Tổng cục Thuế và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã ký quy chế phối hợp từ năm 2014. Ảnh: Trung Kiên

Cải cách thu thuế và bảo hiểm xã hội

TheĐềxuấtthuđồngthờithuếvàbảohiểmxãhộkeo nha cai.o Bộ Tài chính, tại Điều 1 Luật Quản lý thuế quy định phạm vi điều chỉnh như sau: “Luật này quy định việc quản lý các loại thuế, các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước do cơ quan quản lý thuế quản lý thu theo quy định của pháp luật”.

Đại diện cơ quan soạn thảo dự luật cho rằng, theo quy định hiện hành, phạm vi điều chỉnh chỉ quy định quản lý và thu các khoản thuộc NSNN. Tuy nhiên, thực tiễn phát sinh đòi hỏi ngoài các khoản phải thu NSNN thì còn phải thu các khoản khác ngoài NSNN.

Một trong các khoản đó là các khoản bảo hiểm mang tính chất bắt buộc đối với đơn vị sử dụng lao động. Hiện nay, trước yêu cầu của xã hội là phải cải cách thủ tục hành chính (TTHC) một cách mạnh mẽ, đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, cơ quan thuế tiến hành quản lý thu thuế và BHXH là phù hợp với xu thế trên thế giới. Một số quốc gia ở châu Âu đã và đang thực hiện mô hình này; trong đó, Macedonia đã chuyển đổi thành công mô hình cơ quan thuế thu cả BHXH.

Đại diện Bộ Tài chính cho biết, định hướng này nhằm cải cách mạnh mẽ TTHC, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế và đóng BHXH; cắt giảm và đơn giản hóa TTHC. Cụ thể, đơn vị sử dụng lao động chỉ khai và nộp thuế và BHXH tại một cơ quan thay vì hai cơ quan như trước đây.

Hơn nữa, việc làm này cũng rút ngắn thời gian thực hiện TTHC cho đơn vị sử dụng lao động như giảm thời gian kê khai thuế và BHXH. Trước đây, một đơn vị sử dụng lao động phải mất thời gian kê khai thuế cho cơ quan thuế và BHXH cho cơ quan BHXH. Nay, đơn vị sử dụng lao động chỉ cần khai thuế và BHXH trên cùng một tờ khai và nộp cho cơ quan thuế.

Việc làm này cũng đáp ứng đúng các yêu cầu của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh; giảm thiểu việc thanh tra kiểm tra việc khai và nộp thuế và BXHH của đơn vị sử dụng lao động. Minh bạch hóa TTHC và tạo ra sự cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp...

Nghiêng về 1 đầu mối thu

Tại dự thảo, Bộ Tài chính đưa ra 2 phương án giải quyết. Thứ nhất, có thể giữ như hiện hành nhưng cơ quan thuế và cơ quan BHXH thực hiện phối hợp quản lý và thu BHXH, theo quy chế phối hợp đã ký giữa Tổng cục Thuế và BHXH Việt Nam. Thứ hai, cơ quan thuế thực hiện nhiệm vụ thu các khoản bảo hiểm mang tính chất bắt buộc đối với đơn vị sử dụng lao động.

Ở phương án 1, Bộ Tài chính cho rằng, việc phối hợp giữa cơ quan thuế và cơ quan BHXH thời gian qua đã có những kết quả nhất định, tuy nhiên, vẫn chưa đạt như mong muốn của sự phối hợp.

Điều này là do giữa thuế và BHXH hiện nay còn có nhiều sự khác biệt như: thời gian khai, nộp; căn cứ tính thuế thu nhập cá nhân và căn cứ tính BHXH… Vì còn có nhiều sự khác biệt như vậy tác động dẫn đến sự phối hợp không thể triệt để và chưa đạt hiệu quả mong muốn.

Thực tế cho thấy, số liệu năm 2016, số lượng đơn vị sử dụng lao động do cơ quan thuế quản lý vào khoảng gần 600.000 đơn vị cao hơn nhiều so với số lượng đơn vị sử dụng lao động do cơ quan BHXH quản lý khoảng hơn 300.000 đơn vị.

Theo số liệu của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, hiện nay tỷ lệ người tham gia BHXH ở Việt Nam hiện vẫn rất thấp, cụ thể có 54 triệu lao động, trong đó chỉ hơn 13 triệu lao động tham gia đóng BHXH.

Vì vậy, Bộ Tài chính đề xuất giải pháp, cơ quan thuế sẽ thực hiện thu thuế đồng thời thu cả tiền đóng BHXH bắt buộc của chủ sử dụng lao động, doanh nghiệp.

Nếu đề xuất trên được thực hiện, Bộ Tài chính đánh giá, cải cách được TTHC một cách mạnh mẽ, giảm chi phí tuân thủ cho đơn vị sử dụng lao động, vì có thể giảm số lượng tờ khai các đơn vị phải nộp cho cơ quan quản lý. Cụ thể, thay vì phải nộp 2 tờ khai thuế và BHXH cho 2 cơ quan khác nhau, nay chỉ cần nộp 1 tờ khai cho 2 khoản phải nộp.

Đồng thời, với hợp nhất thu thuế và BHXH, mã số thuế của cá nhân có thể dùng làm mã quản lý BHXH, số sổ BHXH, số thẻ bảo hiểm y tế. Điều này có thể giúp đơn giản hóa trong công tác quản lý cũng như khai, nộp thuế và BHXH.

Cùng với đó, do chỉ còn 1 đầu mối thu cả 2 khoản tiền, nên cũng chỉ cần một đơn vị thực hiện hoạt động thanh kiểm tra đơn vị sử dụng lao động về thực hiện chính sách thuế và BHXH.

Bên cạnh đó, tận dụng được chi phí nguồn lực sẵn có của cơ quan thuế như: Cơ sở hạ tầng ngành Thuế trong công tác quản lý thuế, hệ thống công nghệ thông tin tập trung hiện đại; tổ chức bộ máy của cơ quan thuế các cấp đủ đáp ứng việc quản lý thuế và BHXH của đơn vị sử dụng lao động và cá nhân người lao động.

Tuy nhiên, nếu thu thuế và BHXH về một mối, sẽ cần thời gian để ngành Thuế cập nhật nghiệp vụ BHXH và sắp xếp, tổ chức lại bộ máy của 2 cơ quan, số lượng lao động dôi dư.

Với 2 phương án trên, Bộ Tài chính đề xuất chọn giải pháp để cơ quan thuế thu cả thuế và các khoản đóng BHXH bắt buộc của chủ sử dụng lao động.

Đức Minh

(责任编辑：Cúp C1)