Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe

Sách Trắng đề cập đến mọi khía cạnh quốc phòng và an ninh của Nhật Bản,ấcthangcăngthẳngmớkèo osasuna song vấn đề tranh cãi chủ quyền lãnh hải đã thực sự trở thành tâm điểm thu hút mạnh mẽ dư luận khu vực và quốc tế. Sách Trắng dành hẳn 20 trang đề cập đến những quan ngại của Tokyo về việc gia tăng các hoạt động hàng hải tiềm ẩn nguy hiểm của Trung Quốc “có khả năng gây ra tình huống bất ngờ”. Sách Trắng cũng chỉ trích Bắc Kinh thiếu hợp tác và giải thích chưa thoả đáng sau vụ tàu chiến Trung Quốc chĩa rađa điều khiển hoả lực vào hộ vệ hạm của Lực lượng Phòng vệ trên biển (MSDF) Nhật Bản hồi tháng Giêng, đồng thời hối thúc Bắc Kinh hành động theo luật pháp quốc tế.

Tranh chấp Trung-Nhật về chủ quyền của một quần đảo ở Biển Hoa Đông mà Nhật Bản gọi là Senkaku còn Trung Quốc gọi là Điếu Ngư bắt đầu nổ ra từ tháng 9-2012, sau khi Nhật Bản quốc hữu hóa phần lớn số đảo thuộc quần đảo này. Nhật Bản ngày càng tỏ ra quan ngại về sự phát triển quân sự của Bắc Kinh. Các tàu tuần tra biển của cả hai nước thường xuyên theo sát nhau tại khu vực gần quần đảo tranh chấp, làm gia tăng lo ngại sẽ xảy ra các va chạm không được dự tính trước và có thể dẫn tới những xung đột lớn hơn.

Về Triều Tiên, Sách Trắng của Nhật Bản có đoạn: "Việc phóng tên lửa của Triều Tiên cho thấy nước này đã phát triển công nghệ mở rộng tầm bắn và cải thiện độ chính xác của các tên lửa đạn đạo". Tháng 2-2013, Triều Tiến tiến hành vụ thử hạt nhân lần thứ ba, giúp Bình Nhưỡng tiến gần hơn tới việc phát triển tên lửa hạt nhân tầm xa.

Ngay sau khi Chính phủ Nhật Bản công bố Sách Trắng, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng lên tiếng bác bỏ cáo buộc của Tokyo rằng Trung Quốc tham gia các hoạt động hàng hải “nguy hiểm”, đồng thời khẳng định các hoạt động hàng hải của nước này là tuân theo luật pháp quốc tế và trong nước. Hàn Quốc cũng lên tiếng phản đối các tuyên bố trong Sách Trắng tái khẳng định chủ quyền của Nhật Bản đối với quần đảo tranh chấp mà Seoul gọi là Dokdo và Tokyo gọi là Takeshima, đồng thời hối thúc Tokyo xem xét lại và xóa tuyên bố chủ quyền khỏi Sách Trắng. Hàn Quốc còn triệu quan chức cấp cao của Đại sứ quán Nhật Bản, ông Takashi Kura đến để trao công hàm phản đối.

Đáng chú ý là Sách Trắng được công bố trong bối cảnh Nhật Bản đang gấp rút chuẩn bị cho cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản mà ở đó khả năng giành đa số ghế tại cơ quan lập pháp này đang nghiêng về liên minh cầm quyền của Thủ tướng Abe.

Sau khi trở lại nắm quyền hồi cuối năm ngoái, ông Abe cam kết sẽ phục hồi nền kinh tế và tăng cường hệ thống quốc phòng của Nhật Bản. Để thực hiện được mục tiêu này, Thủ tướng Abe bày tỏ ý định sửa đổi bản hiến pháp hòa bình được soạn thảo sau Chiến tranh Thế giới thứ hai nhằm nâng cấp Lực lượng phòng vệ (SDF) thành quân đội chính quy, đồng thời thay đổi cách hiểu về quyền phòng vệ tập thể theo đó Tokyo có khả năng can thiệp quân sự trong trường hợp đồng minh của nước này bị bên thứ ba tấn công. Nhật Bản dự định sẽ đưa ra một kế hoạch quốc phòng mới vào tháng 12 và tăng ngân sách quốc phòng lần đầu tiên trong 11 năm qua.

Hàng loạt những động thái nêu trên cho thấy chính quyền Abe đang ngày càng tỏ rõ quyết tâm mạnh mẽ trong các vấn đề đối ngoại, an ninh và quốc phòng. Điều này khiến giới quan sát không khỏi nghi ngại rằng nếu giành thắng lợi trong cuộc bầu cử Thượng viện lần này, các mục tiêu và chính sách trên của chính quyền Abe sẽ có cơ hội tiến gần hơn đến hiện thực. Điều này có thể sẽ gây ra những quan ngại nhất định đối với Trung Quốc và Hàn Quốc.

Tuy vẫn chưa rõ những diễn biến vừa rồi sẽ tác động ra sao đến tình hình ở Đông Bắc Á song một điều hiển nhiên là tình hình căng thẳng hiện nay rất cần đến những cân nhắc kỹ lưỡng của các bên liên quan nhằm tránh một kịch bản không ai mong đợi.

M.Châu

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)