Công chức Chi cục Hải quan Khu thương mại Lao Bảo, Quảng Trị kiểm tra hàng hóa XNK. Ảnh: Quang Hùng.

Ông Ngô Minh Hải, Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, một trong những vấn đề nổi cộm nhất trong quá trình thông quan hàng hóa XK, NK hiện nay là thủ tục quản lý chuyên ngành, bao gồm những bất cập của văn bản pháp luật và tổ chức thực hiện.

Cụ thể về những bất cập trong hệ thống văn bản pháp lý, ông Ngô Minh Hải cho hay, nổi lên là vấn đề văn bản quy định chưa đầy đủ nội dung, chưa rõ ràng, minh bạch, rất nhiều danh mục hàng hóa XK, NK phải kiểm tra chuyên ngành được các bộ, ngành ban hành nhưng không có mã số HS kèm theo. Nếu không có mã số HS, DN rất khó thực hiện kê khai hải quan. Vì trong nội dung kê khai hàng hóa thì một trong những tiêu chí quan trọng hàng đầu là phải kê khai rõ tên hàng, mã số hàng hóa phù hợp với Danh mục hàng hóa XK, NK, cũng như Biểu thuế XK, NK tại thời điểm hiện hành.

Trong đợt rà soát văn bản quy phạm pháp luật quy định đối với hàng hóa thuộc diện quản lý chuyên ngành được Tổng cục Hải quan phối hợp với các bộ, ngành và Dự án USAID tổ chức đã thống kê rất nhiều văn bản pháp luật chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, chưa phù hợp với thực tế. Có đến quá nửa số Thông tư, Quyết định của các bộ, ngành ban hành Danh mục hàng hóa không kèm theo mã số HS hoặc ban hành Danh mục kèm mã số HS 2002 và HS 2007.

Qua rà soát, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có số văn bản quy phạm pháp luật về quản lý chuyên ngành, kiểm tra chuyên ngành thiếu mã số HS kèm theo khá nhiều. Trong số 46 văn bản pháp luật được rà soát thì có đến 39 văn bản không có mã số HS, hoặc có mã số nhưng thiếu. Thậm chí có những văn bản đã ban hành từ cách đây rất lâu, không còn phù hợp với tình hình hiện tại.

Như Quyết định 45/2005/QĐ-BNN do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành Danh mục động vật, sản phẩm động vật thuộc diện phải kiểm dịch được ban hành từ năm 2005 đến nay chưa cập nhật, sửa đổi, bổ sung. Danh mục ban hành kèm theo Quyết định 45 cũng không có mã số HS kèm theo, tên hàng thì chung chung, quá rộng.

Theo Tổng cục Hải quan, đây là sự bất hợp lý, không đáp ứng yêu cầu của việc tạo thuận lợi thương mại. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần sửa lại Danh mục động vật, sản phẩm động vật thuộc diện kiểm dịch theo hướng rút gọn Danh mục. Ví dụ, đối với những mặt hàng đóng hộp đã qua chế biến, không cần phải kiểm dịch trước khi thông quan mà chỉ cần kiểm tra an toàn thực phẩm. Đồng thời, quy định rõ những mặt hàng phải kiểm tra ngay tại cửa khẩu, ngoài cửa khẩu hoặc kiểm tra sau thông quan.

Bộ Công Thương cũng có những văn bản pháp luật về quản lý chuyên ngành có nhiều bất cập. Đơn cử như Quyết định 11039/QĐ-BCT năm 2014 công bố Danh mục hàng hóa XK, NK phải kiểm tra chất lượng, quy chuẩn kỹ thuật, an toàn thực phẩm trước khi thông quan thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương. Tổng cục Hải quan cho rằng, văn bản này chỉ tổng hợp các văn bản trước đây của Bộ Công Thương, do đó nên bãi bỏ Quyết định 11039/QĐ-BCT vì dễ gây hiểu nhầm trong quá trình thực hiện, mã HS cũng không chính xác, đầy đủ.

Những bất cập trên cũng gặp phải ở nhiều văn bản liên quan đến quản lý chuyên ngành của các bộ, ngành khác như: Khoa học và Công nghệ, Y tế, Thông tin và truyền thông…

Để xây dựng được một hệ thống các thủ tục đơn giản, minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện, theo ông Phạm Thanh Bình-chuyên gia Dự án USAID GIG cho rằng, các quy định về thủ tục hành chính cần có đầy đủ danh mục mặt hàng bị điều chỉnh. Đối với mặt hành bị điều chỉnh, phải có đầy đủ tên hàng hóa cụ thể và mã số HS.

“Một mã HS có thể có nhiều mặt hàng, nhưng không phải mặt hàng nào cũng thuộc diện quản lý chuyên ngành. Do vậy, tên hàng phải là tên mặt hàng cụ thể để tránh việc ghi chung chung tất cả các mặt hàng trong một mã HS. Cụ thể hơn, mã HS phải là mã ở cấp độ chi tiết nhất theo quy định tại danh mục biểu thuế. Trong quá trình thực hiện, nếu phát hiện có mặt hàng cần quản lý mà chưa có trong danh mục thì ban hành văn bản quy định bổ sung, không phòng ngừa bằng cách quy định mã “loại khác” như một số văn bản hiện hành”-ông Bình nói.

(责任编辑：Cúp C2)