“Lụt” tiến độ vì vướng mặt bằng

Trong công văn khẩn gửi lãnh đạo TP.HCM, Ban Quản lý (BQL) dự ánđầu tưxây dựng công trình giao thông TP.HCM nêu rõ, hiện có nhiều công trình xây dựng hạ tầng giao thông trên địa bàn Thành phố đã khởi công nhưng phải ngừng hoặc thi công cầm chừng do vướng mặt bằng. Tình trạng này ảnh hưởng rất lớn tới đời sống của người dân trong khu vực dự án, không đảm bảo mục tiêu, hiệu quả đầu tư, gây lãng phí nguồn lực...

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Đầu tư, tại TP.HCM hiện có đến gần 60 dự án chậm triển khai do vướng giải phóng mặt bằng. Trong số này, có 5 dự án giao thông trọng điểm đang trong tình trạng “báo động đỏ” về tiến độ giải ngân vốn đầu tư công đã được “điểm danh” trong Báo cáo của BQL dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông TP.HCM.

Cụ thể, Dự án Xây dựng cầu Long Kiểng đã được UBND TP.HCM phê duyệt quyết định đầu tư gần 20 năm trước (tháng 5/2001) nhưng đến nay mới thi công được 52,6% khối lượng và đang phải “đắp chiếu” chờ giải phóng mặt bằng. Để gỡ vướng mắc, đầu tháng 7/2020, UBND huyện Nhà Bè đề xuất xây dựng kế hoạch vốn mua 53 nền đất để bố trí tái định cư cho người dân trong diện giải tỏa. Đề xuất này đang chờ ý kiến của lãnh đạo TP.HCM.    

Dự án tiếp theo là cầu Nam Lý (vốn đầu tư 857 tỷ đồng) được khởi công cách đây 3 năm, theo kế hoạch sẽ hoàn thành sau 1 năm 6 tháng, cũng đang trong tình trạng đình đốn thi công, khối lượng đã thực hiện đạt khoảng 162 tỷ đồng (39%). Theo lãnh đạo BQL dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông TP.HCM, công tác giải phóng mặt bằng đã thực hiện kiểm kê từ năm 2012, song mới duyệt đơn giá T1. Vướng mắc là các hợp đồng mua bán đất trong khu vực Dự án có giá thấp, lượng giao dịch ít, nên khó xây dựng đơn giá bồi thường đất T2. Ban đang chờ Sở Tài nguyên và Môi trường thông qua và trình Hội đồng Thẩm định giá đất TP.HCM phê duyệt đơn giá bồi thường đất để UBND quận 9 có cơ sở triển khai bồi thường cho người dân, bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư và nhà thầu.

Tình hình triển khai Dự án Cầu Tăng Long cũng không sáng hơn. Dự kiến hoàn thành cuối năm 2019, nhưng đến nay, khối lượng thi công cầu Tăng Long chỉ đạt 30% và phải tạm dừng hơn 1 năm qua vì vướng 42 hộ dân chưa thể đền bù giải phóng mặt bằng. Do Dự án chưa được chấp nhận nền tái định cư (5 nền) và chưa thẩm định hệ số điều chỉnh giá bán nền tái định cư, nên Hội đồng Thẩm định giá đất TP.HCM chưa thể thẩm định phương án hệ số điều chỉnh giá đất để tính tiền bồi thường, hỗ trợ cho người dân.

Thậm chí, Dự án Kè chống sạt lở bờ tả thượng lưu cầu Xóm Củi (khởi công tháng 12/2018) mới thi công được khoảng 10%. Điểm nghẽn của dự án này là tới nay, UBND huyện Bình Chánh vẫn chưa thể trình đơn giá bồi thường lên Hội đồng Thẩm định giá đất TP.HCM, các sở chức năng và UBND TP.HCM chưa chốt được phương án sử dụng 214 nền đất tại Dự án Khu tái định cư số 4 (xã Phong Phú, huyện Bình Chánh) để phục vụ tái định cư cho người dân bị giải tỏa.

Trong khi đó, Dự án Cải tạo, chỉnh trang công viên Gia Định dù hoàn thành đến 95% khối lượng, nhưng đã phải tạm ngưng 3 năm nay và chưa hẹn ngày về đích vì còn 12 hộ dân và 1 tổ chức chưa bàn giao mặt bằng. Để gỡ khó, BQL dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông TP.HCM đã kiến nghị UBND TP.HCM chấp thuận chủ trương tạm ứng vốn từ ngân sách để chi tiền bồi thường, hỗ trợ các hộ dân…

Tìm giải pháp gỡ nút thắt

Có thể thấy, vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng tại các dự án nêu trên có một phần nguyên nhân từ việc phối hợp giải quyết thủ tục hành chính chưa hiệu quả giữa các cơ quan tham mưu của TP.HCM, BQL dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và UBND các quận, huyện. Bên cạnh đó, tình trạng người dân chưa đồng thuận với giá đền bù đến từ bất cập trong các phương án đền bù, quy trình “thiết đặt” giá đền bù...