Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng. Ảnh: Cổng thông tin Quốc hội

Sáng 31/5,ựtoánsáthơncácnguồnthungânságiải vô địch quốc gia phần lan tiếp tục chương trình thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội và NSNN của Quốc hội (QH), Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã phát biểu làm rõ thêm một số nội dung ĐBQH nêu.

Dự toán cao hơn tăng trưởng, gây khó khăn trong thực hiện

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, công tác quản lý thu, chống thất thu đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần tăng thu NSNN, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Năm 2018, cơ quan thuế đã thực hiện 95,94 nghìn cuộc thanh tra, kiểm tra thuế; kiến nghị xử lý thu hồi nộp về NSNN gần 19 nghìn tỷ đồng, giảm lỗ 40,9 nghìn tỷ đồng. Cơ quan hải quan thực hiện 6,9 nghìn cuộc thanh tra, kiểm tra sau thông quan; phối hợp với các đơn vị chức năng phát hiện, bắt giữ 15,54 nghìn vụ buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Chính vì thế, số nợ đọng thuế năm 2018 đã giảm cả về số tuyệt đối và tỷ lệ so với thu NSNN. Riêng số nợ thuế có khả năng thu giảm từ 45 nghìn tỷ đồng năm 2017 xuống 38,75 nghìn tỷ đồng năm 2018, tương ứng giảm 14% và bằng 2,7% tổng thu NSNN.

“Số nợ thuế không có khả năng thu hồi là 35,57 nghìn tỷ đồng, tăng 5.000 tỷ đồng so với năm 2017 và chiếm 49,2% tổng nợ. Đây là các khoản nợ thuế của các đối tượng đã chết, mất tích, DN đã phá sản, giải thể, không còn tài sản để thu hồi nhưng chưa được xóa nợ và vẫn phải chịu phạt chậm nộp 0,03%/ngày nên số nợ tăng lên. Theo nghị quyết của QH, chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính đã dự thảo Nghị quyết về xóa nợ đọng thuế và đã báo cáo Ủy ban Thường vụ QH, dự kiến sẽ trình QH vào kỳ họp tháng 10 tới đây” - Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết.

Về ý kiến thu từ 3 khu vực kinh tế không đạt dự toán (DN nhà nước, DN FDI và DN ngoài quốc doanh), Bộ trưởng cho biết, có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Nguyên nhân khách quan đó là, mặc dù kinh tế khởi sắc song hoạt động sản xuất kinh doanh của DN vẫn còn khó khăn. Năm 2018 có 131,3 nghìn DN thành lập mới song cũng có gần 107 nghìn DN (bằng 81,4% DN thành lập mới) tạm ngừng hoạt động và giải thể. Hơn nữa, các DN mới thành lập chủ yếu là các DN vừa và nhỏ, siêu nhỏ, được hưởng ưu đãi thuế nên đóng góp vào số thu NSNN không nhiều. Số DN hoạt động có lãi chiếm 40% tổng số DN đã nộp tờ khai thuế. Số DN phát sinh thuế GTGT dương (đầu ra lớn hơn đầu vào) chỉ chiếm 26% tổng số DN kê khai. Một số DN có số thu lớn thì trong năm 2018 tăng trưởng thấp hơn dự kiến, thậm chí giảm so với năm trước như nhóm DN khai khoáng, khai thác dầu thô, khai thác khí đốt tự nhiên và sản xuất điện thoại di động.

Về nguyên nhân chủ quan thu không đạt dự toán đối với 3 khu vực kinh tế nêu trên, Bộ trưởng cho biết, dự toán thu cao hơn khả năng thực tế. So với thực hiện năm 2017, dự toán thu của khối DNNN tăng 13,1%, thu từ khu vực FDI tăng 30,1%, thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh tăng 20,4%; trong đó tăng trưởng kinh tế và lạm phát cộng lại chỉ là 11%. “Từ đây, chúng tôi đã rút kinh nghiệm trình QH dự toán NSNN năm 2019 ở mức phù hợp hơn, tăng 7,7% so với năm 2018, trong đó khu vực DNNN bằng mức thực hiện 2018, khu vực FDI tăng 13,4% và khu vực kinh tế ngoài quốc doanh tăng 13,3%” - người đứng đầu ngành Tài chính cho hay.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng chia sẻ thêm về tiến độ thực hiện dự toán thu NSNN. Tính đến 31/5/2019, tổng thu NSNN đạt 44,5% dự toán và tăng 13% so với cùng kỳ. Tiến độ thu của 3 khu vực nói trên đạt 41,1% dự toán, xấp xỉ tiến độ bình quân của các khoản thu nội địa (43,2%), tất cả tăng 12,9% so với cùng kỳ. Có 53/63 địa phương đạt tiến độ dự toán, 57/63 địa phương thu cao hơn cùng kỳ 2018.

“Như vậy, xây dựng dự toán đã sát và phù hợp hơn. Kết quả thực hiện 5 tháng cho thấy dự toán cũng khá sát và được điều chỉnh một bước” - Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng khẳng định.

Thanh toán cho các dự án BT phải đảm bảo hài hòa lợi ích

Thảo luận trước đó, một số ĐBQH kiến nghị Chính phủ sớm ký ban hành nghị định quy định việc sử dụng tài sản công thanh toán cho các dự án BT, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, phương thức đầu tư theo hình thức BT đã được thực hiện thực tế trước khi QH ban hành Luật Quản lý, sử dụng tài sản công. Việc xây dựng nghị định đặt ra yêu cầu phải xử lý hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và khắc phục những tồn tại, hạn chế tiêu cực trong thời gian vừa qua.

Theo Bộ trưởng, Chính phủ đã xem xét kỹ lưỡng, cân nhắc thận trọng nhiều mặt để vừa đảm bảo mục tiêu chặt chẽ, đúng pháp luật, vừa đảm bảo không hồi tố đồng thời phải xử lý, giải quyết hài hòa lợi ích như trên. Tuy nhiên, trong quá trình soạn thảo phát sinh một số khó khăn, vướng mắc, cụ thể trên 4 nội dung. Thứ nhất, phải đảm bảo nguyên tắc ngang giá khi sử dụng tài sản công để thực hiện thanh toán cho dự án BT. Nguyên tắc ngang giá đã được quy định tại Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, tuy nhiên thực tế, một số hợp đồng BT đã ký kết trước ngày luật có hiệu lực thi hành, không đảm bảo nguyên tắc này. Diện tích đất chấp thuận thanh toán cho nhà đầu tư có giá trị lớn hơn rất nhiều so với giá trị dự án BT. Đây là khó khăn rất lớn, đòi hỏi phải xử lý phù hợp để quy định vào nghị định.

Thứ hai, khó khăn trong việc đấu thầu đồng thời dự án BT và đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật. Theo quy định của Luật Đầu tư, giá trị dự án BT và việc lựa chọn nhà đầu tư phải tuân theo pháp luật về đấu thầu. Theo pháp luật về đất đai thì việc thực hiện dự án kinh doanh bất động sản phải thực hiện đấu giá. Tuy nhiên, với quy tắc thanh toán cho hợp đồng BT cho nhà đầu tư, nếu thực hiện đấu giá thì không khả thi vì khi đấu thầu dự án BT, Nhà nước đóng vai trò là bên mua, nhà đầu tư đóng vai trò là bên bán. Còn khi đấu giá tài sản công thì ngược lại, Nhà nước là bên bán còn nhà đầu tư là bên mua. Pháp luật hiện hành không có quy định đồng thời vừa đấu thầu, vừa đấu giá với cùng một dự án.

Thứ ba, giá đất xác định giá trị quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư theo quy định của pháp luật là xác định theo giá thị trường. Thực tế cho thấy, việc xác định giá đất cụ thể trong thời gian qua chưa đạt được mục tiêu của nguyên tắc này. Đa số thấp hơn thị trường trong điều kiện giá đất có đặc điểm riêng là xu hướng tăng sau quá trình thực hiện đầu tư hạ tầng. Điều này có rất nhiều nguyên nhân, cả nguyên nhân về phương pháp xác định giá đất, cả nguyên nhân trong tổ chức thực hiện xác định giá đất còn bất cập.

Thứ tư, thanh toán cho nhà đầu tư bằng tiền đấu giá quyền sử dụng đất. Theo quy định của pháp luật về đấu giá, việc đấu giá chỉ thực hiện được với đất “sạch”, tức là đã giải phóng mặt bằng. Trong trường hợp này là sử dụng NSNN để đầu tư công, không phải hình thức đầu tư BT. Thực tế với hình thức đầu tư BT, các địa phương đã chấp thuận sử dụng đất chưa bồi thường giải phóng mặt bằng, đã có quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai để thanh toán cho nhà đầu tư. Quỹ đất chưa bồi thường, giải phóng mặt bằng thì chưa đủ điều kiện đưa ra đấu giá.

Do đó, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, để triển khai Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, năm 2017, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ dự thảo nghị định sau khi có ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp. Từ đó đến nay, Văn phòng Chính phủ đã gửi lấy ý kiến thành viên Chính phủ 3 lần. Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã họp với các bộ, ngành, địa phương; thường trực Chính phủ cũng đã họp 2 lần để thảo luận, cho ý kiến, hướng xử lý, hoàn thiện dự thảo và Chính phủ cũng đã họp 1 lần để trao đổi, thống nhất nội dung quan trọng đưa vào dự thảo.

Về phía Bộ Tài chính, đã có 10 lần báo cáo, tiếp thu giải trình và hoàn thiện dự thảo nghị định. Đến nay, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã hoàn thiện dự thảo nghị định và có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành nghị định này./.

Minh Anh

(责任编辑：Thể thao)