Vi phạm về thương mại điện tử gia tăng

Theo số liệu mới nhất từ Bộ Công Thương, trong 10 tháng năm 2024, lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã kiểm tra 61.079 vụ, phát hiện và xử lý 41.725 vụ vi phạm. Tổng số tiền xử lý hơn 777 tỷ đồng (tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023); trong đó, xử phạt vi phạm hành chính 404 tỷ đồng (tăng 9%), trị giá hàng hóa tịch thu gần 187 tỷ đồng (tăng 9%), trị giá hàng hóa buộc tiêu hủy trên 186 tỷ đồng (tăng 69%), thu nộp ngân sách nhà nước 479 tỷ đồng (tăng 11%).

Đáng chú ý, trong 10 tháng năm 2024, số hành vi vi phạm hành chính trong các lĩnh vực hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng giả, lĩnh vực y tế, giá, niêm yết giá, tiêu chuẩn đo lường, nhãn hàng hóa được lực lượng Quản lý thị trường phát hiện giảm so với cùng kỳ năm 2023. Tuy nhiên, các hành vi vi phạm về nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, an toàn thực phẩm, nông nghiệp, đặc biệt, lĩnh vực thương mại điện tử tăng so với cùng kỳ năm 2023.

Cục Nghiệp vụ Tổng cục Quản lý thị trường kiểm tra, thu giữ nhiều xe điện không rõ nguồn gốc xuất xứ, được giao bán trên nền tảng thương mại điện tử. Ảnh: Quyên Lưu

Ông Trần Hữu Linh - Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) - cho biết, với phương thức, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, phần lớn các đối tượng không có kho hàng hay cửa hàng, chỉ tiếp nhận đặt online, phân tán hàng hóa nhiều nơi, chỉ giao hàng với số lượng nhỏ lẻ, khó xác định được kho hàng. Nhiều đối tượng chỉ bán hàng qua cộng tác viên trung gian, đăng sản phẩm trên website nhưng thực tế chỉ nhận đơn hàng rồi đặt qua đơn vị khác để làm trung gian kiếm lời.

Trong 10 tháng năm 2024, lực lượng Quản lý thị trường đã tập trung giám sát, kiểm tra trong lĩnh vực thương mại điện tử và phát hiện nhiều vi phạm trên phạm vi cả nước. Đa số đối tượng tổ chức kho hàng gần cửa khẩu, thiết lập các điểm livestream tiếp nhận đơn và chuyển hàng đặt ở nhiều địa điểm khác nhau trên cả nước.

“Hàng hóa vi phạm được trà trộn, vận chuyển trong các kiện hàng, sử dụng số điện thoại không chính chủ để giao dịch, mua bán và gửi tới khách hàng thông qua các đơn vị dịch vụ giao nhận, chuyển phát nhanh nên khó phát hiện”- lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường thông tin và cho biết, thời gian qua, số vụ vi phạm và xử lý trên môi trường thương mại điện tử không ngừng gia tăng, với tính chất vi phạm và diễn biến phức tạp.

Trong số các mặt hàng vi phạm, không chỉ là hàng hóa tiêu dùng thông thường, mà nhiều mặt hàng là thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc chữa bệnh, sản phẩm thuốc lá điện tử bị làm giả với số lượng lớn cũng được kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng.

Số liệu thống kê của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cũng cho thấy, bình quân mỗi tháng có 2,5 triệu phiên bán hàng livestream, với hơn 50.000 người bán tham gia. Tuy nhiên, các sai phạm liên quan đến hàng nhập lậu, hàng giả, trốn thuế diễn biến ngày càng phức tạp.

Trong 8 tháng năm 2024, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương đã chuyển thông tin hơn 500 website, ứng dụng có dấu hiệu vi phạm tới cơ quan Công an. Số vụ vi phạm trong thương mại điện tử bị xử lý tăng 2,4 lần, số tiền xử phạt tăng gần 3 lần so với cùng kỳ năm 2023.

Liên quan đến các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới đang hoạt động tại Việt Nam nhưng chưa tuân thủ các quy định của pháp luật (như Temu, Shein, 1688), Tổng cục Quản lý thị trường cho biết, Bộ Công Thương đã chỉ đạo các đơn vị phối hợp với các lực lượng chức năng liên quan tăng cường giám sát, phát hiện, xử lý kho hàng, điểm tập kết hàng hóa (nếu có) và thông qua thực tiễn kiểm tra, rà soát, kiến nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Chống hàng giả trên thương mại điện tử từ "gốc rễ"

Đưa ra giải pháp góp phần ngăn chặn, kiểm soát các hành vi vi phạm trên thương mại điện tử, lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường cho rằng, cần phải có những giải pháp để quản lý chặt chẽ hơn. Đã đến lúc quy định và đối xử với môi trường online như offline, phải định danh được người mua và người bán.

Hiện thực hóa mục tiêu chống hàng giả trên môi trường thương mại điện tử, mới đây, Tổng cục Quản lý thị trường và Cục Công nghiệp An ninh, Bộ Công an đã ký biên bản ghi nhớ nhằm triển khai có hiệu quả Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trên thương mại điện tử đến năm 2025 đã được Thủ tướng chính phủ phê duyệt.

Tổng cục Quản lý thị trường và Cục Công nghiệp An ninh, Bộ Công an ký biên bản ghi nhớ nhằm triển khai có hiệu quả Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trên thương mại điện tử

Theo nội dung hợp tác, Cục Công nghiệp An ninh, Bộ Công an sẽ chỉ định đơn vị chuyên môn thực hiện việc ứng dụng tem điện tử xác thực và tra cứu, truy vết mã tem trong quản lý lưu thông vào việc chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng.

Hai đơn vị sẽ cùng phối hợp xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu bằng các giải pháp công nghệ thông tin nhằm chuyển đổi số công tác quản lý nhà nước đối với lĩnh vực thương mại điện tử nói riêng và quản lý lưu thông hàng hoá nói chung. Tổng cục Quản lý thị trường sẽ phối hợp với Cục Công nghiệp An ninh xây dựng cơ sở dữ liệu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và năng lực xử lý tranh chấp, khiếu nại, bảo vệ người tiêu dùng trên thương mại điện tử.

Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh cho biết, thời gian qua, các đơn vị đã triển khai nhiều giải pháp để phòng, chống hàng giả. Tuy nhiên, trên thực tế, chưa có giải pháp tối ưu, biện pháp kỹ thuật mang lại hiệu quả chống hàng giả 100%. Đơn cử đối với Hàn Quốc, hiện nay vẫn sử dụng biện pháp dùng QR code để dán trực tiếp lên từng sản phẩm nông sản, giúp người tiêu dùng nhận diện sản phẩm chính hãng. Hiện nay các biện pháp kỹ thuật nhằm chống hàng giả được rất nhiều người quan tâm. Do vậy, Tổng cục Quản lý thị trường kỳ vọng hai đơn vị sẽ cùng phối hợp đề xuất ra các giải pháp, từ mặt chính sách đến phương tiện công cụ kỹ thuật nhằm triển khai có hiệu quả công tác này.

Thiếu tướng Nguyễn Thanh Trang - Cục trưởng Cục Công nghiệp An ninh, Bộ Công an - cũng cho biết, lực lượng Công an đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng Quản lý thị trường ở các địa phương phát hiện, xử lý nhiều vi phạm đối với lĩnh vực này trên cả thị trường truyền thống và thương mại điện tử.

“Hoạt động hợp tác của hai cơ quan trong triển khai các giải pháp chống hàng giả trên môi trường online là một minh chứng thể hiện quyết tâm của lực lượng chức năng trong việc phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm trong thương mại điện tử, bảo vệ doanh nghiệp và người tiêu dùng”- Thiếu tướng Nguyễn Thanh Trang đánh giá.

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)