Ảnh: Top Gear

Dưới đây là năm cú "ngã ngựa" tồi tệ nhất nhất trong suốt chiều dài lịch sử phát triển xe hơi.

Jose Ignacio Lopez,ụscandalbêbốinhấtlịchsửngànhcôngnghiệpôtônhận định hy lạp VW v GM (1990s)

Là giám đốc bộ phận thu mua của GM ở Châu Âu, Lopez còn được nhân viên của mình gọi là Inaki và rất hâm mộ nhân vật Don Quixote. Lopez chính là người tiên phong khởi xướng các kỹ thuật sản xuất tinh gọn tiết kiệm chi phí một cách triệt để.

Chủ tịch GM, ông Jack Smith đã đưa "nhà phù thủ" người Tây Ban Nha này tới Detroit, và chỉ sau một năm ngồi ghế nóng, Lopez đã chặn đứng sự thâm hụt ngân sách vô tội vạ ở General, cắt giảm tới 1,1 tỷ USD các khoản chi tiêu hàng năm.

Ở Đức, Chủ tịch VW Ferdinand Piech quyết định chọn Lopez là người phụ trách việc tổ chức hợp lý hóa lại việc chi tiêu ở mức cao không thể chấp nhận được của hãng. Piech rõ ràng đã hứa xây dựng một nhà máy ô tô ở xứ Basque nhằm lôi kéo Lopez (kế hoạch thực chất được đặt tên Plateau 6), và GM đáp trả với một lời đề nghị hấp dẫn nhất nước Mỹ.

Lopez gật đầu, và Smith gần như đã sẵn sàng ra thông cáo báo chí về sự hợp tác này thì một phụ tá chuyển cho ông 1 mảnh giấy vỏn vẹn: “Xin lỗi, tôi đổi ý rồi.”

Sự vụ này không ảnh hưởng tới Smith. Đó là chưa nói tới việc Lopez bị cáo buộc đã lấy đi hàng triệu tài liệu bí mật khi tới Wolfburg. Số tài liệu này là cả một kho sở hữu trí tuệ của GM, liên quan trực tiếp tới khoảng 30 lãnh đạo hàng đầu của Opel.

Hệ quả của việc này là hàng năm trời tranh chấp và kiện tụng xuyên đại dương, với những cáo buộc liên quan tới gián điệp công nghiệp, vi phạm bản quyền cùng các thủ đoạn làm tiền. Các phiên tòa tại Đức và Mỹ đã đưa ra những phán quyết tội trạng nhất định.

Năm 1997, VW chấp nhận chi ra 100 triệu USD trả cho GM, đồng thời đồng ý mua các phụ tùng, linh kiện của GM cho tới năm 2004 với tổng trị giá 1 tỷ USD. VW đã đưa ra tuyên bố không nhận trách nhiệm về phía mình nhưng cũng bày tỏ quan điểm là có thể đã có “những hoạt động phi pháp.”

Tháng 5/2000, Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ yêu cầu Tây Ban Nha trao trả Lopez để đưa ra tòa án Detroit. Tuy nhiên, một năm sau đó, các nhà chức trách Tây Ban Nha quyết định không thể dẫn độ Lopez giao cho Mỹ được. Trước đó vào năm 2008, sau khi bị thương nặng trong một tai nạn giao thông, Lopez mắc chứng mất trí và giờ đây đang sống một cuộc sống ngập trong nghèo khó.

Audi 5000 (giữa những năm 1980)

Ngày 23/11/1986, chương trình truyền hình ăn khách ở Mỹ là 60 phút đã cho phát một đoạn băng bêu riếu dài 17 phút, trong đó tiết lộ sự cố “tăng tốc ngoài ý muốn” của dòng xe Audi 5000. Theo chương trình có phần kích động (về sau bị phát hiện là gian dối) này, lỗi trên có thể gây nguy hiểm tính mạng nhiều người và đã khiến nhiều người khác lái xe lao vào cửa gara bởi những chiếc xe Audi bất ngờ không thể kiểm soát.

Năm 1989, Ủy Ban An toàn Giao thông cao tốc Quốc Gia Mỹ đã bác bỏ mọi cáo buộc với Audi và cho rằng vấn đề xuất phát từ thiết kế với chân phanh nhỏ hơn kiểu châu Âu được bố trí gần chân ga hơn so với những mẫu xe phổ biến khác ở Mỹ. Nói cách khác, phán quyết của tòa coi đây là lỗi người dùng.

Mặc dù trắng án nhưng vụ tranh cãi này gần như đã loại bỏ Audi khỏi thị trường Mỹ, khiến doanh số của hãng sút giảm từ mức 75.000 xe trong năm 1985 xuống con số 12.000 xe năm 1991.

Ford Explorer/Firestone (2000)

Ngay cả ở Mỹ, dòng xe SUV gần đây không có được vị thế như những năm đầu 1990. Nhưng thế hệ Explorer đã trở thành cỗ máy in tiền khổng lồ của Ford trong suốt thập kỷ này.

Tuy nhiên, mọi chuyện đã đảo chiều khi dòng xe Explorer gặp vấn đề với những vụ nổ lốp Firestone do ta-lông rời ra và do áp suất lốp không chính xác. Mọi chuyện có phần bị phóng đại do sự quy kết nhằm vào trọng tâm cao của Explorer cũng như hệ thống treo và khoảng cách lốp. (Mẫu xe tiền nhiệm là Bronco II vốn bị coi là không ổn định trong bài kiểm tra của Consumer Reports - báo cáo người tiêu dùng – và đã ngốn rất nhiều tiền của Ford khi thực hiện nghĩa vụ bồi thường).

Cả Ford và Firestone đã phải thực hiện những đợt triệu hồi xe với con số khổng lồ. Không những thế, mối quan hệ hợp tác kéo dài tới 95 năm giữa hai người khổng lồ của Mỹ đã chấm dứt sau hàng loạt vụ kiện tụng gay gắt liên miên.

Firestone đã cố gắng và cho rằng hãng đã khắc phục những chiếc lốp của mình trước khi đáp trả Ford với quy kết lỗi nằm ở chính bản thân chiếc xe. Đáp lại, CEO của Ford, Jac Nasser nói: “Chúng tôi chỉ đơn giản là không còn đủ tin tưởng vào chất lượng những chiếc lốp này nữa nếu muốn đảm bảo an toàn cho khách hàng.”

Dù là do bên nào đi nữa, con số thống kê cho thấy sự cố này được cho là đã gây ra cái chết cho hơn 200 người.

Ralph Nader và dòng xe Chevrolet Corvair (1995)

“Tốc độ nào cũng không an toàn: Những nguy hiểm ngay từ thiết kế của xe hơi Mỹ” là tiêu đề của một ấn phẩm gây chấn động những năm 1960 tại Mỹ, khi nhà vận động về an toàn và đạo đức Ralph Nader lèo lái ngành công nghiệp ô tô Mỹ với nhiệm vụ hướng tới một thái độ trung dung hơn đối với sự an toàn cho người dùng.

Phong cách cường điệu, ô nhiễm không khí và những chi tiết kĩ thuật bị cắt giảm, tất cả đều được chỉ ra trong 8 chương của quyển sách. Tuy nhiên, điểm đáng nhớ nhất lại chính là việc Nader loại bỏ hoàn toàn dòng xe Chevrolet Corvair với động cơ lắp sau.

Mẫu Corvair có trục xe bị rung lắc, không có thanh chống lật, và áp dụng hệ thống áp suất lốp không bình thường từ trước ra sau. Dù tay lái có thoải mái đi nữa thì việc cái tài xế thường bơm lốp quá căng đã dẫn tới việc định nghĩa lại khái niệm độ bám đường đầy lắt léo.

Nader có thể là một cá nhân rất phiền phức, nhưng những gì ông làm sẽ mãi là một ví dụ điển hình về một người thực sự vì con Người. Với những gì đã “gây ra”, không có gì ngạc nhiên khi danh tiếng của Nader bị phá hỏng hoàn toàn, nhưng ông đã thắng sau khi kiện GM vì xâm phạm đời tư mình.

Sự vận động của Nader cuối cùng đã dẫn tới việc thành lập Ủy Ban bảo vệ môi trường Hoa Kỳ. Giờ đây, không ai biết thực sự ông đánh giá thế nào về vụ scandal khí thải hiện tại của VW.

DeLorean (1982)

Thiên tài chế tạo xe hơi đến từ Mỹ John DeLorean (kiến trúc sư trưởng của dòng xe nổi tiếng Pontia GTO, đồng thời là phó chủ tịch trẻ nhất trong lịch sử GM) đã lập cho mình một chiến dịch chế tạo một chiếc xe thể thao đúng nghĩa, qua đó tự dấn thân vào một liên minh "ma quỷ" với chính phủ Anh.

Thủ tướng mới đắc cử của nước Anh lúc đó là Margaret Thatcher bất đắc dĩ phải hậu thuẫn cho kế hoạch xây dựng một nhà máy ở Belfast (Bắc Ailen – Liên hiệp Anh) trong một nỗ lực tuyệt vọng nhằm giảm tình trạng thất nghiệp kéo dài. Kết quả là mẫu xe cửa cánh chim (mở lên trên) DMC-12 do Giugiaro thiết kế, còn phần khung và các chi tiết trên thân do Lotus đảm nhận đã đi vào sản xuất khi The Troubles (tên quốc tế của cuộc xung đột vũ trang tại Bắc Ailen do chủ nghĩa quốc gia dân tộc) lên đến đỉnh điểm quá khích còn Bắc Ailen thì bị chia nhỏ.

Giữa lúc tình hình Belfast nước sôi lửa bỏng thì DeLorean lại tỏ ra lãng phí khi di chuyển từ Manhattan (Mỹ), nơi ông sống trong một căn penhouse tới Anh ba lần/tuần trên máy bay Concord. Kế hoạch này cuối cùng cũng đổ bể vào năm 1982 khi DeLorean bị bắt và bị buộc tội buôn lậu ma túy./.

Quốc Kiên (Theo TopGear)

(责任编辑：Cúp C2)