Dưa lưới trên rú cát

Xã Quảng Thái (huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế) nằm ở vùng cửa sông Ô Lâu đổ ra phá Tam Giang, thuộc hệ thống đầm phá lớn nhất Đông Nam Á Tam Giang - Cầu Hai.

Đây là một trong những địa phương có vùng đất cát (người địa phương thường gọi rú cát) khá lớn, chiếm gần 1/3 diện tích đất nông nghiệp. Tại những diện tích đất này, trước đây, người dân chủ yếu canh tác các loại cây trồng truyền thống như khoai lang, ngô, sắn, dưa leo, bí đỏ, dưa hấu và keo tràm nhưng hiệu quả kinh tế không cao.

Hơn chục năm về trước, người dân Quảng Thái còn nhọc nhằn với chuyện trồng khoai đậu và cây thuốc lá để đắp đổi cuộc sống qua ngày.

Dù phải đối diện với những khó khăn, bất lợi do thiên nhiên tạo ra, người dân vùng ven phá Tam Giang vẫn không ngừng vươn lên, tìm những hướng đi mới để tạo sinh kế bền vững.

Trang trại trồng dưa lưới trong nhà màng ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm sử dụng năng lượng mặt trời của hộ gia đình ông Trần Trọng và bà Hoàng Thị Liễu ở thôn Tây Hoàng (xã Quảng Thái) là một mô hình điển hình.

Dự án bao gồm hệ thống điện năng lượng mặt trời, 2 nhà màng (tổng diện tích gần 2.200m2), hệ thống tưới nước tự động, cây giống, phân bón, chuyển giao quy trình kỹ thuật để trồng dưa lưới theo tiêu chuẩn Vietgap, với tổng vốn hơn 5,4 tỷ đồng từ chương trình "Tạo lợi ích bền vững từ rừng ven biển" do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ.

Những công nghệ tiên tiến được đầu tư sẽ thay thế phương thức sản xuất thủ công, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, theo hướng sản xuất hàng hóa lớn, hiện đại.

Bà Hoàng Thị Liễu, chủ trang trại, cho biết trong vụ đầu tiên, gia đình bà trồng 4.800 gốc dưa lưới, gồm các loại: Đông Phong, Ichiba và dưa Kim Hoàng Hậu. 

Quá trình trồng có sự hỗ trợ của chuyên gia kỹ thuật. Nguồn nước, phân bón đều được chuyển qua hệ thống tưới nhỏ giọt hiện đại theo công nghệ bán thủy canh của Israel, giúp chất dinh dưỡng được hấp thụ tốt, đáp ứng từng giai đoạn sinh trưởng của cây.

Người trồng dưa lưới trong nhà màng phải thường xuyên cắt tỉa lá, nhánh để cây tập trung dinh dưỡng vào nuôi quả cũng như phòng tránh dịch bệnh, tạo sự thông thoáng cho vườn.

Thời điểm dưa lưới ra hoa, chủ trang trại phải lo nhân công để thụ phấn cho hoa trong khoảng 10 ngày liên tục. Mỗi gốc dưa sẽ đậu nhiều quả nhưng chỉ giữ lại 1 quả có khả năng phát triển tốt nhất, để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Sau 3 tháng chăm sóc, dưa lưới trồng trong nhà màng của hộ bà Liễu đã cho thu hoạch vụ đầu, với trọng lượng 1,5-2,5 kg/quả.

Hiện nay, hộ bà Liễu đã thu hoạch xong 1 nhà màng trồng dưa lưới, đạt tổng sản lượng gần 5 tấn, với giá bán ra thị trường dao động 30.000-40.000 đồng/kg. Sau khi thu hoạch xong, gia đình tiếp tục ươm giống, vào bầu, trồng vụ kế tiếp.

Nhà màng còn lại đang trong quá trình thu hoạch quả. Ước tính trong vụ đầu tiên, trang trại dưa lưới công nghệ cao trên rú cát của gia đình ông Trọng, bà Liễu cho tổng sản lượng gần 10 tấn quả, mang về nguồn thu 300-400 triệu đồng.

Nếu theo đúng quy trình kỹ thuật, vườn dưa lưới sẽ trồng được quanh năm, mỗi năm trồng ba vụ, tổng doanh thu đạt trên 1 tỷ đồng.

Mô hình nông nghiệp công nghệ cao

Bà Liễu cho biết, do vụ đầu tiên phải đầu tư nhiều, thuê thêm kỹ thuật hướng dẫn nên số tiền thu về sau khi trừ chi phí chưa cao. Tuy nhiên hiện nay người làm tại trang trại đã nắm được quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc dưa, chi phí ban đầu giảm. Gia đình bà Liễu cũng nuôi ong để thử nghiệm thụ phấn hoa tự nhiên trong những vụ dưa sau.

"Mô hình ban đầu tạo công ăn việc làmthường xuyên cho các thành viên trong gia đình, 2 nhân công địa phương. Lúc cây ra hoa hay khi thu hoạch quả, trang trại còn thuê thêm nhiều nhân công làm việc thời vụ", bà Liễu chia sẻ.

Ông Trần Đương, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Thái, cho biết sản phẩm dưa lưới trồng theo mô hình công nghệ cao của gia đình bà Liễu mới đây đã tham gia hội chợ thương mại tại lễ hội "Sóng nước Tam Giang" do huyện Quảng Điền tổ chức để quảng bá đến người dân, du khách.

Loại dưa lưới này đã hoàn thành đăng ký sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm), đang hoàn thành hồ sơ đăng ký tiêu chuẩn Vietgap.

Theo ông Đương, trang trại dưa lưới của gia đình ông Trần Trọng, bà Hoàng Thị Liễu là một trong những mô hình lớn nhất của xã Quảng Thái từ trước đến nay. Việc làm nông nghiệp công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu giúp nông dân chủ động trong sản xuất, giảm lệ thuộc vào thời tiết, khí hậu.

Mô hình hoạt động sử dụng nguồn năng lượng sạch có tính bền vững về môi trườngsinh thái, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nên giảm chi phí về nhân công, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, tăng giá trị kinh tế trên đơn vị diện tích.

Đây là cơ sở để người dân học hỏi, chuyển dịch cơ cấu kinh tế hộ gia đình theo hướng sản xuất ứng dụng công nghệ cao định hướng hàng hóa.