Chỉ có cây mai trước cửa nhà ông Năm phía bên kia sông là một trường hợp đặc biệt. Không biết ông đã trồng nó tự bao giờ. Từ khi tôi biết thì gốc nó đã khá to rồi. Tàn nó xòe rợp mát cả một khoảng sân rộng. Mỗi dịp cuối năm,kết quả tỷ số đức muốn lặt hết lá cho cây mai ấy là không dễ dàng gì, có khi tôi thấy ông Năm còn trèo lên từng nhánh mai mà lặt. Theo thời gian, cứ mỗi năm thân nó càng xù xì, càng lớn thêm và cho những mùa hoa tết rực rỡ nhìn rất đẹp mắt. Ông không nhớ nổi đã có bao nhiêu người đến hỏi mua cây mai này. Nhưng ông vẫn lạnh lùng từ chối. Biết ông không chịu bán nhưng vẫn có người dám ngồi mà năn nỉ ỉ ôi cả buổi. Thậm chí họ còn hứa sẽ mua cho ông bộ tách trà quý và cái bàn ngồi uống trà nếu ông chịu bán, nhưng ông vẫn lắc đầu.

Chuyện cây mai của ông giờ trở thành đề tài nóng từ ngoài đường tới trong nhà. Mỗi buổi sáng bước vào mấy quán cà phê lại nghe thiên hạ rù rì với nhau. Người này nói với người kia: “Lúc này tụi săn mai hình như ngày nào cũng đến để ngắm, để sờ cây mai nhà ông Năm thì phải!”. Người kia đáp lại: “Vậy chứ còn gì nữa! Nếu mua được cây mai đó thì chắc chắn sẽ kiếm được mớ tiền lời cũng khá đó!”. Người nữa xen vào: “Ước gì nhà tôi có được cây mai như của ông Năm thì tôi được cầm trong tay bạc trăm triệu rồi!”. Người khác lại nói: “Bây giờ, ông Năm không chịu bán. Nhưng biết đâu vài năm nữa cây mai đó lên giá tới bạc tỷ luôn cũng không chừng!”…

Chuyện cây mai đến tai mấy người con của ông. Đứa con trai lớn là người làm ăn thành đạt, lại sống ở xa nên không nghe ai lời ra tiếng vào. Còn hai đứa con kế thì khác. Con rể bảo với vợ:

- Em về bên nhà cha xúi ổng bán cây mai đó đi. Số tiền lớn chớ đâu phải nhỏ. Sẵn đó em xin cha một mớ mà chuộc lại mảnh đất để làm. Chứ em tính đi, với thu nhập cóc ken thế này thì biết tới chừng nào mới có số tiền năm bảy chục triệu mà chuộc lại đất đây?

Chuyện bàn tính của vợ chồng chị Đào, ông nghe mà rất đau lòng, nhưng ông không thay đổi ý định của mình. Chỉ có bà Năm vì thương con gái nên cũng xuôi theo:

- Hay là mình bán cây mai này đi ông? 

Ông nạt ngang:

- Chuyện của tụi nó thì cứ để tụi nó tự lo.

Chuyện cây mai đến tai vợ chồng anh Út. Vậy là có lý do để vợ chồng anh Út cự cãi với nhau:

- Anh về nhà cha mà năn nỉ ổng bán cây mai đó đi, rồi cho anh xin mớ tiền trả nợ số tiền cá độ đá banh. Còn nếu không thì để bọn xã hội đen nó đến mà chặt tay, thẻo mũi anh hay chúng làm gì thì làm, chứ anh đừng có hòng kêu tôi dang lưng ra làm trả nợ giùm anh.

- Em không trả thì anh từ từ kiếm tiền mà trả. Còn kêu anh xúi cha bán mai thì miễn đi! Ổng có chịu bán đâu mà kêu anh xúi. Về bển nói lạng quạng bị ông chửi luôn cũng không chừng.

- Anh không nói thì để tôi nói. 

- Em vừa phải thôi nghe. Bây giờ muốn gì nữa đây? 

Một hồi sau cãi vã thì lại nghe đồ đạc trong nhà kêu lổn cổn. Mấy đứa nhỏ chạy qua nhà nội méc là cha mẹ của tụi nó đang cãi nhau dữ lắm.

Từ bữa biết chuyện lục đục của con đến nay lúc nào ông Năm cũng buồn hiu. Ông được ba đứa con. Đứa lớn coi như là thành đạt rồi, ông luôn hài lòng về đứa con trai ấy của mình. Còn lại hai đứa cũng đã có chồng, có vợ và ở riêng. Vậy mà không hiểu sao lại làm ăn chẳng ra gì. Đứa thì mua bán thất bại, đất đai đem cầm cố hết. Đứa thì làm đã không dư dả gì mà còn vướng vào cờ bạc, nợ nần. Ông buồn vì con mình mà tánh lại chẳng giống mình.

Người qua đường ai cũng bảo rằng lúc này thấy ông Năm có vẻ hơi ốm, lại thêm ít nói. Ông hay ngồi uống trà một mình. Thỉnh thoảng lại đưa mắt nhìn ra phía sân. Cây mai vẫn đứng đó xanh um màu lá. Đôi khi lại nghe trên đó tiếng hót của chim chìa vôi, tiếng của bầy chim sẻ, hoặc khi là những chú chim sâu, chim khách đến đậu rồi hót líu lo, ríu rít trong những sớm, những chiều như một góc nhỏ bình yên.

Lúc này hễ mỗi lần thấy mấy người mua mai ghé nhà là ông lại bỏ ra sau vườn, để cho bà tiếp khách. Bởi với ông, sự hiện diện của họ chính là sự làm phiền. Mặc dù có người đến chỉ để ngắm, để sờ và tặc lưỡi nuối tiếc thôi. Vì họ thừa hiểu là ông không chịu bán cây mai này rồi.

Biết tính ông cương quyết nên bà Năm chẳng dám hở nửa lời chuyện vợ chồng của chị Đào, anh Út. Dù ai cũng muốn nhờ má nói hộ cảnh khó khăn của mình. Muốn cha bán cây mai để xin ít tiền xoay xở việc nhà. Bà thương con nhưng nhìn thấy ông rầu rĩ càng lo hơn. Nhà chỉ có hai vợ chồng già hủ hỉ với nhau. Nhưng lúc này tính ông hay bực và cũng ít nói hơn mọi khi.

Với người ta thì cuộc đời có rất nhiều thứ. Còn với ông thì rất lặng lẽ. Sinh con ra rồi nuôi con lớn. Cưới vợ, gả chồng rồi cho con đất đai, vốn liếng ra riêng. Tuổi già của ông ngoài công việc chăm sóc vườn tược thì chỉ là những phút giây ngồi uống trà rồi ngó ra khoảng sân nơi có cây mai gắn liền với ký ức khi ông đem nó về.

Tôi cũng có lần được ông kể cho nghe về chuyện ông hì hục bứng cây mai này khi nó đã hơi lớn và mọc hoang ngoài vườn. Mải lo đào đến nỗi vô tình bị đứt tay chảy máu rất nhiều. Cũng may là lúc đó có một người đàn ông đi ngang qua, thấy thế ghé lại băng bó vết thương giùm, còn khen rằng: “Thằng này thấy vậy mà gan thật, chảy máu nhiều như vậy mà vẫn tỉnh queo. Có vợ con gì chưa? Chưa thì tao gả con gái cho!”. Ai có ngờ rằng, người đàn ông ấy sau này lại là cha vợ của ông thật. Cứ mỗi lần ngồi chung mâm cơm, cha vợ cứ trêu thằng rể: “Con mê cây mai đó đến đổ máu mà cũng không chịu nghỉ tay. Vậy con ráng dưỡng nó đi, biết đâu sau này con mà già thì cây mai đó chắc cũng có giá trị lắm đó!”.

Tưởng câu nói ấy là đùa, ai ngờ bây giờ đã linh nghiệm thật. Cây mai của ông giờ quý như vàng. Chỉ có điều là ông không bao giờ có ý định bán nó đi. Nhưng trớ trêu thay, hai đứa con của ông giờ đang khổ. Có thể bề ngoài ông lạnh lùng như không quan tâm. Nhưng có ai biết rằng trong lòng ông cũng đang trăm mối tơ vò. Ông cứ nhìn cây mai như đã gắn với cả cuộc đời mình mà tâm sự ngổn ngang. Ông hồi tưởng lại lần ông đưa nó về. Rồi những lần nó nở hoa mỗi khi xuân về tết đến. Nhìn sắc vàng rực rỡ trong nắng ấm yên bình, hương mai tỏa thơm, bướm ong quanh quẩn, chỉ thế thôi mà lòng ông cũng cảm nhận được sự ấm áp khi thêm một tuổi đời ngang qua.

Giờ đây ông như đang đứng giữa hai con đường. Phải cứng rắn quyết tâm giữ nó lại bên cạnh mình như còn thấy mùa xuân về ngang cửa. Còn lại là ông phải bán nó đi để có được mớ tiền dưỡng già và cũng để lo cho hai đứa con xoay xở khốn khó trong lúc này. 

Ông gọi tất cả các con về đầy đủ để bàn tính công chuyện. Đó là một ngày nhà ông đầy đủ trai gái, dâu rể và cả những đứa cháu nội, cháu ngoại nữa. Chị Đào, anh Út ở gần nên qua nhà khá sớm. Đến trưa thì anh chị Hai mới về đến nhà. Với chiếc xe bốn bánh sáng loáng đậu phía ngoài lộ, trông anh rất sang trọng và bảnh bao. Chị đi bên cạnh anh cũng lịch thiệp không kém với chiếc đầm xinh xắn, thơm phức. 

Mấy đứa con nít tụ lại thỏa sức chơi đùa chạy giỡn ngoài sân. Chỉ có trong nhà là không khí căng thẳng. Con, dâu, rể ngồi đó, mỗi người một nét mặt. Ông Năm bưng ly trà uống nghe cái ực rồi nói bằng giọng buồn buồn:

- Bữa nay cha kêu các con về đây đầy đủ để tính chuyện bán cây mai. Dù rằng cha biết nếu bán nó đi thì cha sẽ rất buồn. Nói tới đây giọng của ông như nghèn nghẹn. Ông đưa tay lên quẹt hai giọt nước mắt trên má rồi nói tiếp - nhưng mà nếu không bán thì thấy hoàn cảnh của con Đào, thằng Út, cha chịu không nổi. Bữa nay ba anh em tụi con có mặt đầy đủ, cha báo cho hay như vậy, khi nào bán xong cha cho mỗi đứa một ít mà lo cho gia đình.

Giọng của ông cứ nghẹn đi như đang khóc trong lòng. Chị Đào, anh Út thì cúi mặt xuống làm thinh như đang thấy có lỗi với cha. Chỉ có chồng chị Đào, vợ anh Út thì vui ra mặt vì nguyện vọng bấy lâu nay sắp thành hiện thực. Anh Hai là người có vẻ không kìm nén được cảm xúc nghẹn ngào, anh tỏ ra tức giận:

- Cha giờ lớn tuổi rồi mà còn phải lo cho tụi mày nữa. Vậy tụi mày thấy có vui không? Làm ăn kiểu gì mà đứa thì cầm cố hết đất, đứa thì cờ bạc nợ nần. Rồi bây giờ kêu cha bán cây mai để lo cho tụi mày, thật là quá đáng!

Vợ anh Út chen vào: 

- Anh Hai nói vậy sao được. Tại tụi em khổ mới qua nhờ cha mẹ chứ nếu giàu có như anh thì nhờ làm gì.

Anh Út nghe vợ nói khó nghe nên cản:

- Em im đi. Em không lên tiếng không ai nói em câm đâu.

Vợ anh Út giãy nảy:

- Cũng tại anh cờ bạc, giờ tôi mới khổ vậy nè. Anh giỏi thì đi kiếm tiền mà trả nợ đi!

Ông Năm lại lên tiếng:

- Thôi mấy đứa đừng có cãi nhau nữa. Cha quyết định rồi. Chừng nào bán xong cây mai thì cha sẽ gọi mấy đứa về. 

Anh Hai ngăn cản: 

- Không! Con không đồng ý chuyện cha bán cây mai này đâu.

Lúc này chồng chị Đào cũng chen vào:

- Anh Hai nói gì kỳ vậy! Bán hay không là quyền của cha chứ đâu phải của anh mà anh đòi quyết!

Không khí trong gia đình lại thêm căng thẳng. Bà Năm bước đến bên cạnh đứa con trai lớn của mình lời thỏ thẻ:

- Con cứ chiều theo ý của cha con đi, chứ nếu con ngăn cản thì làm sao giải quyết được chuyện trong gia đình. 

Anh Hai quay sang vỗ nhẹ vai mẹ:

- Mẹ cứ yên tâm đi. Chuyện này để con lo cho. Bây giờ con sẽ đứng ra chuộc đất lại cho con Đào. Còn thằng Út, mày thiếu nợ tiền cá độ bao nhiêu tao trả luôn cho. Nhưng tụi bây cũng phải biết lo làm ăn đàng hoàng, đừng lo cá độ và cũng đừng có gây sức ép, kêu cha bán cây mai đó nữa! 

Nghe câu nói của anh Hai, vậy là vợ chồng chị Đào, anh Út đều rất vui mừng. Còn ông Năm cũng thở phào nhẹ nhõm. Ông thầm cảm ơn đứa con trai lớn của mình, giỏi tính toán chuyện làm kinh tế, giờ là chủ một doanh nghiệp tư nhân. Nhờ làm ăn phất lên nên giờ anh đứng ra lo trang trải nợ nần luôn cho hai đứa em của mình.

Ông Năm như được nhẹ lòng. Giờ thì ông không phải nghĩ đến chuyện bán cây mai nữa. Ông lại hình dung đến một cái tết đầy sắc hoa lung linh trước cửa nhà mình. Lòng ông lại bình yên như từng tiếng chim đang hót trên cành mai trước cửa.

Ngoài kia gió xuân đang thổi. Mùa xuân đang về.

Truyện ngắn Lê Văn Trường

(责任编辑：Nhà cái uy tín)