Trước khi máy tính ra đời,ầnđầutiênmộtTiếnsĩViệtNamnhậngiảithưởngcủuzbekistan cup dự báo khí tượng thủy văn nói chung và dự báo lũ nói riêng chủ yếu dựa trên các phương pháp thống kê và kinh nghiệm của dự báo viên nên độ chính xác còn khá hạn chế. Sự ra đời và phát triển vượt bậc của hệ thống máy tính, các mô hình số mô tả quá trình vật lý xảy ra trong khí quyển, trên bề mặt lưu vực sông và trong đất nhanh chóng được phát triển và đưa vào sử dụng để dự báo lũ.

Qua đó, mô phỏng được bản chất của các quá trình khí tượng thủy văn cùng với mô hình số đã giúp nâng cao đáng kể độ chính xác dự báo lũ. Tuy nhiên, do sự phức tạp của các quá trình vật lý trong khí quyển và trên lưu vực, khả năng dự báo lũ vẫn còn rất hạn chế và gặp nhiều khó khăn.

Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Minh, Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu đã chỉ ra rằng, có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến độ chính xác dự báo lũ như: Độ chính xác của dự báo lượng mưa; bộ thông số mô hình mưa - dòng chảy không tối ưu; các mô hình mưa - dòng chảy không mô tả được hết các quá trình vật lý; các hoạt động của con người như xây dựng hồ chứa, đập tràn, khai thác, sử dụng nước và các yếu tố tự nhiên, khó xác định như vỡ đập, sạt lở đất làm chặn dòng chảy.

Trong các yếu tố trên, độ chính xác của dự báo lượng mưa có vai trò quyết định đến độ chính xác dự báo lũ do hầu hết mô hình mưa - dòng chảy có khả năng mô phỏng dòng chảy lũ với độ chính xác khá cao. Hiện khả năng dự báo mưa từ các mô hình số đã liên tục được cải thiện trong những năm qua nhưng độ chính xác vẫn còn rất hạn chế là bài toán lớn chưa có lời giải ở ngay cả các nước phát triển nhất.

Hiện, dự báo dài hạn mưa tại Việt Nam vẫn đang là những vấn đề thách thức của ngành khí tượng thời điểm hiện tại. Nghiên cứu và dự báo mưa luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu của các nhà khí tượng trên thế giới bởi mưa là yếu tố cực kì quan trọng đối với sự phát triển hầu hết các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, lượng mưa quá lớn dẫn đến lũ lụt, có thể gây thiệt hại nghiêm trọng về con người và vật chất.

Ngược lại, lượng mưa quá ít có thể gây hạn hán, thiếu nước sinh hoạt và phá hủy mùa màng. Vì vậy, dự báo mưa hạn vừa và hạn dài rất quan trọng trong kế hoạch hoạt động sản xuất, dự báo bệnh dịch và phòng tránh thiên tai bởi dự báo mưa có ảnh hưởng và tầm quan trọng đến dự báo lũ, lụt...

TS Nguyễn Hoàng Minh nhận giải thưởng dành cho các nhà khoa học trẻ của WMO. 

(责任编辑：Nhà cái uy tín)