Tại Hội thảo khoa học Quan điểm,ứtrưởngVõThànhThốngKhukinhtếcửakhẩucầnthựchiệnđamụctiêkết quả câu lạc bộ tây ban nha định hướng giải pháp phát triển Khu Kinh tếcửa khẩu Mộc Bài theo hướng đô thị - công nghiệp - dịch vụ cửa khẩu xanh, bền vững giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Võ Thành Thống đã nêu ra một số quan điểm trong việc quy hoạch và phát triển Khu Kinh tế cửa khẩu Mộc Bài (tỉnh Tây Ninh).

Theo Thứ trưởng Võ Thành Thống, kể từ khi Khu Kinh tế cửa khẩu Mộc Bài được thành lập, đặc biệt từ năm 2004 khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 144/2004/QĐ-TTg nhằm bổ sung một số chính sách ưu đãi cho KKTCK Mộc Bài, các hoạt động thương mại, dịch vụ đã có nhiều chuyển biến mới, khách du lịch đến tham quan và qua lại biên giới ngày càng tăng.

Tuy nhiên, so với những tiềm năng phát triển, việc thu hút đầu tưvào KKTCK Mộc Bài vẫn chưa tương xứng dẫn tới việc thực hiện quy hoạch chung xây dựng còn hạn chế, chưa thu hút được các dự ánđầu tư nước ngoài có chất lượng, có tầm cỡ quốc tế. Cùng với đó, cơ sở hạ tầng vật chất kỹ thuật tuy có nhiều thay đổi nhưng vẫn còn thiếu về số lượng và yếu về quy mô, chất lượng, chưa đồng bộ nên chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển và hợp tác.

Ngoài ra, các chính sách thương mại theo xu hướng phát triển thị trường đã có nhiều thay đổi, phía Campuchia cũng chưa tập trung đầu tư phát triển thỏa đáng nên KKTCK Mộc Bài không đạt kết quả như mong muốn, đây cũng là vấn đề chung đối với nhiều KKTCK khác.

Về kiến nghị phát triển KKTCK Mộc Bài theo hướng khu công nghiệp - đô thị - dịch vụ cửa khẩu xanh, bền vững, Thứ trưởng Thống cho biết việc điều chỉnh định hướng phát triển KKTCK Mộc Bài phù hợp với bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực để phát huy hiệu quả và vai trò then chốt tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh là cần thiết.

Tuy nhiên, để điều chỉnh định hướng, giải pháp phát triển chính của KKTCK Mộc Bài theo hướng Khu đô thị - công nghiệp - dịch vụ cửa khẩu xanh, bền vững cần được cân nhắc, đánh giá thận trọng.

Thứ trưởng Thống cho biết, mô hình khu công nghiệp - đô thị - dịch vụ đã được một số quốc gia trên thế giới phát triển, cụ thể như: Thái Lan, Hàn Quốc... Đây là mô hình kết hợp giữa phát triển công nghiệp với đô thị hóa, đảm bảo sự phát triển bền vững của khu công nghiệp.

Trong mô hình này, ngoài khu chức năng là khu sản xuất công nghiệp còn có các khu chức năng khác như: giáo dục, y tế, vui chơi giải trí... Mô hình đã được phát triển thành mô hình “thành phố công nghiệp”, “thành phố thông minh” (smart city) tại Trung Quốc, tạo môi trường sống và làm việc đẳng cấp quốc tế, thu hút và phát triển các ngành công nghệ cao, mũi nhọn…

Tại Việt Nam, nhiều chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp cũng đầu tư đồng bộ khu đô thị, dịch vụ liền kề khu công nghiệp, tạo thành tổng thể một khu công nghiệp, đô thị, dịch vụ như Khu công nghiệp đô thị dịch vụ VSIP tại Bình Dương, Bắc Ninh, Quảng Ngãi. Tuy nhiên, hiện nay việc quy hoạch, đầu tư phát triển mô hình này thường được các chủ đầu tư triển khai riêng lẽ theo các quy định pháp luật chuyên ngành.

Hiện Bộ Kế hoạch và Đầu tư được giao xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, xác định phát triển khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài theo hướng công nghiệp- đô thị - thương mại - dịch vụ.

Do vậy, việc phát triển KKTCK Mộc Bài theo hướng Khu đô thị - công nghiệp - dịch vụ cửa khẩu xanh, bền vững cần được xem xét, cân nhắc phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành, xác định cụ thể quan điểm, mục tiêu trọng tâm, lựa chọn lĩnh vực phát triển theo thứ tự ưu tiên để đề xuất định hướng phù hợp.

Thứ trưởng Thống cho rằng, khu kinh tế cửa khẩu cần thực hiện đa mục tiêu gồm kinh tế, an ninh - quốc phòng và ngoại giao.

Trong đó, Khu kinh tế cửa khẩu cần phát triển phù hợp hiến lược phát triển kinh tế - xã hội và đối ngoại của đất nước theo từng thời kỳ. Đồng thời tăng cường công tác quản lý nhà nước và đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã khu vực biên giới, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững tại KKTCK Mộc Bài.

Ngoài ra, chính sách phát triển khu kinh tế cửa khẩu cần xác định tầm nhìn dài hạn và có tính linh hoạt để kịp thời điều chỉnh với môi trường kinh tế, trị và xã hội luôn biến động.

“Cần tận dụng lợi thế sẵn có về vị trí địa lý, tự lao động để phục vụ mục tiêu ngắn hạn đồng thời xây dựng chính sách phù huy động tổng hợp các nguồn lực đầu tư để phục vụ kế hoạch dài hạn”, Thứ trưởng Thống nói thêm.

Theo Thứ trưởng Võ Thành Thống, để phát triển khu kinh tế cửa khẩu cũng cần tạo lập môi trường sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hóa thông thoáng, thuận lợi.

“Bên cạnh những ưu đãi về thuế, phí, tài chínhdành cho doanh nghiệp, công tác quản lý nhà nước tại khu kinh tế cửa khẩu là nhân tố quan trọng quyết định sự thành công của Khu kinh tế cửa khẩu”, Thứ trưởng Thống nói và cho rằng, việc cải cách thủ tục hành chính, tăng cường công tác phối hợp giữa các quan chức năng quản lý nhà nước trong khu kinh tế cửa khẩu cũng như mức độ hợp tác với các cơ quan chức năng tại nước láng giềng cần được chú trọng.

Ngoài ra, việc phát triển khu kinh tế cửa khẩu cần phân bổ phù hợp về không gian giữa khu vực sản xuất, thương mại, đô thị. Trong đó, cần chú trọng công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch.

“Khu kinh tế cửa khẩu cần phát huy là vai trò động lực tăng trưởng của tỉnh và vùng Đông Nam Bộ, tận dụng lợi thế là vùng trung tâm trong khu vực cửa ngõ của hành lang kinh tế Xuyên Á để kéo theo các khu vực lân cận phát triển. Phát triển đa dạng các loại hình sản xuất, thương mại, du lịch và dịch vụ. Việc phát triển sản xuất, thương mại trong khu kinh tế cửa khẩu cần tạo ra liên kết theo chuỗi, liên ngành, liên vùng”, Thứ trưởng Thống nhấn mạnh.

Điểm cuối cùng, cần chú trọng phát triển hạ tầng đồng bộ, bao gồm hạ tầng phục vụ sản xuất của doanh nghiệp, logistics, thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu và kết cấu hạ tầng thiết yếu cho sinh hoạt của người dân. Sử dụng nguồn vốn ngân sách và huy động các nguồn vốn hợp pháp khác theo quy định để đầu tư các công trình thiết yếu, xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, trọng tâm là hạ tầng giao thông, đô thị cho Khu kinh tế cửa khẩu.