Nhiều ý kiến tại diễn đàn cho rằng, chúng ta cần có chính sách để kiểm soát tín dụng đen một cách hiệu quả.

Tín dụng đen không hoàn toàn xấu?

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành, việc phát triển thị trường vốn hiện nay mới giải quyết được nguồn vốn cho DN lớn và có quy mô trung bình. Đối với những DNVVN vẫn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn và buộc phải sử dụng đến nguồn tín dụng đen.

Về vấn đề này, ông Hà Huy Tuấn, Phó Chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia cho biết có 4 nguyên nhân khiến tín dụng đen nở rộ

Thứ nhất, quỹ tín dụng đen tồn tại theo nhu cầu của người dân, DN. Vay theo hình thức này khá nhanh gọn, không vướng điều kiện chặt chẽ như của ngân hàng.

Thứ hai, có tình trạng dùng nguồn vay từ tín dụng đen trả nợ ngân hàng.

Thứ ba, trong thời gian vừa qua, sự phát triển công nghệ thông tin khiến cho cách tiếp cận trực tiếp giữa bên có nhu cầu vay và cho vay càng trở nên thuận tiện.

Thứ tư, vấn đề khơi thông nguồn vốn. Người ta không muốn gửi ngân hàng vì cho vay bên ngoài lãi suất cao hơn.

Cho rằng quỹ tín dụng đen không xấu, vấn đề là phải suy nghĩ về giải pháp., ông Hà Huy Tuấn cho rằng, đối với thế giới, tín dụng đen đã tồn tại từ rất lâu, cũng dưới dạng hoạt động như ngân hàng nhưng không được công nhận. Vì vậy, chúng ta đang đứng trước thực tiễn do cung - cầu mà hình thức này tồn tại.

Đồng tình với điều này, ông Warrick Cleine, Chủ tịch kiêm CEO KPMG tại Việt Nam và Campuchia cũng cho rằng, tín dụng đen không hoàn toàn xấu.

"Tín dụng đen ở đây không hoàn toàn là xấu, vì nó có những mặt để tạo điều kiện cho người vay tiền. Tuy nhiên, chúng ta cần có chính sách để kiểm soát thị trường này một cách hiệu quả. Câu hỏi đặt ra ở đây là chúng ta phải thể chế hóa, chính thức hóa những tín dụng đen như thế nào, cần đưa vào khuôn khổ ra sao để điều tiết thị trường này. Chúng ta có thể học hỏi kinh nghiệm của một số ngân hàng lớn ở Hà Lan", ông Warrick Cleine nêu giải pháp giúp DNVVN tiếp cận vốn qua nhiều kênh.

Ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết của công tác truyền thông, giáo dục người dân trong việc tiếp cận các quỹ tín dụng đen và nhà nước cần có biện pháp quản lý thị trường này hiệu quả.

Trước đó, cho biết có những DNVVN thậm chí có tới 60% tổng vốn sản xuất kinh doanh là vốn từ tín dụng đen, ông Nguyễn Kim Hùng, Giám đốc Công ty CP tái cấu trúc doanh nghiệp Việt mong Chính phủ có thể tạo ra khung pháp lý để giúp DNVVN có thể tiếp cận nguồn vốn này một cách hợp lệ bởi chi phí sử dụng vốn lên đến trên 10% nhưng chưa được hoạch định vào chi phí hợp lệ.

Trong khi đó, việc tiếp cận với nguồn vốn, quỹ, công ty tài chính rất xa vời, chưa kể đến các nguồn quỹ mà Nhà nước đang khuyến khích. Ông Hùng cũng mong, bằng cách nào đó, Chính phủ có thể hợp thức hóa tín dụng đen để giúp các DNVVN.

DN tư nhân sẵn sàng hạn chế tín dụng đen

Thay vì dùng từ tín dụng đen, ông Warrick Cleine đề xuất cách gọi "tín dụng không chính thức" nhằm "tránh những ý tưởng không hay". Theo đó, Chính phủ cần có hệ thống giám sát, kiểm soát bộ phận tín dụng này rõ ràng, cũng như có biện pháp để bảo hộ các hoạt động tín dụng chính thức.

Về giải pháp, ông Hà Huy Tuấn cho biết có hai cách tiếp cận với tình trạng này. Một là, làm sao hợp thức hoá được nguồn vốn này, cơ quan thuế cần có bằng chứng ở mức độ hợp lý, như ở nhiều nước, họ phải tính toán một tỷ lệ nào đó phù hợp. Hai là, chúng ta phải nghiên cứu sử dụng dịch vụ về thuế, đơn cử thuế tư nhân... để giải trình hợp lý.

“Về phía cơ quan Nhà nước, chúng ta cần phải làm thế nào để Nhà nước giúp và cung ứng nguồn vốn cho DN. Cụ thể, phải làm sao để người dân hiểu ngân hàng cũng muốn cho vay. Theo đó, hai bên phải có những ra soát lại để đơn giản hoá thủ tục cho vay, đơn giản hoá thủ tục thanh toán”, ông Hà Huy Tuấn nói.

Bên cạnh đó, Nhà nước cần có những chương trình ưu đãi để có cách tiệm cận vốn tốt hơn. Ngoài ra, đối với những loại hình mới, chúng ta không nên gò bó nhưng cũng phải kiểm soát và khuyến khích. Cơ quản lý cần truyền thông tích cực để người dân thấy được tính hai mặt của loại hình tín dụng này, đồng thời tố cáo những hình thức bẫy mang thuần tính lừa đảo.

Gợi mở giải pháp bằng các gói sản phẩm tín dụng khác nhau cho thị trường, ông A. Alatabani, Chuyên gia Ngân hàng Thế giới cho biết hiện nhiều DNVVN chưa thể tiếp cận vốn ngân hàng. Vì vậy, các gói sản phẩm như thuê mua tài sản, hoặc sử dụng các công cụ khác như Fintech… là những kênh để các DNNVV tiếp cận khoản vay.

Dưới góc độ DN, từ kinh nghiệm làm việc với nhiều DN tư nhân, ông Nguyễn Kim Hùng cho rằng, cộng đồng DN tư nhân cũng có thể góp phần hạn chế tín dụng đen.

"Là đơn vị chuyên tái cấu trúc DN, chúng tôi thấy rằng họ không ngần ngại đầu tư. Có những sàn của DN tư nhân có thể kết nối và thu hút 35.000 tỷ đồng trong 6 tháng. Nếu có cơ chế, khung pháp lý, nền tảng cho các DN sử dụng công nghệ, các DN tư nhân sẵn sàng tham gia các giải pháp về vốn và có thể có lượng tiền lớn. Ngay cả các startup cũng có thể IPO trên nền tảng số”, ông Nguyễn Kim Hùng cho biết.

Tuy nhiên, DN này cũng đề xuất tới Chính phủ, trong nền tài chính thứ cấp, nếu cho thử nghiệm mà sai thì không nên hình sự hóa.

Về giải pháp để giúp DN tiếp cận nguồn vốn trong dài hạn, ông Warrick Cleine cho rằng các DNVVN tiếp cận khoản vay của ngân hàng qua nhiều kênh, chính thống hoặc không chính thống. Vì thế, các ngân hàng cần có thủ tục gọn nhẹ để người dân tiếp cận khoản vay một cách hiệu quả. Cần có cơ chế khác nhau, tùy thuộc vào khoản vay, quy mô và đối tượng.

(责任编辑：Nhà cái uy tín)