Các trường nghệ thuật phải tiếp cận xu hướng đào tạo nghệ thuật theo “cơ chế thị trường” một cách lành mạnh. Ảnh: TL

Số lượng tuyển sinh giảm

Bộ VHTT&DL cho biết,ơsởđàotạovănhóasẽtựchủtừngbướba lan vs hà lan nguồn thu của các CSĐT trong lĩnh vực văn hóa chủ yếu dựa vào học phí. Tuy nhiên, những năm gần đây, nguồn thu học phí không có khả năng tăng, thậm chí có xu hướng giảm đi, mặc dù Nhà nước đã có lộ trình tăng học phí bởi trên thực tế, học phí tăng, nhưng số lượng tuyển sinh của các trường lại có xu hướng giảm.

Trong số các trường thì khối các trường nghệ thuật gặp khó khăn rất lớn trong công tác tuyển sinh, đặc biệt là những ngành đào tạo nghệ thuật truyền thống, đạo diễn, biên kịch. Đặc điểm của những đơn vị này là đào tạo theo năng khiếu nên quy mô đào tạo của các trường không lớn. Một số môn nghệ thuật đặc thù như múa, xiếc, sân khấu truyền thống, nhạc cụ dân tộc và thể thao đỉnh cao gặp khó khăn trong công tác tuyển sinh (thiếu nguồn tuyển) nên khó mở rộng quy mô đào tạo, dẫn đến không tạo được nguồn thu của đơn vị.

Đơn cử như Trường Trung cấp VHTTDL, thu sự nghiệp hàng năm chỉ đạt khoảng 300 triệu đồng, trong đó chủ yếu thu từ hoạt động liên danh liên kết đào tạo các lớp tại chức.

“Mặc dù học sinh khối nghệ thuật được hưởng nhiều ưu đãi nhưng do đặc thù ngành nghề, thu nhập thấp, tính ổn định của nghề nghiệp không cao nên công tác tuyển sinh học tập tập trung gặp nhiều khó khăn. Những năm gần đây, nhà trường đã bắt đầu khai thác các hợp đồng dàn dựng, biểu diễn chương trình nghệ thuật phục vụ các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh, tuy nhiên nguồn thu này không ổn định” - ông Trần Minh Hà, Giám đốc Sở VHTTDL Bắc Giang cho hay.

Cùng với những khó khăn trong công tác tuyển sinh, chi phí đào tạo cũng là trở ngại cho các CSĐT nghệ thuật. Theo Bộ VHTT&DL, chi phí cho đào tạo nghệ thuật lớn trong khi ngân sách chi có hạn, do đó, khả năng tự chủ của nhà trường bị hạn chế.

Hơn nữa, đào tạo nghệ thuật có nhiều đặc thù như tuyển chọn năng khiếu khắt khe, quy mô đào tạo thấp (hàng nghìn em dự tuyển nhưng chỉ tuyển chính thức vài ba chục học sinh, có những chuyên ngành chỉ có từ 3 - 5 học sinh); định mức giáo viên, học sinh rất thấp, có chuyên ngành yêu cầu đào tạo 1 thầy 1 trò, trong khi học phí và các định mức chi vẫn áp dụng quy định chung; quá trình đào tạo dài liên tục trong nhiều năm; làm nghề sớm nhưng tuổi nghề ngắn (đối với xiếc, múa)…cũng ảnh hưởng tới quá trình thực hiện tự chủ của các trường.

Đào tạo theo "cơ chế thị trường" một cách lành mạnh

Bộ VHTT&DL cho biết, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL) hoạt động trong lĩnh vực đào tạo chuyên ngành về du lịch, Bộ sẽ triển khai thực hiện tự chủ như đơn vị SNCL dạy nghề. Đối với các đơn vị SNCL hoạt động trong lĩnh vực đào tạo chuyên ngành về văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao, bước đầu các cơ sở đào tạo thực hiện tự chủ về học thuật, chương trình, đội ngũ giáo viên, tiến tới tự chủ đối với một số ngành đào tạo đáp ứng được theo nhu cầu xã hội. Đối với các CSĐT đại học sẽ nghiên cứu phát huy có hiệu quả vai trò của Hội đồng Hiệu trưởng, thành lập Hội đồng trường theo quy định của Điều lệ trường Đại học.

Riêng đối với nghệ thuật truyền thống, từ năm 2016, Bộ VHTT&DL đã ban hành Đề án đào tạo đội ngũ diễn viên, nhạc công nghệ thuật tuồng, chèo, cải lương và ca kịch cho các đơn vị nghệ thuật trong cả nước để khắc phục sự thiếu hụt lực lượng diễn viên, nhạc công, và là nguồn lực để đơn vị nghệ thuật tự chủ.

Trước đó, phát biểu tại lễ khai giảng của Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh các trường nghệ thuật phải đổi mới mạnh mẽ cơ chế quản lý, quản trị. Bên cạnh cơ chế “nhà nước đặt hàng” những chuyên ngành đào tạo có nhu cầu nhưng khó tuyển sinh thì các trường nghệ thuật phải tiếp cận xu hướng đào tạo nghệ thuật theo “cơ chế thị trường” một cách lành mạnh như các mô hình xưởng phim thực nghiệm, trung tâm nghiên cứu, đào tạo kết hợp với cung cấp dịch vụ về nghệ thuật.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ VHTT&DL tập trung làm việc với các trường nghệ thuật để tháo gỡ vướng mắc, xóa bỏ những quy định hành chính theo kiểu "cầm tay chỉ việc" để các trường thực sự được tự chủ, tự quản, tự chịu trách nhiệm. Từ đó phát huy sự sáng tạo, năng động của nhà trường, từng khoa, từng bộ môn và truyền tinh thần đề cao sáng tạo nghệ thuật cá nhân đến mỗi thầy, cô giáo, mỗi sinh viên./.

Bùi Tư

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)