Những con số “khủng khiếp” đã nói lên đầy đủ về sự khởi đầu năm mới không mong muốn: Chứng khoán Trung Quốc sụt giảm 9,ứngkhoántuầnBiếnsốkhóđoántừthịtrườngTrungQuốlịch thi đấu bóng đá hạng 2 đức97% trong tuần, chứng khoán Nhật giảm 7,02%, Anh giảm 5,28%, Pháp giảm 6,54%, Đức giảm 8,32%, Mỹ (S&P 500) giảm 5,96%, Hàn Quốc giảm 6,46%, Đài Loan giảm 5,33%, HongKong giảm 6,67%, Singapore giảm 4,56%, Thái Lan giảm 3,4%, Malaysia giảm 2,06%...

Còn với Việt Nam, tuần qua cũng chịu mức sụt giảm 3,28%. Trong vòng 5 năm trở lại đây, mức giảm nói trên lớn thứ hai, chỉ sau tuần đầu tiên của năm 2012 với -4,2%.

“Đang vui thì đứt dây đàn”

Thị trường chứng khoán toàn cầu, trong đó có Việt Nam chỉ thực sự bắt đầu bị tác động mạnh từ thị trường chứng khoán Trung Quốc vào đầu tuần này, khi phiên giao dịch đầu năm 2016 bất ngờ lao dốc mạnh và phải đóng cửa sớm. Diễn biến này đặc biệt bất lợi với thị trường Việt Nam, đúng vào thời khắc quan trọng nhất.

Phiên giao dịch cuối cùng của năm 2015, VN-Index dừng ngay sát ngưỡng 580 điểm, là đỉnh cao cũ của tháng tích lũy mà chỉ cần vượt qua được đỉnh này, một xu thế tăng có khả năng rất cao là sẽ hình thành.

Thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đã trải qua hơn 1 tháng điều chỉnh và hơn 1 tháng tích lũy. Do đó nhà đầu tư có niềm tin không nhỏ rằng những gì xấu nhất đã được phản ánh vào giá. Điều còn lại chỉ là kỳ vọng vào kết quả kinh doanh quý 4/2015 để tạo sóng.

Tuy nhiên, “đang vui thì đứt dây đàn” – thị trường chứng khoán Việt Nam thay vì bứt phá thành công thì chỉ trong một tuần, đánh mất luôn tất cả 1 tháng tích lũy trước đó. VN-Index ngày 8/1 rơi xuống 560,05 điểm, thậm chí còn đóng cửa thấp hơn cả mức đáy của tháng tích lũy. Tuy thế nếu so với mức dao động tối đa trong ngày thì chỉ số vẫn chưa đánh mất ngưỡng hỗ trợ.

Mức độ tương quan giữa thị trường chứng khoán Việt Nam với thị trường chứng khoán Trung Quốc trong quá khứ là không lớn, chỉ có tuần này là ảnh hưởng rất rõ rệt. Trước đó, từ 11/6/2015 đến 26/8/2015, chứng khoán Trung Quốc rơi khoảng 43,34%. Tuy nhiên thị trường chứng khoán Việt Nam lại trễ một nhịp.

Cụ thể, từ 11/6 đến 15/7/2015, VN-Index vẫn tăng khoảng 11,67% rồi mới tạo đỉnh. Khi chứng khoán Trung Quốc đạt đỉnh thì VN-Index lại vừa trải qua một nhịp điều chỉnh. Chỉ đến cuối tháng 8 VN-Index mới thực sự xác nhận xu thế điều chỉnh và nếu so với đỉnh, nhịp giảm này khoảng 20%.

So sánh như vậy để thấy rằng thị trường chứng khoán Việt Nam có sự vận động riêng và nhịp điều chỉnh tháng 8/2015 cũng một phần là sự điều chỉnh thông thường sau khi đã tăng mạnh trước đó. Ảnh hưởng từ thị trường Trung Quốc là có, nhưng trễ hơn nhiều.

Nguyên nhân tại thời điểm đó, một phần lớn là do thị trường Trung Quốc sụt giảm vì đã tăng quá nóng trước đó. Thị trường chứng khoán luôn tăng giảm có quy luật trong dài hạn, như Việt Nam đã từng chứng kiến năm 2007-2008. Những dấu hiệu giảm tốc kinh tế chỉ mới manh nha.

Diễn biến cũ, bản chất khác?

Mối quan tâm của giới đầu tư trong nước tới thị trường Trung Quốc bắt đầu lớn hơn kể từ khi Trung Quốc đột ngột phá giá liên tục đồng Nhân dân tệ. Tiếp đó là các chỉ số vĩ mô bắt đầu xấu đi: Tăng trưởng GDP giảm tốc, chỉ số Nhà quản trị mua hàng PMI thấp kéo dài, chỉ số sản xuất công nghiệp giảm, chỉ số tồn kho tăng vọt, dấu hiệu rút vốn ồ ạt của nhà đầu tư nước ngoài, dự trữ ngoại tệ sụt giảm khủng khiếp…

Thị trường chứng khoán Trung Quốc cũng bắt đầu yếu đi trước khi những đợt bán tháo trong tuần đầu năm mới đến mức thị trường phải đóng cửa. Tuy nhiên lúc này thị trường chứng khoán lại được xem là biểu hiện của sự yếu kém trong nền kinh tế, chứ không phải là những sụt giảm thông thường nữa.

Chính những lo ngại vĩ mô mới khiến thị trường toàn cầu chao đảo dữ dội như vậy và điều này cho thấy những biến động đồng pha với Trung Quốc của thị trường chứng khoán toàn cầu bắt đầu hệ trọng hơn do xuất phát từ những lo ngại vĩ mô, hơn là vấn đề margin hay giá cổ phiếu tăng nóng của thị trường này.

Nếu như thị trường chứng khoán Trung Quốc chỉ đơn giản là rơi vào một xu thế điều chỉnh trung hạn thì mọi việc lại trở nên dễ thở. Ngược lại, khi nền kinh tế Trung Quốc gặp trục trặc, đó sẽ là biến số cực kỳ khó đoán với thị trường chứng khoán toàn cầu.

Giá dầu tuần đầu năm 2016 cũng sụt giảm cực mạnh, mất khoảng 1,2% (dầu Brent). Giá dầu phản ánh mối lo ngại về sức cầu của nền kinh tế toàn cầu sẽ suy yếu đi. Báo cáo triển vọng kinh tế toàn cầu 2016 của Ngân hàng thế giới vừa công bố cũng đượm vẻ bi quan khi hạ dự báo tăng trưởng từ 3,3% còn 2,9% cho năm nay. Tăng trưởng của Trung Quốc dự kiến chỉ tăng 6,7%.

Trực tiếp với Việt Nam, yếu tố vĩ mô của Trung Quốc tác động lớn hơn nhiều tác động từ thị trường chứng khoán. Vấn đề lớn nhất đang là áp lực giảm giá đồng Nhân dân tệ. Theo khảo sát của Bloomberg thì các chuyên gia kinh tế tin rằng đồng tiền này phải mất giá thêm 14% nữa thì mới đem lại lợi ích cho nền kinh tế Trung Quốc.

Cơ chế tỷ giá mới của Việt Nam linh hoạt hơn nhưng cơ bản vẫn là tham chiếu các đồng tiền có quan hệ thương mại lớn. Đồng Nhân dân tệ giảm giá chắc chắn có tác động mạnh đến xuất nhập khẩu, cũng như tạo khó khăn cho nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như vật liệu xây dựng hay sắt thép.

Các chỉ số vĩ mô của Việt Nam năm 2015 về cơ bản là tốt. Nếu điều này tiếp diễn thì thị trường chứng khoán sẽ phản ánh tích cực. Tuy nhiên những biến số mới từ Trung Quốc khiến khả năng đó không còn lớn. Đó là lý do mà thị trường chứng khoán đang phản ánh trước những lo ngại./.

Trọng Nghĩa

(责任编辑：World Cup)