Rà soát, phát hiện sớm hóa đơn bất hợp pháp

Bình Định là 1 trong 6 tỉnh, thành phố được triển khai hoá đơn điện tử (HĐĐT) đầu tiên. HĐĐT có tính ưu việt vượt trội trong quản trị doanh nghiệp (DN) và quản lý thuế so với hóa đơn giấy trước đây. Tuy nhiên, hành vi mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp tồn tại lâu nay lại diễn ra tinh vi và phức tạp hơn.

Thực tế, Cục Thuế Bình Định đã triển khai nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn, hạn chế tình trạng này. Cục thuế tham mưu UBND tỉnh ban hành chỉ thị gắn trách nhiệm phối hợp của các cấp, các ngành và tổ chức, DN trên địa bàn. Đồng thời, cơ quan thuế công khai các DN có hành vi mua bán HĐĐT bất hợp pháp đã phát hiện lên Cổng giao tiếp với người nộp thuế để cảnh báo cộng đồng DN. Đặc biệt hiệu quả nhất là xây dựng tập hợp các bài toán nghiệp vụ trên ứng dụng công nghệ thông tin để giám sát, rà soát phát hiện sớm các trường hợp sử dụng HĐĐT bất hợp pháp.

Từ cuối năm 2021, Cục Thuế Bình Định xây dựng Ứng dụng hỗ trợ quản lý hóa đơn và chính thức vận hành trong quý I/2022. Ứng dụng đặt tại máy chủ của cục thuế. Đến nay, trong quá trình xây dựng ứng dụng, dữ liệu của HĐĐT đã giải quyết được nhiều nghiệp vụ quản lý thuế trong thực tiễn, khắc phục tình trạng khép kín dữ liệu theo cán bộ quản lý, bó hẹp trong từng phòng.

Đáng chú ý, vào năm 2022, Cục Thuế Bình Định đã có sáng kiến thành lập Tổ Giám sát HĐĐT để rà soát, phát hiện sớm các DN mua bán hóa đơn bất hợp pháp. Tính đến ngày 26/7, qua nhận diện và truy vết, cục thuế ban hành 11 công văn cảnh báo liên quan đến 34 DN và 2 hộ kinh doanh có rủi ro về thuế, hóa đơn. Sau khi rà soát, đã chuyển 1 DN sang cơ quan công an để điều tra, xử lý đối với hành vi trốn thuế; chuyển tin báo tội phạm đối với 15 DN. Qua kiểm tra tại 4 DN, tăng thu 4,9 tỷ đồng, giảm khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) 3,75 tỷ đồng. Có 15/29 DN đã bỏ trốn ngay sau khi cơ quan thuế phát hành công văn cảnh báo, 3 DN còn hoạt động nhưng không còn xuất hóa đơn.

Tính đến ngày 31/5/2023, có 271 DN đã điều chỉnh số thuế GTGT tăng thu 2,6 tỷ đồng, giảm khấu trừ là 4,359 tỷ đồng.

Bên cạnh những trường hợp được Tổng cục Thuế và Cục Thuế Bình Định cảnh báo, các chi cục thuế cũng đã chủ động rà soát, qua đó đã phát hiện và đề nghị 40 DN tự kê khai điều chỉnh dẫn đến tăng số thuế phải nộp là 349 triệu đồng; giảm số thuế GTGT được khấu trừ là 151 triệu đồng.

Ứng dụng công nghệ AI vào các nghiệp vụ thuế

Theo ông Nguyễn Đẩu - Cục trưởng Cục Thuế Bình Định, trong năm nay, cục thuế sẽ đẩy mạnh chống thất thu một số lĩnh vực trọng yếu - lấy ứng dụng công nghệ làm nền tảng, đặc biệt là triển khai HĐĐT. Ông Nguyễn Đẩu cho biết, để phát hiện sớm, ngăn chặn kịp thời mua bán hóa đơn, phải ứng dụng công nghệ AI vào các nghiệp vụ thuế cụ thể. Qua đó, hệ thống cảnh báo, phát hiện tự động trường hợp có nguy cơ gian lận HĐĐT.

Trung tâm quản lý HĐĐT của Cục Thuế tỉnh Bình Định thường xuyên rà soát HĐĐT liên quan đến DN trên địa bàn. Hệ thống sẽ cảnh báo tự động cho trung tâm những trường hợp có tần suất xuất hóa đơn quá nhiều, trị giá xuất quá lớn (vượt quá 2 lần vốn chủ sở hữu của DN). Sau đó, bộ phận này sẽ chuyển thông tin về cho các chi cục thuế quản lý để giám sát, theo dõi. Nhờ đó, thời gian qua, Cục Thuế Bình Định đã phát hiện và loại bỏ 62 DN mới thành lập ra để kinh doanh hóa đơn; khai thác tăng thu qua giám sát HĐĐT là 33 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Đẩu cho biết, trường hợp nếu phát hiện DN xuất hóa đơn vượt quá vốn chủ sở hữu 2 lần, hoặc tần suất xuất hóa đơn quá nhiều, bất thường, hay phát hiện xuất hóa đơn nhảy cóc (để giấu doanh thu) đến xác định âm hàng tồn kho (tức xuất khống hóa đơn), đến bài toán khó nhất là truy vết hóa đơn xuất lòng vòng thì hệ thống sẽ cảnh báo tự động cho cơ quan thuế.

Thời gian tới, Cục Thuế tỉnh tiếp tục rà soát, giám sát chặt chẽ tình hình sử dụng HĐĐT để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý ngay các trường hợp có dấu hiệu sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, các trường hợp hộ kinh doanh hợp thức hóa nguồn đầu vào cho các DN để thực hiện hành vi man khai, trốn thuế...

Cục Thuế Bình Định cũng kiến nghị Tổng cục Thuế tiếp cận đồng bộ về mặt công nghệ để phát hiện sớm, ngăn chặn ngay khi cấp mã HĐĐT (nhảy cóc, DN bỏ địa chỉ). Đồng thời, Sở Kế hoạch & Đầu tư với cơ quan thuế thực hiện liên thông dữ liệu để không cấp đăng ký kinh doanh mới cho chủ DN đã bỏ địa chỉ kinh doanh, vi phạm hành vi mua bán HĐĐT bất hợp pháp; rà soát, đồng bộ và đơn giản hóa các tờ khai thuế khi đã có dữ liệu HĐĐT.

(责任编辑：World Cup)