Thế nhưng thật đáng buồn, bcúp các câu lạc bộ nam mỹ cũng chính vào những ngày này, dư luận cũng như cư dân mạng xã hội đã phát hiện và đang phản ứng dữ dội đối với một cuốn sách đã đưa ra khái niệm, nói đúng hơn là định nghĩa về cụm danh từ - “Nhà báo”, một cách cực kỳ cẩu thả, vừa phi logic vừa phi khoa học lại vô cùng phản cảm. Cụ thể, trong cuốn sách có tựa đề: “Từ điển từ ngữ Nam Bộ” do tác giả là Tiến sĩ Huỳnh Công Tín biên soạn và được Nhà xuất bản Khoa học Xã hội xuất bản năm 2007 đã đưa ra định nghĩa về “Nhà báo” như sau: Nhà báo là người không có công ăn việc làm, thất nghiệp, đang ăn bám vào gia đình. Và tác giả còn đưa ra ví dụ: Ra trường rồi ở nhà làm nhà báo chớ có làm được gì đâu.

Các nhà báo, phóng viên tác nghiệp tại sự kiện lễ kỷ niệm “45 năm con đường tiến tới đánh đổ chế độ diệt chủng Pol Pot” của Thủ tướng Campuchia Hun Sen (20-6-1977 - 20-6-2022) - Ảnh: T.M

Trong khi đó, tại trang 667 của cuốn Từ điển tiếng Việt do các tác giả Vĩnh Lộc, Bảo Đoan, Ngọc Hạnh, Quỳnh Tâm biên soạn và Nhà xuất bản Thanh Niên phát hành tháng 3-2000 đã định nghĩa về cụm từ này như sau: “Nhà báo là người viết báo, ký giả”. Đồng thời, trong Bách khoa toàn thư mở Wikipedia cũng đưa ra khái niệm rất rõ ràng rằng: Nhà báo, còn gọi là ký giả, là người làm công tác báo chí chuyên nghiệp như: phóng viên, biên tập viên, thư ký tòa soạn, tổng biên tập, phó tổng biên tập, các trưởng ban nghiệp vụ báo chí, người quay phim, đạo diễn chương trình phát thanh, truyền hình... Còn theo quy định tại khoản 1, Điều 25 Luật Báo chí hiện hành, thì: Nhà báo là người hoạt động báo chí được cấp thẻ nhà báo. Nói tóm lại, nhà báo là những người hoạt động trong lĩnh vực báo chí. Đó là hoạt động sáng tạo tác phẩm báo chí, sản phẩm báo chí, sản phẩm thông tin có tính chất báo chí; cung cấp thông tin và phản hồi thông tin cho báo chí; cải chính thông tin trên báo chí; xuất bản, in, phát hành báo in, tạp chí; truyền dẫn báo điện tử và truyền dẫn, phát sóng báo nói, báo hình.

Cũng theo quy định của pháp luật hiện hành, các nhà báo chuyên nghiệp tại Việt Nam, công tác 3 năm chính thức tại một tòa soạn báo của Việt Nam (làm việc theo chế độ biên chế hoặc hợp đồng lao động dài hạn) sẽ được Bộ Thông tin và Truyền thông xem xét cấp thẻ nhà báo. Đây là loại thẻ hành nghề đặc biệt, duy nhất đối với nghề báo ở Việt Nam và có giá trị khi hoạt động nghiệp vụ, với thời hạn sử dụng 5 năm. Luật Báo chí hiện hành cũng quy định rõ, nhà báo có quyền hoạt động báo chí hợp pháp trên lãnh thổ nước Việt Nam và được pháp luật Việt Nam bảo vệ. Nhà báo được hưởng một số ưu tiên, ưu đãi cần thiết theo quy định của pháp luật khi hoạt động nghề nghiệp: tham khảo, tra cứu tài liệu, ưu tiên trong việc sử dụng các phương tiện giao thông công cộng,...

Như vậy, trong từ điển tiếng Việt cũng như Bách khoa toàn thư mở Wikipedia và Luật Báo chí đã quy định rõ, định nghĩa đầy đủ, rõ ràng về cụm danh từ “Nhà báo”. Do đó, không có lý do gì lại có hay tồn tại một định nghĩa khác về cụm danh từ này, nhưng mang nghĩa hoàn toàn trái ngược với từ điển tiếng Việt. Vì thế, vấn đề đặt ra ở đây là tác giả của cuốn “Từ điển từ ngữ Nam Bộ” đã có sự nhầm lẫn về khái niệm “từ điển”. Theo cuốn Từ điển tiếng Việt đã dẫn trên, tại trang 939 có giải thích về cụm từ “từ điển” là sách biên chép giải thích nghĩa về từ ngữ. Ví dụ: Bách khoa từ điển. Còn trong Bách khoa toàn thư mở Wikipedia thì, từ điển là danh sách các từ, ngữ được sắp xếp thành các từ vị chuẩn… Ngoài ra còn có thể có thêm thông tin về cách phát âm, các chú ý ngữ pháp, các dạng biến thể của từ, lịch sử hay từ nguyên, cách sử dụng hay các câu ví dụ, trích dẫn.

Nói tóm lại, từ điển là nơi giải thích thông tin về ngôn ngữ của con người một cách dễ hiểu và khách quan nhất. Từ điển có nhiệm vụ giúp người xem hiểu và vận dụng hay sử dụng chính xác một từ, ngữ, thuật ngữ, thành ngữ, khái niệm, phạm trù hay một vấn đề cụ thể trong đời sống xã hội con người. Vì vậy, đã là từ điển thì cuốn “Từ điển từ ngữ Nam Bộ” không thể có giải thích hay đưa ra khái niệm khác về một cụm danh từ đã có trong từ điển, được mọi người Việt Nam biết và hiểu từ xưa đến nay. Được biết, cuốn sách này là công trình biên soạn dưới sự chỉ đạo của Hội Ngôn ngữ học Việt Nam và Trường đại học Cần Thơ. Và trong phần giới thiệu của cuốn sách này đã ghi rõ: Cuốn từ điển này nhằm phục vụ cho mọi đối tượng muốn tìm hiểu về từ ngữ Nam Bộ ở các bình diện: từ vựng, ngữ nghĩa, ngữ âm, ngữ pháp và phong cách diễn đạt. Tuy nhiên, xét về khía cạnh từ vựng hay ngữ nghĩa thì cụm danh từ “Nhà báo” chỉ có một nghĩa duy nhất và chính thống là theo từ điển tiếng Việt. Do đó, tác giả của cuốn sách đã lầm lẫn trong phân biệt giữa cách nói thông dụng ở địa phương và ngôn ngữ đặc trưng vùng miền - phương ngữ.

Vẫn biết rằng Việt Nam là quốc gia đa sắc tộc, có nhiều vùng miền nên phương ngữ ở mỗi địa phương có thể khác nhau. Do đó, nếu nói đến phương ngữ thì phải chỉ rõ phương ngữ vùng nào, sử dụng ra sao. Còn cụm danh từ “Nhà báo” là chỉ một người có nghề nghiệp và nghề này mọi người ai cũng biết và đã được xã hội tôn vinh từ xưa đến nay, thì phải định nghĩa cho đúng, chuẩn. Hơn nữa, theo cách giải thích của tác giả thì thực tế đây là kiểu nói đùa, chơi chữ theo cách hiểu những người thất nghiệp hoặc chưa có việc làm ổn định đang “nằm nhà báo” (chứ không phải là “nhà báo” hay “làm nhà báo”) - tức là báo đời, báo hại, báo cô, báo cơm. Vẫn biết rằng, từ điển có thể giải thích nghĩa gốc hay nghĩa phái sinh của một từ. Và nếu tác giả giải thích rõ cụm danh từ “Nhà báo” ngoài nghĩa gốc theo từ điển tiếng Việt, ở vùng nào đó thuộc Nam Bộ thì cụm danh từ này còn có nghĩa phái sinh, nghĩa bóng là…, chắc chắn sẽ không có chuyện gì xảy ra.

Từ điển có tính chất đặc thù là chuẩn mực về ngữ nghĩa, cú pháp và có tác động đến kiến thức cũng như nhận thức của nhiều người. Vì vậy, những giải thích, chú giải, dẫn chứng hay ví dụ trong bất cứ cuốn từ điển nào cũng nhất thiết phải được trích từ các văn bản quy phạm pháp luật hay những tác phẩm chuẩn mực về ngôn ngữ. Không thể giải thích hay định nghĩa cẩu thả về một nghề đã được cả xã hội tôn vinh và đã đồng hành với lịch sử dân tộc suốt 97 năm qua.

(责任编辑：Cúp C1)