Trung tâm văn hoá - thể thao (VH-TT), ngoài hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị ở địa phương, còn phải đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí văn hoá và hoạt động thể thao của Nhân dân. Tuy nhiên, đã qua, hầu hết các trung tâm VH-TT cấp xã chưa thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình.

Trung tâm văn hoá - thể thao (VH-TT), ngoài hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị ở địa phương, còn phải đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí văn hoá và hoạt động thể thao của Nhân dân. Tuy nhiên, đã qua, hầu hết các trung tâm VH-TT cấp xã chưa thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình.

Tính đến thời điểm này, trên địa bàn tỉnh Cà Mau có 40/82 xã được đầu tư xây dựng trung tâm VH-TT với tổng kinh phí hơn 300 tỷ đồng. Ðầu tư xây dựng tốn kém, nhưng thực tế thì hầu hết các trung tâm VH-TT hoạt động không hiệu quả, tần suất hoạt động rất thấp, có nơi gần như không hoạt động, bỏ hoang phế và xuống cấp theo thời gian.

Bất cập

Thực trạng chung của các trung tâm VH-TT xã hiện nay là chưa được đầu tư đồng bộ cơ sở vật chất để đáp ứng cho nhu cầu tổ chức hoạt động thường xuyên. Trước kia, thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, nhiều xã phải mua đất (diện tích vừa phải) để cất trụ sở sinh hoạt văn hoá. Giờ đây, xây dựng trung tâm VH-TT thực hiện theo tiêu chí nông thôn mới, các xã gần như phải xây dựng lại từ đầu. Và khó khăn đặt ra cho việc phát triển trung tâm VH-TT xã là phần lớn các xã đều không có quỹ đất dự phòng để xây dựng, có xã có quỹ đất nhưng lại cách xa khu dân cư.

Trung tâm VH-TT xã Tân Dân, huyện Ðầm Dơi, 1 trong 9 trung tâm được chọn làm điểm chỉ đạo nâng chất hoạt động.

Mặt khác, nhận thức về tầm quan trọng của thiết chế văn hoá cơ sở của chính quyền địa phương hạn chế, chỉ nghĩ đơn thuần thiết chế văn hoá là phục vụ cho nhiệm vụ chính trị mà không quan tâm đến chức năng phục vụ cộng đồng. Vì vậy, phần lớn các trung tâm VH-TT chỉ được tổ chức hội họp của chính quyền vài lần một năm, thời gian còn lại không có tổ chức sinh hoạt cho Nhân dân, dẫn đến sự lãng phí đầu tư.

Bên cạnh đó, quy định về tổ chức bộ máy, cơ chế quản lý, đầu tư cơ sở vật chất… cho việc hình thành và phát huy hệ thống thiết chế VH-TT đã qua chưa đồng bộ, chưa có chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ chuyên nghiệp lĩnh vực VH-TT, cũng như chế độ ưu đãi các nhà đầu tư để thu hút xã hội hoá… đó cũng là vấn đề chi phối đến việc phát huy các chức năng hoạt động của trung tâm VH-TT xã trong thời gian qua.

Nguồn kinh phí của các trung tâm VH-TT gắn với kinh phí hoạt động của UBND xã. Và tuỳ vào điều kiện, khả năng thu ngân sách ở địa phương sẽ quy định mức trợ cấp cho xã hỗ trợ cho trung tâm hoạt động.

Tuy nhiên, chưa có quy định mức kinh phí chung cho hoạt động của các trung tâm VH-TT xã, mà thu ngân sách ở mỗi địa phương khác nhau, nên có nơi được cấp nhiều, có nơi cấp ít, có nơi không được cấp mà chỉ duyệt chi kinh phí theo từng thời điểm hoạt động cụ thể… Trong khi đó, không ít trung tâm VH-TT xã, thiết bị âm thanh đã xuống cấp, có nơi hư hỏng không sử dụng được.

Dẫu rằng trung tâm VH-TT xã là đơn vị sự nghiệp có thu, nhưng hoạt động kém hiệu quả nên nguồn thu không thường xuyên, trong khi đó nhiều trung tâm VH-TT xây dựng xa khu dân cư nên khó kêu gọi xã hội hoá. Vì vậy, kinh phí hoạt động chủ yếu phụ thuộc vào nguồn ngân sách rất hạn hẹp, toàn bộ ban chủ nhiệm (hầu hết quản lý ở các trung tâm là kiêm nhiệm, chưa qua đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ) không có phụ cấp, nên thiếu sự nhiệt tình trong việc xây dựng kế hoạch phát triển trung tâm VH-TT.

Phó Trưởng Phòng Văn hoá - Thông tin huyện U Minh Phạm Trọng Lượng cho biết: "Hiện nay, 7/7 xã địa bàn huyện U Minh đã có trung tâm VH-TT. Tuy nhiên, đầu tư xây dựng chưa đồng bộ, chắp vá, hiệu quả sử dụng thấp nên không ít trung tâm đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng. Bên cạnh đó, ban chủ nhiệm tuy đã có hình thành nhưng chủ yếu đều kiêm nhiệm, thiếu đội ngũ quản lý có chuyên môn, nghiệp vụ. Không có kinh phí để hoạt động và phụ cấp nên đa số các trung tâm VH-TT xã tần suất sử dụng rất ít, hoặc sử dụng chưa đúng yêu cầu đặt ra.

Cần chấn chỉnh

Trước thực trạng hoạt động của các trung tâm VH-TT xã không hiệu quả trong thời gian qua, tháng 12/2015, UBND tỉnh đã ký Quyết định số 2066/QÐ-UBND phê duyệt Kế hoạch tổ chức thí điểm “Nâng cao chất lượng hoạt động trung tâm VH-TT xã” giai đoạn 2016- 2017. Hiện Sở VH-TT&DLđang tiến hành rà soát và sẽ triển khai thực hiện trong tháng 3/2106.

Theo đó, các trung tâm VH-TT xã sẽ được củng cố, phát triển, khai thác hiệu quả cơ sở vật chất, trang thiết bị, làm chuyển biến nhanh, rõ nét chất lượng hoạt động. Các trung tâm được chọn làm điểm chỉ đạo và sẽ rút kinh nghiệm để nhân rộng trên phạm vi toàn tỉnh. Qua đó, từng bước hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ của các trung tâm VH-TT xã, nhằm phục vụ nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hoá, vui chơi giải trí, rèn luyện sức khoẻ của Nhân dân được tốt hơn.

 Hiện tại, Trung tâm VH-TT xã Tân Dân, huyện Ðầm Dơi, được đánh giá là một trong số ít trung tâm đang hoạt động  hiệu quả và cũng là 1 trong 9 xã được Sở VH-TT&DL tỉnh chọn làm điểm chỉ đạo tổ chức thí điểm “Nâng cao chất lượng hoạt động của trung tâm VH-TT giai đoạn 2016-2017"./.

Bài và ảnh: Mỹ Pha

(责任编辑：La liga)