Các chi phí không chính thức là gánh nặng của doanh nghiệp. Ảnh: Internet.

"Lót tay" để có hợp đồng

Báo cáo “Đặc điểm môi trường kinh doanh ở Việt Nam: Kết quả điều tra doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2013” do Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM),íphichínhthứsoi kèo fluminense Tổng cục Thống kê và Trường Đại học Copenhagen vừa thực hiện cho thấy: Một trong những trở ngại chính đối với doanh nghiệp trong năm vừa qua là chi phí không chính thức tăng cao.

Tỷ lệ doanh nghiệp có chi phí phi chính thức năm 2013 cao hơn 2011 và tương tự năm 2009. Năm 2011, chỉ có 38% doanh nghiệp được hỏi cho biết họ có chi phí không chính thức thì tỷ lệ này đã tăng lên 45% trong năm 2013. Đáng chú ý, 38,5% doanh nghiệp không chi hối lộ trong 2011 đã thực hiện chi hối lộ trong 2013.

Phân tích về mục đích của các khoản chi phí chính thức cho thấy các doanh nghiệp có các khoản chi phí này nhằm để kết nói với dịch vụ công liên quan.

Một khảo sát khá chi tiết của Công ty Tư vấn quản lý và Chuyển đổi tổ chức (T&C) vừa thực hiện theo yêu cầu của Bộ Phát triển quốc tế Anh cũng phản ánh một góc nhìn tương tự.

Khảo sát của T&C cho thấy: Hầu hết các doanh nghiệp đều tin rằng tham nhũng, bôi trơn là thực tiễn ở Việt Nam. Họ hối lộ vì sợ rằng nhiều doanh nghiệp cũng đang làm điều đó để có được dịch vụ như mong muốn và đồng thời cũng bởi vì các cán bộ nhà nước cũng đang chờ đợi điều đó.

Báo cáo của T&C khái quát: Để tạo ra 1 đồng lợi nhuận, doanh nghiệp phải trả 0,7-1 đồng cho các khoản thanh toán không chính thức. Nói cách khác, tỷ lệ các khoản chi phí không chính thức trên lợi nhuận trước thuế của doanh nghiệp cho thấy các doanh nghiệp của Việt Nam có thể làm ăn hiệu quả hơn như thế nào nếu không có tham nhũng.

Đầu năm 2013, nhóm nghiên cứu Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI cũng đã tính toán được số doanh nghiệp tham gia vào hoạt động phi chính thức này. Theo đó, có 41% DN đã trả "hoa hồng" cho cán bộ có liên quan để đảm bảo giành được hợp đồng với cơ quan nhà nước, tăng mạnh so với năm 2011 là 23%.

Nhận xét chi phí phi chính thức là vấn đề trầm trọng, ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương đánh giá: Giữa cơ quan nhà nước và doanh nghiệp còn chưa thật sự tin tưởng lẫn nhau nên cả hai đều chưa muốn minh bạch hóa, công khai hóa thông tin mà có xu hướng dành tiền cho chi phí phi chính thức.

Còn chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng: Chi phí phi chính thức tăng lên ở Việt Nam là câu chuyện ai cũng biết, rất nhiều nghiên cứu và điều tra đã chứng minh điều này. Đây cũng là điều không lạ lẫm đối với cả xã hội.

Bà Phạm Chi Lan cho hay: Doanh nghiệp rất trông chờ vào Nghị quyết 19/NQ-CP về đơn giản hóa thủ tục hành chính của Chính phủ. Việc này không chỉ giảm thời gian cho doanh nghiệp nộp thuế, thủ tục hải quan, bảo hiểm xã hội, xuất nhập khẩu… về mức trung bình của ASEAN, mà còn giúp tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp, kể cả chi phí không chính thức.

Theo bà Phạm Chi Lan, để các thủ tục liên quan đến thuế giảm từ 872 giờ xuống còn 171 giờ/năm, chỉ có cách là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin.

"Khi người dân, doanh nghiệp làm việc với cơ quan thuế thông qua máy tính, sẽ giảm được phiền hà, sách nhiễu" - bà Phạm Chi Lan nói - "Minh bạch cũng giúp tạo sự công bằng cho tất cả mọi người, chẳng có lý do gì để tôi phải “bôi trơn” nhiều hơn người khác”...

(责任编辑：Thể thao)