ĐBQH Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) có bài phát biểu phân tích khá kỹ về thực trạng tham nhũng. Ảnh: quochoi.vn.

“Khó nhưng không phải là không làm được”

Theẫncóvụánbỏlọttộiphạmthamnhũluật chơi sâm lốco đại biểu (ĐB) Mai Thị Phương Hoa (Nam Định), các vụ việc tham nhũng đưa ra ánh sáng vừa qua đã đáp ứng được công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng và tạo sự đồng thuận trong nhân dân.

“Một số vụ án tham nhũng đã được cơ quan tiến hành tố tụng chứng minh được yếu tố tham nhũng, yếu tố chiếm đoạt, hay nói cách khác là chứng minh được hành vi đưa và nhận hối lộ để xử lý nghiêm minh như vụ Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn bị khởi tố về tội nhận hối lộ với số tiền rất lớn lên tới hàng triệu đôla Mỹ. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử tư pháp Việt Nam các bị cáo trong một vụ án thừa nhận hành vi nhận hối lộ với số tiền lớn đến như vậy. Điều này cho thấy các cơ quan tiến hành tố tụng đã có nhiều cố gắng trong việc đấu tranh, thuyết phục để các bị cáo thừa nhận hành vi” - ĐB Mai Thị Phương Hoa nói.

Tuy nhiên, theo ĐB, trên thực tế vẫn còn nhiều vụ án lớn mà dư luận nghi ngờ có dấu hiệu tham nhũng nhưng cơ quan tiến hành tố tụng không chứng minh được hành vi đưa và nhận hối lộ nên phải xử lý về tội phạm kinh tế như tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ hoặc tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. ĐB cho rằng, việc chứng minh này là rất khó vì các đối tượng thường tìm mọi cách che giấu hành vi và việc đưa và nhận hối lộ rất khó chứng minh, đa phần chỉ chứng minh khi qua phạm tội quả tang mà khó chứng minh qua án truy xét. “Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng khó nhưng không phải là không làm được” - ĐB Mai Thị Phương Hoa nhấn mạnh.

ĐB Mai Thị Phương Hoa cũng dẫn chứng thêm: Vụ án Nguyễn Văn Dương, Phan Sào Nam và các đồng bọn trong quá trình bị điều tra về các tội như đánh bạc, tổ chức đánh bạc, rửa tiền thì còn bị khởi tố về hành vi đưa hối lộ. Sau đó được Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ ra quyết định đình chỉ miễn trách nhiệm hình sự về tội đưa hối lộ do được hưởng chính sách khoan hồng của Nhà nước.

Như vậy, lời khai về việc đưa hối lộ vẫn còn đó. Đáng lưu ý là trong vụ án này, không có bị cáo nào bị truy tố về tội nhận hối lộ. Chính vì vậy, tại phiên phúc thẩm Tòa án Nhân dân cấp cao tại TP.Hà Nội đã kiến nghị tiếp tục điều tra làm rõ lời khai về việc đưa hối lộ, nhưng đến nay kiến nghị này vẫn chưa có kết quả thực hiện. Việc chậm trễ này đã làm cho dư luận bức xúc và cho rằng việc xử lý tham nhũng vẫn còn chưa nghiêm, chưa triệt để. Đồng thời dư luận cũng băn khoăn đặt câu hỏi phải chăng hành vi đưa và nhận hối lộ khó chứng minh hay còn có nguyên nhân chủ quan nào khác? Do đó, ĐB đề nghị trong thời gian tới, cơ quan tiến hành tố tụng cần đẩy nhanh tiến độ giải quyết giai đoạn 2 của vụ án này để làm rõ hành vi đưa và nhận hối lộ.

ĐB Trần Hồng Hà (Vĩnh Phúc) và một số ĐBQH cũng đánh giá cao kết quả chống tham nhũng thời gian qua. Theo ĐB, các vụ án kinh tế tham nhũng lớn tiếp tục được đẩy mạnh, công tác thu hồi tài sản được quan tâm hơn trước là nỗ lực thời gian qua của Chính phủ.

Chống tham nhũng ở các cơ quan phòng, chống tham nhũng

Ở một góc độ khác, ĐB Hoàng Văn Hùng (Thái Nguyên) đề cập đến khía cạnh tiếp cận tham nhũng trong lực lượng có chức năng về phòng, chống tham nhũng.

“Qua báo cáo của Chính phủ có thể thấy rằng tham nhũng trong các cơ quan chức năng phòng, chống tham nhũng, các cơ quan bảo vệ pháp luật thời gian qua tuy không nhiều, gây thiệt hại không lớn nhưng theo tôi, đây là vấn đề rất lớn, ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến niềm tin của cử tri và nhân dân vào lực lượng được giao trọng trách phòng, chống tham nhũng, bảo vệ công lý” - ĐB Hoàng Văn Hùng nói.

Theo ĐB, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đã nêu vấn đề này trong nhiều năm, nhưng tình hình không có chuyển biến, thậm chí chuyển biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng theo từng năm. Do đó, ĐB đề nghị Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chỉ đạo việc tăng cường hơn nữa công tác quản lý cán bộ. Cơ quan điều tra Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện, xử lý nghiêm khắc những trường hợp cán bộ, công chức trong cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng, phạm tội, nhất là nhũng nhiễu, tiêu cực, tham nhũng để tạo niềm tin của người dân với các cơ quan phòng, chống tham nhũng.

Về việc áp dụng hình phạt đối với các bị cáo phạm tội tham nhũng, ĐB Mai Thị Phương Hoa cho rằng, theo báo cáo của Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, trong năm 2019 tòa án các cấp đã xét xử 279 vụ, với 66.114 bị cáo phạm các tội tham nhũng, các tòa án sơ thẩm đã tuyên phạt tù chung thân 10 bị cáo, xử phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm đối với 23 bị cáo. Nhìn chung, các toà án đã áp dụng hình phạt tương đối nghiêm khắc, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế mà ngành Tòa án cần quan tâm để khắc phục triệt để trong thời gian tới.

“Dư luận cho rằng một số vụ án tham nhũng lớn khi hành vi phạm tội đã được chứng minh, một số bị cáo đã nộp lại rất nhiều tiền và được cơ quan điều tra đề nghị cho hưởng chính sách hình sự đặc biệt. Chúng tôi cho rằng bất cứ người nào đã thực hiện tội phạm thì phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội của mình. Trường hợp thành khẩn khai báo, tích cực hợp tác với cơ quan tiến hành tố tụng, tự nguyện khắc phục hậu quả thì sẽ được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo quy định của pháp luật, thậm chí có thể được áp dụng hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt nếu có nhiều tình tiết giảm nhẹ” - nữ ĐB nói.

Do đó, ĐB Mai Thị Phương Hoa đề nghị cơ quan điều tra làm rõ chính sách hình sự đặc biệt, vì chính sách này vừa không rõ về nội hàm, không được quy định trong bất cứ văn bản pháp luật hình sự và tố tụng hình sự nào. Nếu muốn thực hiện thì cần quy phạm hóa để quyết định rõ trường hợp nào được áp dụng, đối tượng nào được áp dụng và nếu được áp dụng thì được hưởng những gì. Có như vậy mới bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật và sự công bằng trong việc áp dụng chính sách hình sự.

ĐB bày tỏ nhất trí với kiến nghị của Ủy ban Tư pháp đề nghị Chính phủ giao Tổng Thanh tra Chính phủ tổng kết, đánh giá, chỉ rõ nguyên nhân, rút ra những bài học về quản lý kinh tế - xã hội, quản lý cán bộ để đề ra giải pháp khắc phục, phòng ngừa tham nhũng trong thời gian tới. ĐB nhấn mạnh: Đã đến lúc chúng ta cần phải rút ra bài học về quản lý kinh tế, phải rà soát lại xem cơ chế, chính sách, quy định của pháp luật cho những lĩnh vực có liên quan, việc gì là đúng và phù hợp, vấn đề gì bị sơ hở và dễ bị lợi dụng.

ĐB Mai Thị Phương Hoa ví dụ một số trường hợp liên quan đến thực hiện chính sách pháp luật về đất đai. Một số cá nhân có thể lợi dụng những khe hở của pháp luật để tạo ra những lợi ích nhất định cho bản thân hoặc của một nhóm người nào đó, đây là khởi nguồn của tội phạm tham nhũng. Điều này có thể thấy rõ qua một số vụ án tham nhũng liên quan đến đất đai, xảy ra trong thời gian vừa qua tại TP.Hồ Chí Minh và Đà Nẵng./.

Minh Anh

(责任编辑：Thể thao)