Một siêu thị tại thủ đô Bình Nhưỡng

Còn quá sớm để nói tới một sự “chuyển mình”,ềuTiênthửnghiệmmôhìnhkinhtếtựsoi keo nha cai hom nay nhưng các phóng viên quốc tế đến Bình Nhưỡng tác nghiệp nhân kỷ niệm 105 năm ngày sinh cố lãnh tụ Kim Nhật Thành (Kim Il Sung) nhận thấy một “sự thay đổi” tại Triều Tiên.

Các cửa hàng ở Bình Nhưỡng ồn ào không kém những khu thương mại tại các thành phố lớn châu Á. Mọi người chen lấn nhau trước kệ bán bánh. Ở gian bán bia, bên cạnh những chai bia hàng “nội” mang nhãn hiệu Taedonggan của Triều Tiên còn có những chai Bia Saigon của Việt Nam. Bất chấp cấm vận quốc tế, nếu có tiền, người dân Triều Tiên vẫn có thể mua những chai rượu mạnh như Martini Bacardie hay rượu cô-nhắc Courvoisier của Pháp, hay cả những lon nước ngọt Coca Cola nổi tiếng của Mỹ. Đến hàng rau quả, người mua không có nhiều lựa chọn. Trong các cửa hàng của nhà nước, các dịch vụ mua bán được thanh toán bằng đồng won Triều Tiên. Nhưng đi taxi, hay ăn hiệu, hoặc mua bán lặt vặt ở vỉa hè, việc trả tiền bằng đồng đôla, euro, hay đồng Nhân dân tệ là chuyện thường. Ngoại tệ được mua bán khá dễ dàng trên thị trường “chợ đen”. Điện thoại thông minh, xe hơi mới nhập của Trung Quốc hay được lắp rắp ngay tại Triều Tiên xuất hiện ngày càng nhiều trên đường phố. Những người bán hàng rong thập thò ở các ngã tư, nhưng họ không còn bị đuổi bắt. Những người giàu có bắt đầu mua nhà ở các chung cư. Đời sống của một phần dân cư thủ đô Triều Tiên đã có vẻ dễ chịu hơn. Về những sáng kiến của tư nhân, ngoài các khoản đóng góp cho nhà nước, họ sản xuất thêm “cho sinh hoạt gia đình”. Một số hợp tác xã ở Triều Tiên đã được giải thể. Đất canh tác được trả lại cho nông dân. Phép lạ kèm theo là năng suất nông nghiệp tăng vọt.

Kinh tế Triều Tiên đang “từng bước thay đổi” dù trên những đại lộ thênh thang ở Bình Nhưỡng không ai trông thấy bóng những bảng quảng cáo, mà chỉ đầy những bích chương hoành tráng, ca ngợi công lao các chiến sĩ, những người lao động, những vị anh hùng dân tộc Triều Tiên hay thành tích của Đảng.

Giám đốc Viện Nghiên cứu Kinh tế và Khoa học Xã hội Bình Nhưỡng cho biết: “Triều Tiên là một quốc gia xã hội chủ nghĩa, theo mô hình kinh tế xã hội chủ nghĩa và không hướng tới một kế hoạch cải tổ theo mô hình kinh tế thị trường”. Tuyên bố chính thức này của một quan chức tại Bình Nhưỡng khác hẳn với những quyết định gần đây của Kim Jong-un. Hiện trong nền kinh tế Triều Tiên tồn tại những “vùng xám”, ở đó nhà nước trên nguyên tắc vẫn kiểm soát tất cả, song người dân bắt đầu được mua bán với nhau.

Theo Giáo sư Andrei Lankov giảng dạy tại đại học Kookmin-Seoul, giới lãnh đạo ở Bình Nhưỡng hiểu được rằng nếu không để cho thị trường hoạt động, thì kinh tế không thể khá lên được, cho dù là ở một mức còn kém cỏi như hiện tại. Andrei Lankov là tác giả một công trình nghiên cứu về tình hình kinh tế Triều Tiên được đăng trên tạp chí của Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế có trụ sở tại Mỹ.

Một điều đáng chú ý khác, là cán bộ Nhà nước Triều Tiên được chỉ thị “không can thiệp vào các hoạt động kinh tế của tư nhân dù về mặt lý thuyết thì đó vẫn là những hoạt động bất hợp pháp”.

Tại một đất nước khép kín như Triều Tiên, chỉ số tăng trưởng được giữ kín như bí mật quốc gia. Ngay cả các chuyên gia Hàn Quốc không thể xác định được rằng trong năm 2015, kinh tế Triều Tiên tăng trưởng hay suy thoái. Có điều, bước chuyển biến, dù chỉ mới manh nha trên quê hương của Kim Nhật Thành, khiến mọi người liên tưởng đến những bước đầu trong quá trình chuyển đổi kinh tế của Trung Quốc dưới năm tháng Đặng Tiểu Bình. Triều Tiên không bao giờ nhìn nhận là phải “học tập” kinh nghiệm của nước khác. Nhưng điều đó không ngăn cản Bình Nhưỡng âm thầm đi theo mô hình mà Bắc Kinh đã vạch ra, bởi mô hình đó đã giúp kinh tế Trung Quốc thành công mỹ mãn, để quốc gia châu Á này vươn lên thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

(责任编辑：Cúp C1)