Người lao động đăng ký tư vấn tìm việc tại Trung tâm dịch vụ việc làm Hà Nội. Ảnh minh họa: Mai Đan.

Bỏ trốn vì áp lực trả nợ?hútkết bóng đá tây ban nha

Được triển khai từ năm 2006, đến nay chương trình phái cử TTS Nhật Bản góp phần mang lại cơ hội việc làm với mức thu nhập tốt, nâng cao tay nghề cho nhiều lao động Việt Nam. Mặc dù vậy, vấn đề tồn tại nhiều năm liền là tỷ lệ TTS bỏ trốn có xu hướng gia tăng.

Theo một nghiên cứu của Viện nghiên cứu Kinh tế và chính sách (VEPR), một trong những nguyên nhân khiến TTS bỏ trốn là chi phí tham gia vào chương trình cao khiến TTS phải vay nợ trong giai đoạn đầu. Trước áp lực trả nợ lớn, TTS thường vì tập trung vào kiếm tiền mà sao nhãng việc học hỏi kỹ năng.

Những yếu tố chính “đẩy” gánh nặng chi phí lên vai người lao động được VEPR chỉ ra là môi giới trung gian, cấu trúc thị trường và vấn đề thông tin. Trong khi đó, các doanh nghiệp (DN) phái cử mới có xu hướng trả tiền cho các nghiệp đoàn để có được đơn hàng thay vì tập trung vào việc giảm chi phí cho TTS. Về phía TTS, họ cho rằng thương hiệu của các DN phái cử chưa đủ mạnh nên rất nhiều TTS vẫn phụ thuộc vào môi giới trung gian thay vì trực tiếp liên hệ với công ty.

Từng có thời gian làm việc tại Nhật Bản 4 năm trong lĩnh vực cơ khí với mức lương chưa trừ chi phí khoảng 32 triệu đồng/tháng, anh Đinh Văn Việt (Yên Chung, Thạch Thất, Hà Nội) thừa nhận chính bản thân anh dù là người học và thi theo chương trình, nhưng vẫn phải qua môi giới nếu muốn đi nhanh. Không chỉ anh mà hầu hết người lao động nếu muốn được đi thuận lợi đều phải qua môi giới, do đó gánh nặng đè lên vai người lao động, một hai năm không thể trả hết được.

Tạo việc làm trong nước để “hút” thực tập sinh

Không chỉ gặp áp lực về tài chính, hơn tất cả là bức tranh các TTS phải đối mặt khi về nước cũng là một trong những lí do khiến họ bất chấp ở lại. Cụ thể, sau khi về nước có khoảng 61% TTS lựa chọn công việc không liên quan đến việc đã làm trước đó.

Trong khi đó, dù có kỹ năng, ngoại ngữ và tuân thủ kỷ luật lao động tốt, song TTS đều khó khăn khi tìm việc về nước. Các lý do DN không tuyển TTS được VEPR chỉ ra là đối với vị trí công nhân, DN yêu cầu chủ yếu là lao động phổ thông, còn vị trí nhân viên thì nguồn lao động trong nước có thể đáp ứng được. Hơn hết, DN cho rằng các TTS thường yêu cầu mức lương cao hơn so với mức trung bình mà DN có thể trả, chênh lệch vào khoảng 100 USD.

Bàn về vấn đề này, TS Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học lao động và xã hội cho rằng, có nhiều lí do để người lao động không muốn quay về nước và ở lại bất hợp pháp. Bên cạnh hội nhập được với môi trường làm việc mới là việc họ đã nhìn thấy tương lai khi về nước nên muốn ở lại càng lâu càng tốt.

Về mức phí cao, theo bà Hương, Nhật Bản vốn là thị trường khó tính với những yêu cầu khắt khe. Do đó, chi phí để tạo ra nguồn lao động đáp ứng được yêu cầu này đã cao hơn so với các thị trường khác. Tuy nhiên, người lao động nên nhìn chi phí như một sự đầu tư để nâng cao kỹ năng tay nghề cho tương lai hơn là việc kiếm tiền. Cùng với đó, để tạo việc làm cho người lao động sau khi về nước thì vai trò của các trung tâm dịch vụ việc làm là rất quan trọng. Còn hiện nay, chủ yếu người lao động tìm việc dựa vào mạng lưới cá nhân, phi chính thức.

Ở góc độ tổ chức hợp tác phái cử TTS, ông Yoshida Kuniaki – Trưởng đại diện Văn phòng đại diện Tổ chức IM Japan cho biết, để giải quyết vấn đề TTS bỏ trốn, chính bản thân họ phải tạo tạo dựng ước mơ của riêng mình để có những đóng góp sau khi về nước. “Với những trường hợp bỏ trốn, chúng tôi nhanh chóng báo cáo lên cơ quan chức năng và có biện pháp động viên các em trở về” - vị trưởng đại diện cho biết.

Đánh giá về cơ hội việc làm của TTS sau khi về nước, ông Yoshida Kuniaki cho rằng, đối với các TTS từ năm thứ 3 trở đi, phía nước này bắt đầu triển khai chương trình đào tạo từ xa giúp họ có những kiến thức để có thể trở thành nhà quản lý trong doanh nghiệp sau khi về nước.

Còn theo ông Vũ Quang Thành - Phó giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, chính sự chênh lệch về mức thu nhập trước và sau khi về nước là một trong những khó khăn khiến TTS khó tìm được việc làm phù hợp. Ông Thành cho rằng, hiện mặt bằng chi trả lương cho nhiều vị trí tại các DN Nhật Bản là phù hợp với thị trường Việt Nam, nếu người lao động kỳ vọng quá cao sẽ rất khó để có sự gắn kết với DN và tìm kiếm cơ hội việc làm./.

Mai Đan

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)