Thủ tục nộp đơn khởi kiện không hề dễ dàng. Tranh minh họa: Internet

Ngày 1-10,àicổquotchờtòathụlýđơnkiệtỷ số az alkmaar Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp với Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức hội thảo hoàn thiện Bộ luật Tố tụng dân sự để cải thiện môi trường kinh doanh.

Ông Tưởng Duy Lượng, nguyên Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao cho biết: Tất cả các tòa án đều yêu cầu nguyên đơn khi khởi kiện phải ghi rõ các nội dung, yêu cầu khởi kiện, kể cả đòi hỏi đơn khởi kiện phải kèm theo các bằng chứng hợp pháp. Có tòa án còn yêu cầu nguyên đơn đến cơ quan đăng ký kinh doanh hoặc chính quyền cơ sở nơi bị đơn cư trú xác nhận vào đơn hoặc một văn bản khác là bị đơn hiện vẫn đang cư trú tại địa chỉ được ghi trong đơn khởi kiện thì mới nhận đơn.

“Đây là một yêu cầu mà Luật tố tụng dân sự hiện hành không quy định, nó làm khó người khởi kiện, phần nào gây tốn thời gian, phiền hà cho người khởi kiện. Bởi vì không phải chính quyền cơ sở, công an xã, phường ở nơi nào cũng sẵn sàng hỗ trợ, xác nhận vào đơn hoặc bằng văn bản cho đương sự” – ông Tưởng Duy Lượng nhận xét.

Liên quan đến vấn đề này, tại hội thảo, bà Đặng Thị Ngọc Hạnh, Phó Chủ nhiệm đoàn luật sư Thừa Thiên Huế kể: Tôi từng tiến hành làm 1 vụ tranh chấp góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài, nhưng sau 2 năm đơn khởi kiện mới được tòa thụ lý sau khi chúng tôi gửi khiếu nại đi khắp nơi.

Bà Đặng Thị Ngọc Hạnh cũng than khổ sở khi phải đi xác định nơi cư trú của bị đơn để được tòa thụ lý một vụ án.

Một luật sư khác từng có 15 năm làm ở Tòa án Nhân dân tối cao chia sẻ: Tôi cũng từng có một vụ án mà mất 2 năm tòa vẫn chưa thụ lý vụ án, trong khi luật quy định là 4 tháng. Tôi phải nộp đơn khiếu nại lên tận Ủy ban Tư pháp của Quốc hội thì vụ án đó mới được tòa thụ lý.

Luật sư Trần Hữu Huỳnh, Chủ tịch Trung tâm trọng tài VIAC cho rằng: Theo quy định hiện hành, thẩm phán có quyền trả lại đơn kiện nếu đơn kiện không đáp ứng được các yêu cầu. Điều này khiến cho người nộp đơn mất quyền tự bảo vệ vì không được mở phiên tòa công khai, vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc minh bạch trong tố tụng.

Những rắc rối trên là một trong các nguyên nhân khiến thời gian tố tụng là một điểm yếu của Việt Nam trong xếp hạng môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới. Căn cứ theo các quy định của Bộ Luật tố tụng dân sự 2004, thời gian giải quyết tranh chấp thực tế ở Việt Nam lên đến 400 ngày. Nghị quyết 19/NQ-CP của Chính phủ đã yêu cầu phải giảm thời gian giải quyết tranh chấp thương mại xuống còn 200 ngày.

Vì thế, các luật sư, CIEM đều đồng tình đề nghị dự thảo Bộ luật Tố tụng dân sự cần sửa đổi thủ tục nhận đơn theo hướng thời điểm tòa án nhận được đơn khởi kiện được tính là thời điểm thụ lý vụ án. Khi nộp đơn khởi kiện, không cần thiết đòi hỏi đương sự phải có đầy đủ các bằng chứng cho việc khởi kiện là có căn cứ.

Trước góp ý này, ông Tống Anh Hào, Phó chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, đơn vị soạn thảo Bộ luật Tố tụng dân sự sửa đổi phản hồi lại: Trong dự thảo chúng tôi xác định 2 bước: Bước 1, khi nhận đơn, xử lý đơn trong thời hạn 5 ngày. Bước 2, sau khi thụ lý đơn, chuyển sang giai đoạn chuẩn bị xét xử.

Chúng tôi dự thảo thành 2 bước như vậy vì có trường hợp đơn khởi kiện là đúng thẩm quyền, phù hợp, nhưng có đơn khởi kiện không rõ nội dung, phải yêu cầu bổ sung lại. Có đơn khởi kiện không thuộc thẩm quyền của tòa, hoặc người đó không có quyền khởi kiện vì kiện cho người khác.

“Do đó, Dự thảo xây dựng theo hướng sau khi nhận đơn là phân công cho 1 thẩm phán. Thẩm phán đó xử lý đơn trong 5 ngày. Sau khi xử lý, thấy đủ điều kiện thì tiến hành thụ lý vụ án nếu đơn đã đầy đủ, rõ ràng” - ông Tống Anh Hào nói.

Ngoài ra, Phó chánh án Tòa án Nhân dân tối cao cũng cho biết sau 5 ngày, nếu đơn bị trả lại, người nộp đơn không thấy thuyết phục có quyền khiếu nại, kể cả lên cấp trên. Khi đó, trách nhiệm của chánh án, của tòa án cấp trên là phải trả lời, xem xét.

(责任编辑：Thể thao)