Công chức Chi cục Hải quan cảng Hải Phòng KV 1 kiểm tra hàng hóa NK. Ảnh: Hồng Vân.

Văn bản “nửa vời”

Những bất cập này đang phát sinh trực tiếp tại Cục Hải quan Hải Phòng,khókết quả bóng đá quốc gia úc địa bàn có lưu lượng hóa hóa XNK lớn trên cả nước. Cục Hải quan Hải Phòng cho rằng, ngay từ những văn bản hướng dẫn kiểm tra nhà nước về chất lượng đã có mâu thuẫn gây khó khăn cho cơ quan Hải quan và DN trong quá trình thực hiện.

Cụ thể, căn cứ vào Nghị định 179/2004/NĐ-CP, năm 2006 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 50/2006/QĐ-TTg ban hành danh mục sản phẩm, hàng hóa phải kiểm tra về chất lượng. Đến nay Nghị định 179/2004/NĐ-CP đã hết hiệu lực nhưng vẫn chưa có văn bản nào hủy bỏ, hoặc bãi bỏ hoặc thay thế Quyết định 50/2006/QĐ-TTg.

Tuy nhiên, tại công văn 956/BKHCN-TĐ năm 2009 của Bộ Khoa học và Công nghệ gửi các Bộ có nội dung: “Từ nay đến khi Danh mục sản phẩm, hàng hóa nhóm 2 (Danh mục sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn) được ban hành và có hiệu lực thi hành, việc kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa được thực hiện theo Danh mục sản phẩm, hàng hóa phải kiểm tra về chất lượng ban hành kèm theo Quyết định số 50/2006/QĐ-TTg năm 2006 của Thủ tướng Chính phủ”.

Tại khoản 2 Điều 70 Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2007 quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa XK, NK lưu thông trên thị trường, trong quá trình sử dụng có khả năng gây mất an toàn gồm các Bộ: Y tế, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải, Công Thương, Xây dựng, Bộ Quốc phòng va Bộ Công an. Đến nay, các Bộ đã ban hành Danh mục hàng hóa thuộc nhóm 2 do bộ mình quản lý (trừ Bộ Quốc phòng chưa ban hành).

Như vậy, danh mục nhóm 2 đã được các Bộ ban hành nhưng Quyết định 50 vẫn chưa được bãi bỏ, thay thế. Cái khó của cơ quan Hải quan là việc kiểm tra nhà nước về chất lượng đối với hàng hóa XK, NK hiện nay phải thực hiện theo hướng dẫn nào, Quyết định 50 hay Danh mục hàng hóa thuộc nhóm hai?

Hải quan lúng túng

Không chỉ lúng túng trong việc áp dụng các văn bản pháp luật trong quản lý hàng hóa phải kiểm tra nhà nước về chất lượng, Cục Hải quan Hải Phòng còn gặp vướng do việc ban hành Danh mục hàng hóa nhóm 2 của các Bộ chưa được đầy đủ.

Trong báo cáo của mình, Cục Hải quan Hải Phòng cho biết, mặc dù các Bộ đã ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa thuộc nhóm 2 nhưng lại không thông báo cụ thể danh sách các cơ quan, đơn vị thực hiện việc kiểm tra hàng hóa tới cơ quan Hải quan. Đơn cử như Bộ Công an ban hành Thông tư 14/2012/TT-BCA về danh mục sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn thuộc trách nhiệm của Bộ Công an. Tuy nhiên, trong khi thực hiện cả DN và cơ quan Hải quan không biết đăng ký kiểm tra ở cơ quan nào? Mặt hàng nào đã có quy chuẩn quốc gia?

Trong khi đó, Bộ Giao thông vận tải chỉ mới ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Giao thông vận tải trong lĩnh vực sản xuất, nhưng chưa ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn trong lĩnh vực xuất khẩu, NK, lưu thông trên thị trường, trong quá trình sử dụng. Chính vì vậy, khi Bộ Giao thông vận tải chưa ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa thuộc nhóm 2 để áp dụng cho lĩnh vực XK, NK lưu thông trên thị trường, cơ quan Hải quan sẽ thực hiện thủ tục hải quan như thế nào đối với các sản phẩm, hàng hóa thuộc Bộ Giao thông vận tải quản lý?

Giấy Thông báo kết quả kiểm tra nhà nước về chất lượng cũng là vấn đề đáng bàn. Cụ thể là việc cơ quan kiểm tra chất lượng ra Thông báo kết quả kiểm tra nhà nước về chất lượng không theo mẫu và nội dung qui định, nên các chi cục hải quan chưa có cơ sở thông quan hàng hóa.

Theo phản ánh của Cục Hải quan Hải Phòng, trong số những DN làm thủ tục NK đối với hàng hóa phải kiểm tra nhà nước về chất lượng, có một số trường hợp cơ quan Kiểm tra chất lượng ra thông báo kết quả kiểm tra nhà nước về chất lượng chỉ nêu căn cứ kiểm tra, không kết luận lô hàng NK có đáp ứng yêu cầu chất lượng hàng hóa NK hay không. Chỉ với thông báo mang tính “nửa vời” như vậy, cơ quan Hải quan không thể căn cứ vào đó để quyết định thông quan cho lô hàng.

Không chỉ hàng hóa phải kiểm tra nhà nước về chất lượng gặp vướng mà việc kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm, kiểm dịch và dán nhãn năng lượng cũng đang tồn tại nhiều bất cập. Không ít lần DN và cơ quan Hải quan phải kiến nghị lên các cơ quan quản lý để có phương án xử lý. Thiết nghĩ, hiện cơ quan Hải quan đang đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đơn giản thủ tục nhằm giảm thời gian thông quan hàng hóa cho DN, thì những bất cập như trên sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới mục tiêu này của ngành Hải quan.

Châu Anh

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)