Nhiều DN Việt đang nỗ lực phát triển hệ thống mạng lưới bán lẻ chuyên nghiệp. Ảnh: P.T

Theệpbánlẻchạyđuachiếmlĩnhthịphầkeo ca cuoc 5o báo cáo đánh giá xếp hạng các thị trường bán lẻ hấp dẫn nhất thế giới năm 2012 của hãng tư vấn A.T. Kearney (Mỹ), Việt Nam tiếp tục tụt hạng, rớt khỏi top 30. Từ vị trí hấp dẫn nhất thế giới (theo xếp hạng năm 2008), năm 2009, Việt Nam rớt xuống thứ 5, năm 2010 đứng thứ 14, năm 2011 xuống thứ 23 và năm 2013 bật ra khỏi top 30.

Ông Hoàng Thọ Xuân, Viện Nghiên cứu thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng, việc tụt hạng này phản ánh đúng thực tế của thị trường Việt Nam. Từ năm 2008 trở lại đây, giá cả tăng mạnh, lạm phát cao nên sức mua không thể kéo dài được. Hơn nữa, việc tụt hạng này còn xuất phát từ nguyên nhân chưa quản lý được hàng giả, hàng nhái.

Bất chấp thực tế trên, nhiều “đại gia” lớn vẫn ùn ùn đầu tư, mở rộng hệ thống của mình tại Việt Nam. Mới đây, đại diện Tập đoàn Emart- tập đoàn bán lẻ hàng đầu Hàn Quốc cho biết, sau 2 năm nghiên cứu thị trường, Emart sẽ mở siêu thị bán lẻ đầu tiên tại Việt Nam trong năm 2013 mở đầu cho chuỗi 17 siêu thị trên toàn quốc từ nay đến 2017. Một số hãng đã có mặt tại Việt Nam cũng không ngừng mở rộng như: Subway công bố mở thêm 10 cửa hàng, Burger King mở 5 cửa hàng, Lotteria và KFC mở thêm 200 cửa hàng. Đặc biệt, với mục tiêu chiếm lĩnh cả thị trường thành thị lẫn nông thôn, Metro Cash, Big C cũng đang mở rộng địa bàn ra các khu vực tỉnh, thành phố nhỏ.

Sở dĩ các nhà bán lẻ ngoại vẫn kéo đến Việt Nam là do họ nhìn thấy tiềm năng của thị trường bán lẻ Việt Nam còn rất lớn. Ngay cả các chuyên gia trong nước cũng nhận định rằng, sức hấp dẫn, tiềm năng của thị trường bán lẻ Việt Nam còn rất nhiều, bởi ở nước ta hiện nay người tiêu dùng chưa đến mức đã thỏa mãn hết tất cả mọi nhu cầu. Hơn thế, mặc dù kinh tế khó khăn, người tiêu dùng có xu hướng thắt chặt chi tiêu, nhưng những mặt hàng tiêu dùng nhanh, các mặt hàng thiết yếu như sữa, thực phẩm, bia… vẫn tăng trưởng tốt, chỉ một số ít các ngành hàng như điện máy là đang gặp khó khăn. Đáng chú ý, hiện một bộ phận lớn người dân thành phố đã có thói quen tiêu dùng chuyển từ khu vực chợ sang siêu thị cũng là một yếu tố thuận lợi để các “đại gia” ngoại “nhòm ngó” thị trường bán lẻ Việt Nam.

Nội “gồng mình”

Trong khi các “đại gia” ngoại không ngừng “đổ bộ” vào Việt Nam thì dường như các DN trong nước đang dần “hụt hơi”. Dù đã có nhiều DN tham gia vào hệ thống bán lẻ nhưng “tên tuổi” của DN dường như chưa có, hoặc rất mờ nhạt, có chăng cũng chỉ là chuỗi siêu thị của Hapro, của Vinatex Mart. Thực tế này bắt nguồn từ những yếu kém, tồn tại lâu nay chưa được khắc phục. Bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam nhìn nhận, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao ảnh hưởng rất lớn đến tính chuyên nghiệp cả hệ thống và là điều lo lắng của các DN. Đặc biệt, tình trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh giữa các DN bán lẻ với nhau vẫn còn diễn ra… Những hạn chế này đã làm cho thị trường bán lẻ của Việt Nam sau thời gian tăng trưởng mạnh đang dần có những biểu hiện suy giảm. Nhất là trong bối cảnh hiện nay, sức mua của người dân giảm do đồng lương ít ỏi, các DN lao đao giữ doanh số, quan trọng hơn là lợi nhuận có thời kỳ không có làm ảnh hưởng đến chiến lược phát triển. Ngoài ra, DN Việt Nam còn đang phải cạnh tranh với những đối thủ mạnh - các nhà bán lẻ nước ngoài có nhiều lợi thế như địa điểm thuận lợi, mặt bằng rộng và nhận được nhiều ưu đãi hơn trong hoạt động kinh doanh.

Để giành lại chỗ đứng, nhiều chuyên gia cho rằng, DN trong nước cần nhanh chóng khắc phục các nhược điểm, thay đổi tư duy, nâng cao năng lực quản trị để đưa ra những chiến lược phát triển đúng đắn. Muốn phát triển bền vững, một trong các yếu tố quan trọng là cần tăng cường và nâng cao chất lượng hàng hóa, kiểu dáng, mẫu mã sản phẩm, chú trọng hoạt động xây dựng thương hiệu… Cùng với đó, cần hình thành chuỗi cung ứng hàng hóa; đẩy mạnh sự liên kết giữa các nhà sản xuất với các DN phân phối và giữa các nhà phân phối với nhau để từng bước phát triển thành các tập đoàn thương mại lớn với hệ thống phân phối hiện đại có tính toàn cầu.

Hiện nhiều DN cũng đang nỗ lực phát triển mạng lưới để hình thành một hệ thống bán lẻ chuyên nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, đặc biệt là để giữ thị phần. Bằng chứng là, trong lúc khó khăn, các DN bán lẻ trong nước vẫn có chiến lược mở thêm điểm bán hàng của mình. Ví dụ như, Công ty CP Nhất Nam (chuỗi siêu thị Fivimart) dự định mở thêm 5 điểm bán hàng trong thời gian 1 năm (từ đầu năm 2013 đến đầu 2014). Trong bối cảnh kinh tế khó khăn và người tiêu dùng đang thắt chặt chi tiêu như hiện nay, mở thêm một điểm bán hàng mới đồng nghĩa với việc DN phải bỏ thêm chi phí để nuôi điểm bán đó trước khi có lãi. Nhưng “DN muốn chớp lấy thời cơ giữ mặt bằng để phát triển bởi nhu cầu của người dân về bán lẻ chưa được đáp ứng, thậm chí ngay cả ở các thành phố lớn”, bà Loan cho biết. Xem ra, đây là những bước chuẩn bị để chiếm lĩnh thị trường của các DN Việt Nam khi kênh bán lẻ hiện đại mới chỉ chiếm 20% và tỷ lệ này được nâng lên tới 45% vào năm 2020.

Phan Thu

(责任编辑：Thể thao)