Với mặt bằng lãi suất vay bằng VND đã giảm mạnh, nên chênh lệch lãi suất vay USD và VND không quá lớn. Ảnh: Trần Việt.

Nơi bảo không lo

Theo Thông tư 24/2015/TT-NHNN quy định cho vay bằng ngoại tệ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay là người cư trú (Thông tư 24) của NHNN, trong 4 nhóm đối tượng có nhu cầu vay ngoại tệ thì chỉ một nhóm đối tượng thuộc diện bị cấm cho vay ngoại tệ kể từ ngày 31-3-2016. Đó là nhóm đối tượng vay ngoại tệ để đáp ứng các nhu cầu vốn ở trong nước nhằm thực hiện phương án sản xuất, kinh doanh hàng hóa XK qua cửa khẩu biên giới Việt Nam. Theo NHNN, nhóm đối tượng này chỉ muốn vay ngoại tệ sau đó bán đi lấy tiền đồng để hưởng mức chênh lệch lãi suất cao, bởi thực chất bản thân họ chỉ có nhu cầu tiền VND chứ không phải ngoại tệ.

Theo quy định này, ông Phạm Hồng Hải, Tổng Giám đốc Ngân hàng HSBC tại Việt Nam cho rằng, khách hàng không được vay ngoại tệ sẽ phải chuyển sang vay vốn bằng VND. Tuy nhiên, với mặt bằng lãi suất vay bằng VND đã giảm mạnh trong vài năm gần đây nên chênh lệch lãi suất vay USD và VND hiện nay không quá lớn. Ngoài ra, các DN XK có thể tham gia bán kỳ hạn doanh thu XK ngoại tệ nếu họ kỳ vọng VND không mất giá nhiều như chênh lệch lãi suất giữa 2 đồng tiền. Nếu kỳ vọng VND sẽ mất giá nhiều hơn, các DN có thể bán giao ngay khi thu được doanh thu XK.

Về phía DN, bà Hà Thu Giang, Giám đốc Công ty TNHH Hệ thống và Xúc tiến thương mại CG (DN chuyên XNK máy móc, thiết bị) tỏ ra lạc quan khi cho rằng, với cơ chế tỷ giá ổn định như hiện nay cùng những ưu đãi từ ngân hàng, vốn vay bằng VND được giảm xuống còn 7-8%/năm nên khi quy đổi ra USD đều nhận được giá trị tương đương. Hơn nữa, khi cần thanh toán với khách hàng bằng USD, DN hoàn toàn có thể sử dụng luôn dịch vụ quy đổi ngoại tệ của ngân hàng với chi phí hợp lý và ưu đãi.

Lý giải cụ thể hơn về vấn đề này, theo ông Bùi Quốc Dũng, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN), trước đây nền kinh tế còn tăng trưởng thấp, cầu về thị trường thấp nên NHNN hỗ trợ các đối tượng này được vay vốn để hưởng mức lãi suất thấp, sau đó bán lại tiền đồng đáp ứng nhu cầu vốn trong nước. Tuy nhiên, khi kinh tế phục hồi, cầu ngoại tệ tăng lên nên trong lộ trình chống đô la hóa, cần chuyển dần từ quan hệ vay mượn sang quan hệ mua bán, hơn nữa, việc điều chỉnh tỷ giá đã làm cái lợi hưởng chênh lệch lãi suất không còn nhiều.

Nơi lại lao đao

Trên thực tế, Thông tư 24 của NHNN đã được công bố từ cuối năm 2015, có hẳn 3 tháng để DN chủ động với kế hoạch vay vốn của mình. Nhưng nhiều DN lại chờ đến khi Thông tư này có hiệu lực mới cuống cuồng than khó.

Mới đây, Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam (VASEP) đã gửi công văn tới NHNN kiến nghị xem xét sửa đổi điều khoản siết vay ngoại tệ của Thông tư 24, giúp DN XK thủy sản có thêm cơ hội vay vốn ngắn hạn bằng ngoại tệ phục vụ sản xuất, XK.

Những lý do được VASEP đưa ra là: DN XK mang lại ngoại tệ nhưng không còn được vay ngoại tệ với lãi suất từ 2-2,5%/năm mà quay trở lại chủ yếu vay vốn bằng VND với lãi suất cao hơn từ 6-6,5%/năm. Hơn nữa, trong năm 2015, nhiều nước XK cạnh tranh với Việt Nam đã phá giá đồng nội tệ để thúc đẩy XK, giảm giá hàng XK đã khiến nhiều ngành hàng XK của Việt Nam giảm sút sản lượng. Bên cạnh đó, hiện nay, đa phần DN Việt Nam tham gia vào sản xuất XK là các DN vừa và nhỏ, với tình hình sản xuất, XK còn khó khăn, các DN này chưa kịp cơ cấu sắp xếp được nguồn vốn khả dĩ cho các phương án sản xuất kinh doanh hàng XK năm 2016. Do đó, việc chênh lệch đáng kể lãi suất giữa ngoại tệ và tiền đồng sẽ càng đẩy giá thành khiến hàng hóa XK của Việt Nam cao hơn, làm giảm sức cạnh tranh, đồng thời tạo khoảng cách xa hơn trong lợi thế cạnh tranh với các DN có vốn đầu tư nước ngoài FDI khi họ có được các khoản vay hoặc nguồn vốn bằng ngoại tệ.

Đặc biệt, theo VASEP, bối cảnh quý I-2016 cho thấy xu hướng tỷ giá đã ổn định dần nên việc cho phép các DN XK được vay vốn ngắn hạn bằng ngoại tệ trong năm 2016 sẽ không làm gia tăng các tác động tiêu cực bởi việc kém ổn định của tỷ giá.

Đồng tình với những quan điểm trên, ông Phạm Văn Pha, Giám đốc Công ty TNHH XNK Phương Thanh (DN chuyên sản xuất, XK các mặt hàng thủ công mỹ nghệ) cho hay, lãi suất huy động thời gian gần đây tăng cao nên lãi suất cho vay bằng VND càng có nguy cơ để tăng lên. Như vậy, chênh lệch giữa lãi suất ngoại tệ và tiền đồng càng được kéo giãn, DN thuộc diện ngừng vay ngoại tệ sẽ chịu khá nhiều thiệt hại.

Không những thế, ông Nguyễn Quang Trung, Phó Giám đốc Công ty TNHH Trung Vân (DN chuyên sản xuất, XK thiết bị cơ khí) cho biết thêm, nhiều linh phụ kiện của Công ty phải mua từ các DN FDI, trong khi đó, một số DN lại đòi hỏi thanh toán bằng ngoại tệ. Hiện tiền lãi bằng ngoại tệ khi buôn bán với đối tác nước ngoài có thể không đủ để trả tiền mua linh phụ kiện, thậm chí, khách hàng thanh toán cũng theo mùa vụ, lúc thì tiền hàng ùn ùn đổ về, lúc thì DN phải tự bỏ tiền vốn để sản xuất.

Nhìn chung, quy định khi ban hành bao giờ cũng sẽ vấp phải những phản ứng nhiều chiều, ai cũng có cái lý của mình để đưa ra bàn thảo. Nhưng với DN, không thể cứ trông chờ mãi vào sự ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước mà nên có sự chủ động tìm cách ứng phó, nhất là khi đã và đang bước vào "sân chơi lớn" của hội nhập quốc tế.

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)