Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ (trái) và đại diện cơ quan thẩm tra Phan Thanh Bình trình bày trước Quốc hội sáng 30/5.

Nâng cao hiệu quả tự chủ

TheửaLuậtGiáodụcđạihọcKhôngnênthaythuậtngữhọcphíbằnggiádịchvụđàotạnhan dinh croatiao Chính phủ, kết quả sau 5 năm thi hành Luật Giáo dục đại học năm 2012 được thể hiện bằng các con số: Hệ thống trường phát triển đa dạng với 170 trường công lập, 60 trường tư thục và 5 trường có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó 4 trường "ngoại" và 5 trường tư thục có chất lượng được đánh giá là góp phần phát triển lĩnh vực giáo dục đại học ngoài công lập. đội ngũ giảng viên có trình độ tiến sĩ tăng từ 14% năm 2012 lên gần 23% năm 2017.

Luật Giáo dục đại học 2012 cũng được đánh giá là đặt nền móng pháp lý cho tự chủ đại học, là văn bản pháp lý đầu tiên quy định rõ nét về kiểm định chất lượng đào tạo.

Tuy nhiên, hạn chế, bất cập cũng không ít khi Luật chưa quy định rõ về quyền tự chủ đại học và quản trị đại học. Hoạt động của cơ sở giáo dục đại học vẫn còn mang nặng tính hành chính hóa, chưa thực sự chủ động, sáng tạo, kịp thời trong quản trị và tổ chức thực hiện. Vì thế, tự chủ đại học chưa thực sự hiệu quả. Các quy định của luật cũng chưa thể hiện rõ trách nhiệm và cơ chế giải trình của các cơ sở giáo dục đại học.

Hạn chế nữa là các quy định về tài chính, tài sản chưa hoàn toàn phù hợp với chủ trương thực hiện tự chủ đại học. Mức học phí chưa được tính theo cơ chế giá dịch vụ, chưa phù hợp với chi phí đào tạo thực tế của các nhóm ngành, các bậc đào tạo và chất lượng của từng cơ sở giáo dục đại học.

Sửa luật lần này, Chính phủ muốn mở rộng phạm vi và nâng cao hiệu quả tự chủ đại học. Cụ thể, trong hoạt động chuyên môn, các trường được tự chủ mở ngành đào tạo, tự chủ liên kết trong và ngoài nước, tự chủ cấp phát văn bằng, thúc đẩy khởi nghiệp, gắn với đổi mới sáng tạo, ứng dụng và chuyển giao công nghệ.

Tự chủ tài chính thể hiện ở việc trường có quyền xây dựng, quyết định giá dịch vụ đào tạo đảm bảo tương xứng với chất lượng, được quyết định đầu tư bằng nguồn thu của trường, quyết định nội dung và mức chi.

Về quản lý tài chính, tài sản, Bộ trưởng cho biết sửa đổi để chuyển học phí của cơ sở giáo dục đại học sang quy định về định giá dịch vụ đào tạo, phù hợp với Luật Giá, Luật Phí và Lệ phí. Theo đó, đối với các dịch vụ do Nhà nước đặt hàng và cấp kinh phí thực hiện do các cơ quan nhà nước quy định khung giá. Đối với các dịch vụ không sử dụng ngân sách nhà nước, cơ sở giáo dục đại học tự chủ quyết định mức giá dịch vụ, công bố công khai cho từng năm học, khoá học cùng với thông báo tuyển sinh.

Các cơ sở giáo dục được Nhà nước giao nhiệm vụ và kinh phí từ nguồn ngân sách nhà nước để thực hiện nhiệm vụ có trách nhiệm quản lý, sử dụng nguồn ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật về quản lý tài chính, tài sản công. Tài sản của các nhà đầu tư được bảo hộ theo quy định của pháp luật.

Cần sự đồng bộ

Thẩm tra dự án Luật, Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục đại học nhằm khắc phục bất cập, hạn chế của Luật hiện hành.

Tham gia thêm ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Phan Thanh Bình cho rằng việc đẩy mạnh tự chủ là cần thiết và phù hợp với xu thế chung của giáo dục đại học; đi đôi với mở rộng tự chủ là tăng cường trách nhiệm giải trình và đổi mới quản trị cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là nâng cao vai trò, năng lực của Hội đồng trường.

Do vậy, Ủy ban cơ bản nhất trí với nhiều nội dung sửa đổi của Dự thảo, tuy nhiên, đề nghị cần làm rõ hơn các khái niệm, nội hàm về quyền tự chủ, về năng lực tự chủ; về phạm vi, mức độ, điều kiện thực hiện quyền tự chủ phù hợp với năng lực của cơ sở giáo dục đại học và yêu cầu cụ thể về trách nhiệm giải trình; đồng thời, quy định trong Dự thảo Luật nguyên tắc pháp lý cần thiết nhằm tạo sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật về vấn đề tự chủ cho các cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là về tổ chức – nhân sự, tài chính và tài sản.

Về giá dịch vụ đào tạo, đa số ý kiến trong hội đồng thẩm tra tán thành việc tính đúng, tính đủ chi phí cần thiết cho hoạt động đào tạo theo cơ chế giá dịch vụ và cho phép cơ sở giáo dục đại học được tự chủ quyết định mức giá dịch vụ đào tạo đối với các dịch vụ không sử dụng ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, không nhất trí việc thay thuật ngữ học phí bằng giá dịch vụ đào tạo như thể hiện trong Dự thảo Luật và do đó đề nghị cân nhắc sử dụng khái niệm học phí như quy định trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.

Nhiều ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định rõ nguyên tắc tính đúng, tính đủ chi phí đào tạo cần thiết làm căn cứ để xây dựng khung giá, mức giá cụ thể đối với các khoản thu dịch vụ đào tạo đối với các dịch vụ do Nhà nước đặt hàng và cấp kinh phí thực hiện. Ngoài ra, cần quy định cơ chế giám sát, công khai, minh bạch trong tài chính đại học để kiểm soát việc thu phí tương xứng với chất lượng dịch vụ đào tạo; quy định chính sách hỗ trợ người học để có thể tiếp cận với giáo dục đại học khi tăng mức học phí.

(责任编辑：World Cup)