, đảm bảo chi cho an sinh xã hội, xoá đói giảm nghèo, chi cải cách tiền lương hằng năm tăng xấp xỉ 7%/năm.

Chia sẻ với diễn đàn, vị đại diện đến từ Vụ NSNN của Bộ Tài chính cũng cho hay, vấn đề đặt ra hiện nay là dư địa thu NSNN ngày càng hạn chế. Hiệu quả quản lý chi bất cập và phân cấp ngân sách đã bộc lộ những rủi ro. Do đó, trong thời gian tới, cần đẩy mạnh hoàn thiện thể chế; tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại thu - chi NSNN; nghiên cứu sửa cơ chế phân cấp và tăng cường năng lực giám sát tài chính quốc gia.

Trong chi ngân sách, đồng tình với lãnh đạo Vụ NSNN, nhiều ý kiến cho rằng, phân cấp ngân sách hiện đã bộc lộ nhiều bất cập, cần phải được khắc phục. Ngân sách trung ương hiện đang mất dần vai trò chủ đạo, gây thiếu nguồn lực cho quốc gia.

Theo TS. Huỳnh Thế Du, cần tập trung trong phân cấp tài khoá để thực hiện mục tiêu cơ cấu lại nền tài chính công. Ông đưa ra nghiên cứu khá kỹ lưỡng của mình liên quan đến phân cấp ngân sách, những bất hợp lý ở các địa phương có thâm hụt ngân sách; nghịch lý của các địa phương được ưu tiên…

Theo ông, cần có tiêu chí phân bổ ngân sách rõ ràng, đồng thời quan tâm hơn nữa đến khu vực đồng bằng sông Cửu Long cũng như các địa phương, hay vùng đang được ngân sách thấp hơn đáng kể.

Có ý kiến đề nghị cần phải hoàn thiện thể chế về phân cấp ngân sách (chú trọng phân cấp thu theo hướng, mỗi khoản thu ở địa phương phải có cả tỷ trọng thu của trung ương và địa phương).

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, phân cấp ngân sách là vấn đề lớn. Phân cấp ngân sách phụ thuộc vào phân cấp kinh tế - xã hội và do đó, muốn thay đổi phân cấp ngân sách thì phải thay đổi phân cấp kinh tế - xã hội./.

Minh Anh

(责任编辑：Cúp C1)