(CMO) Thật trùng hợp, những ngày cuối tháng 4/2020, cả đất nước lại trải qua cảm giác của ngày toàn thắng cận kề, lần này là với giặc dịch Covid-19. Có lẽ sau 45 năm, từ chiến thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cả dân tộc mới trải qua cảm giác sung sướng và vỡ oà đến thế. Để rồi tất cả cùng nhận ra chân lý: Không có máu xương của cha ông, không có tự do - độc lập, không có hoà bình thống nhất, không có Bác Hồ, không có Đảng thì sẽ chẳng có mùa xuân và chiến thắng nào trọn vẹn, vững bền.

Những ngày này, chúng tôi lại nhớ miên man đến cố Bí thư Tỉnh uỷ Minh Hải Đoàn Thanh Vị (Ba Vị). Trong hồi ký của mình, ông kể: “Trong những năm 1943-1945, 3 năm nầy tôi chỉ mặc một cái quần cụt, không có áo, đi làm ngày như đêm đều ở trần, dùng da thịt thay cho vải”.

Ai ngờ, cũng là người con của đất U Minh phèn trũng ấy, ngày 30/4/1975 đã là Bí thư Tỉnh uỷ Bạc Liêu, đường hoàng bước vào dinh thự của tên Tỉnh trưởng chế độ cũ Nguyễn Ngọc Điệp, ăn bữa cơm chiến thắng với món cá rô nấu canh dưa bồn bồn. Mười ba ngàn quân của giặc không kịp trở tay. Bạc Liêu giải phóng không tốn một viên đạn. Vợ tên Tỉnh trưởng khúm núm hỏi khách: “Thưa ông, ông ăn thấy có được không?”. Một bữa cơm mà về sau này, ông Ba Vị đúc kết: “Đó là một bữa cơm Việt Nam về nhiều phương diện mà lịch sử tạo nên. Một bữa cơm đáng nhớ nhất của tôi”.

Chúng tôi cũng khắc ghi hoài hình ảnh cố Phó bí thư Tỉnh uỷ Minh Hải Nguyễn Hồng Cơ (Ba Báu). Dịp 30/4/2015, khi đọc được bài viết nói về diễn biến cuộc tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975 giải phóng thị xã Cà Mau của một tác giả có nhiều điều chưa rõ ràng, trưa nắng vẫn mặc quần cụt lội bộ sang nhà ông Lê Trung Tính (nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn U Minh 2 thời điểm năm 1975, nguyên Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Cà Mau sau này) để thắc mắc. Những chi tiết này, chúng tôi đã viết vào dịp 30/4 năm trước trong bài báo "Nhớ chuyện về hai ông “Ba”".

Diễn biến của cuộc tiến công và giải phóng thị xã Cà Mau năm 1975 cũng đã được lịch sử ghi lại rõ ràng. Chúng tôi chỉ muốn kể thêm một ít mẩu chuyện về không khí của ngày toàn thắng trên quê hương mình. Nó như một gợi nhớ nối dài đến 45 năm sau và mãi mãi, về cách mà dân tộc Việt Nam vượt qua nghịch cảnh, cách mà chúng ta chiến thắng.

TP Cà Mau đang phấn đấu trở thành đô thị loại I. Ảnh: Minh Tấn

Nguyên Huyện đội trưởng huyện Châu Thành (huyện Châu Thành giải thể sau ngày giải phóng) Nguyễn Văn Hai (Hai Cua) hồi nhớ lại những thời khắc lịch sử khi tiến công giải phóng thị xã Cà Mau. Ông Hai miêu tả: “Anh em ai cũng xác định, đây là trận đánh cuối cùng, trận đánh quyết định thắng lợi nên tinh thần rất cao”. Đoàn quân đã kinh qua bao nhiêu trận đánh, trước thời khắc lịch sử bỗng bồi hồi. Có rất nhiều người trằn trọc không ngủ được trước giờ G. Có nhiều tâm tình, ước mơ và dự định: Mình sẽ làm gì sau giải phóng? Mặt trận K12 Huyện đội Châu Thành phụ trách và phối thuộc với địa phương quân Đầm Dơi tấn công vào khu vực Hoà Thành. Ông Hai cho biết, đây là mặt trận khốc liệt, giặc chống đối điên cuồng, phía ta nhiều tổn thất. Nhưng rốt cuộc, đến sáng 29/4 thì giải phóng hoàn toàn.

Cà Mau hoàn toàn giải phóng. Sau đó, ông Hai Cua về dự họp với các đồng chí trong Ban Chỉ huy Tỉnh đội Cà Mau. Công việc đầu tiên là khám sức khoẻ, đánh giá, xếp loại cho các đồng chí cấp tiểu đoàn. Mấy lần chết hụt, miểng đạn còn găm trong người. Ông Hai sợ nhất là rơi vào trường hợp thương binh nặng, có nghĩa là phải rời xa quân ngũ. Thời điểm đó, ông Ba Báu là Tỉnh đội phó, đã nhìn ra cái chất “đánh giặc” của ông Hai, vả lại, ông Hai còn sức trẻ, khát khao nên đã giúp ông Hai được xếp thương binh loại nhẹ nhất 4/4. Sau này, khi có dịp gần ông Hai hơn, ông khoe mấy đầu đạn được phẫu thuật gắp ra cất kỹ trong bọc và chỉ một số chỗ đạn còn nằm lại trong cơ thể, chúng tôi băn khoăn: “Sao chú chỉ được xếp hạng 4/4?”. Chú Hai cười và kể lại như trên mà không có chút do dự, băn khoăn.

Ở xã Viên An (huyện Ngọc Hiển), bà con ăn mừng chiến thắng hết sức ấn tượng. Đền thờ Bác Hồ đầu tiên được dựng trong ruột rừng đước được bà con kết bè thuỷ lục thiệt lớn, đưa ra chợ thị xã Cà Mau để chung vui ngày toàn thắng.

Ngày 15/5/1975, Cà Mau tổ chức mít-tinh chào mừng hoà bình, độc lập. Huyện uỷ Duyên Hải chủ trương đưa đền thờ Bác Hồ ở Ông Bọng lên bè thuỷ lục hướng về thị xã Cà Mau. Xã Viên An bố trí 2 chiếc tàu lớn mượn của dân, đưa đền thờ Bác lên đó, xung quanh phủ vải trắng, tượng trưng cho chim bồ câu, băng cờ, khẩu hiệu rực rỡ. Hàng ngàn người "theo Bác" về thị xã Cà Mau, tới đâu cũng vang rền tiếng hát “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng”. Sau 7 ngày đêm đi và về, đền thờ Bác Hồ về lại với Viên An, được đặt trên nền cao ráo mà trước đây là xác đồn giặc.

Ở Cà Mau, câu chuyện về Tỉnh trưởng Nhan Nhựt Chương bỏ chạy đêm 30/4/1975 đã trở thành giai thoại mà sau này nhiều người nhắc lại. Ba tôi cũng hay nhắc về chuyện này lúc sinh thời, khi tôi còn nhỏ. Mỗi lần kể tới, ba tôi đều kết luận: “Thiệt là quân chết nhát”. Ba còn kể, ở Đầm Dơi khi hay tin thất thủ, tụi tàn quân của chi khu như lũ rắn mất đầu điên cuồng mở đường máu thoát thân. Trên đường về thị xã Cà Mau, chúng lại tiếp tục gây tội ác, bắn giết dân lành. Vậy là trong ngày vui chung, ở đâu đó là đau thương, mất mát. Như lời Đại tá Lê Trung Tính, mỗi lần gặp đều nhắc chúng tôi rằng: “Qua chiến tranh, ai còn được sống là may mắn. May mắn nhất là được sống trong một đất nước độc lập, thống nhất, hoà bình”.

Thế hệ chúng tôi, những người không biết chiến tranh, những người chỉ nghe nói, nghe kể hoặc đọc về chiến tranh, đang được may mắn nhất vì sống trong đất nước hoà bình. Không ở đâu như đất nước, quê hương mình, đã đánh là thắng, bất kể kẻ thù nào. Sự thật đó được khẳng định từ chiều sâu lịch sử. 

Cà Mau, mảnh đất địa đầu cực Nam của Việt Nam những ngày này nghe lòng người rộn rã, hát vang giai điệu của mùa xuân toàn thắng…./.

Phạm Quốc Rin

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)