Trạm kiểm định di động đang thực hiện nhiệm vụ tại cảng Hải Phòng ngày 3/8. Ảnh: Ngọc Linh.

Hiệu quả bước đầu

Theảiquankiểmsoáthoạtđộngnhậpkhẩuphếliệubằngthiếtbịkiểmđịnhhiệnđạseagame 33 tổ chức ở đâuo thống kê, hiện có khoảng 20% container chứa phế liệu giấy và 80% container là phế liệu nhựa và các loại phế liệu khác đang tồn đọng tại các cảng biển. Lượng rác tồn đọng tại các cảng này có nguy cơ gây hại đến môi trường của Việt Nam, gây tốn kém cho ngân sách khi buộc phải tiêu hủy các container rác vô chủ...

Trước bài toán nan giải đó, ngành Hải quan đã triển khai nhiều giải pháp như: Vận hành chức năng mới trên hệ thống CNTT để theo dõi, phân tích về mặt hàng từ trước khi tàu nhập cảnh; rà soát, phân tích trọng điểm trên hệ thống giám sát trực tuyến; áp dụng máy móc hiện đại trong lấy mẫu phân tích, kiểm định ngay tại cửa khẩu...

Một trong số giải pháp đó là việc đưa thiết bị kiểm định lấy mẫu phân tích hàng hóa ngay tại cảng để hỗ trợ các cục hải quan địa phương thực hiện hiệu quả chỉ đạo của Tổng cục Hải quan tại công văn 4202/TCHQ-PC ngày 17/7/2018 về quản lý phế liệu NK từ nước ngoài vào Việt Nam.

Trao đổi với phóng viên, ông Đỗ Văn Quang, Cục trưởng Cục Kiểm định hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, hiện đơn vị được cấp 4 Trạm (xe) kiểm định di động trong đó trang bị các thiết bị phân tích hiện đại phục vụ công tác kiểm định của ngành Hải quan. Ngay sau khi có chỉ đạo của lãnh đạo Tổng cục Hải quan, đơn vị đã đưa Trạm kiểm định di động trực tiếp lấy mẫu, kiểm định tại chỗ đối với lô hàng thép, phế liệu NK và hạt nhựa tại Hải Phòng, Hà Tĩnh. Trạm kiểm định di động bao gồm các thiết bị như ở phòng thí nghiệm cố định. Tuy nhiên, các thiết bị này được trang bị trên một chiếc xe, có thể cơ động di chuyển sẽ giúp cho việc tiếp cận hiện trường thuận lợi, thời gian kiểm tra nhanh hơn. Bên cạnh đó, có một số trang thiết bị phân tích chỉ cần đưa máy bắn trực tiếp vào lô hàng cần kiểm định mà không cần phải phá hủy hay cưa, cắt.

Trong đợt tiến hành kiểm tra đột xuất đối với 2 lô hàng sắt thép phế liệu và 1 lô hàng hạt nhựa được DN NK làm nguyên liệu sản xuất tại Hải Phòng chiều 3/8, Cục Kiểm định hải quan đã đưa Trạm kiểm định di động đến trực tiếp các container để lấy mẫu kiểm định và cho ra kết quả tại chỗ đã được DN và các bên liên quan đánh giá cao về hiệu quả và tính thiết thực đối với công tác lấy mẫu kiểm định.

Để kiểm định được các loại phế liệu sắt thép trong container hàng, Cục Kiểm định hải quan sử dụng máy đo độ phóng xạ bề mặt mẫu vật, máy đo thành phần hóa học sắt thép… Nếu mẫu vật không đạt quy chuẩn cho phép, chiếc máy này sẽ phát tín hiệu cảnh báo.

Ông Đỗ Văn Quang cho biết thêm, đối với mặt hàng phế liệu, hiện tại chỉ có ba nhóm có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường sẽ tiến hành kiểm tra là 31:2010/BTNMT, nhựa theo quy chuẩn 32:2010/BTNMT, nhóm giấy theo quy chuẩn 33:2010/BTNMT. Để kiểm định ba nhóm hàng này, Cục Kiểm định hải quan đã cố gắng trang bị một số thiết bị cầm tay, thiết bị đo nhanh để phục vụ tương đối yêu cầu kỹ thuật trong tiêu chuẩn đó. Cụ thể, sắt thép sẽ kiểm tra phóng xạ bề mặt, bên cạnh đó xác định được chủng loại sắt NK là loại sắt hợp kim hay không hợp kim..., từ đó đối chiếu với quy chuẩn xem có đủ điều kiện NK hay không.

Đối với nhựa khi kiểm định cũng sẽ phân loại được chủng loại và nhiều chỉ tiêu khác... Tương tự, giấy cũng sẽ kiểm tra được chủng loại và độ ẩm..., để đối chiếu với quy chuẩn.

Tuy nhiên, đối với chất thải nguy hại, thiết bị kiểm định di động chỉ cho ra được những kết quả phân tích ban đầu, sau đó sẽ phải kiểm định bằng thiết bị phân tích sâu hơn. Thực tế, trên Trạm kiểm định di động cũng có một số thiết bị phân tích độc tố. Tuy nhiên, nguồn điện cung cấp chỉ được hỗ trợ trong một thời hạn nhất định, trong khi đó để phân tích những chất thải nguy hại cần thời gian dài hơn. Do đó, để đảm bảo phân tích thì sẽ phải thực hiện trong phòng thí nghiệm, ông Đỗ Văn Quang nói.

Tính từ ngày 17/7/2018, sau khi Tổng cục Hải quan ban hành công văn 4202/TCHQ-PC, Cục Kiểm định hải quan đã trực tiếp kiểm tra được 1.914 lô và đã cho ra kết quả được 1.901 lô. Hiện còn 13 lô hàng đang được Cục Kiểm định hải quan tiến hành xử lý để cho ra kết quả sớm nhất.

Công chức Cục Kiểm định hải quan sử dụng máy đo phóng xạ bề mặt để kiểm tra phế liệu sắt, thép NK. Ảnh: Ngọc Linh.

Phải “siết” để bảo vệ môi trường

Công văn 4202/TCHQ-PC của Tổng cục Hải quan gửi cục hải quan tỉnh, thành phố chính là giải pháp cấp bách nhằm “siết” việc NK phế liệu trong bối cảnh hàng ngàn container rác phế liệu đang tồn đọng tại các cảng biển. Cơ quan Hải quan khẳng định, việc kiểm tra thực tế hàng hóa được thực hiện tại chi cục hải quan cửa khẩu NK theo quy định tại Khoản 4 Điều 10 Thông tư số 41/2015/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Theo đó, thời gian kiểm tra thực tế hàng hóa bằng mắt thường và các thiết bị tại hiện trường không quá 8 giờ làm việc kể từ thời điểm người khai hải quan xuất trình đầy đủ hàng hóa; trường hợp hàng hóa có số lượng lớn, nhiều chủng loại hoặc việc kiểm tra phức tạp thì thời gian kiểm tra thực tế không quá 2 ngày làm việc.

Ngoài ra, nếu kiểm tra tại hiện trường không xác định được lô hàng phế liệu NK đáp ứng quy định của pháp luật hải quan và pháp luật bảo vệ môi trường thì chi cục hải quan cửa khẩu và chi cục kiểm định hải quan phối hợp thực hiện lấy mẫu đại diện của lô hàng để thực hiện phân tích đánh giá.

Việc kiểm tra thực tế và lấy mẫu cũng sẽ được công chức hải quan giám sát chặt chẽ, ghi, ghi hình toàn bộ quá trình kiểm tra, lấy mẫu từ khi bắt đầu mở container (đối với hàng hóa đóng trong container) hoặc bắt đầu kiểm tra đối với hàng rời cho đến khi kết thúc việc kiểm tra, lấy mẫu.

Song song với các giải pháp kiểm soát bằng kỹ thuật hiện đại từ cửa khẩu, hiện ngành Hải quan đang kiến nghị với các bộ ngành liên quan, gấp rút rà soát các DN NK phế liệu. Đồng thời, Tổng cục Hải quan cũng đã chỉ đạo các đơn vị sớm hoàn thiện báo cáo Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giải pháp khắc phục những hạn chế, sơ hở về chế độ, chính sách quản lý đối với mặt hàng phế liệu NK; không cấp phép NK đối với các mặt hàng này trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với mặt hàng phế liệu NK (kể cả mặt hàng bao bì, màng nhựa đã qua sử dụng…) và tình hình NK mặt hàng phế liệu hiện nay.

(责任编辑：La liga)