Khu du lịch Biển Đông thuộc Vung Tau Tourist,Đừnglàtấmgươngmờvdqg bồ đào nha một trong những DN kém hiệu quả sau cổ phần hóa

Cổ tức có như không

Năm 2005, Công ty CP cơ khí ô tô Hòa Bình (ô tô Hòa Bình) cổ phần hóa. Là một tên tuổi khá có tiếng trong ngành vận tải, cổ phiếu của ô tô Hòa Bình được nhà đầu tư chào đón khá nhiệt tình. Người ta kỳ vọng sau khi cổ phần hóa, DN sẽ năng động, làm ăn hiệu quả hơn. Nhưng thực tế, sau khi cổ phần hóa, Công ty làm ăn thua lỗ. Điều đáng nói là Công ty này không chỉ thua lỗ ở một thời điểm nào đó mà trường kỳ thua lỗ. Đến nay, đã 6 năm DN liên tiếp lỗ.

Vào thời điểm cổ phần hóa, Công ty có vốn điều lệ gần 12 tỉ đồng. Sau 6 năm hoạt động với tư cách là một Công ty cổ phần, đến hết năm 2010 DN này đã thua lỗ và nợ ngân hàng số tiền xấp xỉ vốn điều lệ. Không chỉ vậy, một cựu lãnh đạo của DN này còn làm thất thoát số tiền lên tới trên 10 tỷ đồng.

Hoạt động kém hiệu quả sau khi cổ phần hóa không phải là hiện tượng cá biệt chỉ xảy ra ở Công ty CP cơ khí ô tô Hòa Bình. Năm 2006, Công ty Du lịch tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (Vungtau Tourist) được cổ phần hóa. Theo như giới thiệu trên website của Công ty này thì Công ty có Khu du lịch Biển Đông (Ocean - Park) ở Bãi Sau (Vũng Tàu) và nhiều khu du lịch, khách sạn nằm ở những vị trí đẹp nhất Vũng Tàu. Nhưng trong suốt 3 năm đầu sau cổ phần hóa, nhà đầu tư không nhận được cổ tức. Đến năm 2009, cổ đông bức xúc và có kiến nghị trong đại hội đồng cổ đông thì mới được chia cổ tức gọi là “cho có” với tỉ lệ 1-2%/năm.

Một trường hợp khác là Công ty CP nhựa y tế Mediplast, cổ phần hóa năm 2006. Với vốn điều lệ 16 tỉ đồng, đại diện vốn Nhà nước là Tổng công ty Thiết bị y tế nắm giữ 48% vốn điều lệ, còn lại 52% các cổ đông khác nắm giữ.

Trong 3 năm đầu, Công ty này liên tiếp báo cáo thua lỗ. Đến năm 2009, cổ đông bức xúc và có ý kiến gay gắt tại đại hội cổ đông. Sau đó Công ty chấp nhận chia cổ tức 10%. Ban đầu, công bố hoạt động thua lỗ, sau khi cổ đông phản ứng, DN lại chia cổ tức. Điều này cũng cho thấy dù đã cổ phần hóa nhưng sự minh bạch vẫn còn rất hạn chế.

Theo báo cáo tài chính công bố tại đại hội cổ đông thì năm 2010 Công ty đạt doanh thu gần 50,5 tỉ đồng, lợi nhuận trước thuế 3,4 tỉ đồng, chia cổ tức 12%. Đáng nói là hoạt động sản xuất kinh doanh chính của Mediplast thua lỗ, lợi nhuận năm 2010 đến từ việc... bán thanh lý tài sản. Tại đại hội cổ đông, Giám đốc DN này lí giải sự thua lỗ của Công ty là do khó khăn chung của nền kinh tế tác động tiêu cực đến kinh doanh. Tuy nhiên, Ban lãnh đạo DN cũng không thể giải thích vì sao trong cùng một bối cảnh khó khăn chung, nhiều DN ngành nhựa vẫn hoạt động hiệu quả, kinh doanh tốt.

Rượu cũ?

Có thể thấy, ở nhiều DN, mục tiêu tăng cường hiệu quả quản trị DN khi cổ phần hóa đã không đạt được. DN hoạt động yếu kém, thua lỗ nhiều năm khiến cổ đông bức xúc. Bản thân lãnh đạo của một DN trong đại hội cổ đông đã phải thừa nhận trình độ, năng lực yếu kém dẫn đến điều hành kém hiệu quả, gây ra thua lỗ. Như vậy, dù đã thay bình mới, trở thành công ty cổ phần thay vì công ty nhà nước như trước kia, bộ máy cũ, trong nhiều trường hợp, đã không thể tạo ra thứ rượu mới.

Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng xấu đến kết quả hoạt động của một DN cụ thể. Ở mức độ nào đó, nó ảnh hưởng đến cả chương trình cổ phần hóa. Trong quá trình cổ phần hóa, sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân, tổ chức đến từ bên ngoài DN là một yếu tố quan trọng. Tấm gương những DN này có thể ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư vào các DN sắp cổ phần hóa, qua đó ảnh hưởng đến tiến độ của chương trình cổ phần hóa.

Một cổ đông của Vungtau Tourist cho rằng nên bán bớt phần vốn Nhà nước, tăng sở hữu tư nhân. Khi đó cổ đông có thể yêu cầu ban lãnh đạo DN cam kết cổ tức tối thiểu, lợi nhuận tối thiểu. Nếu không đạt được trong 2 năm thì Ban lãnh đạo nên từ chức.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng Nhà nước chỉ nên nắm giữ cổ phần ở những DN tham gia các lĩnh vực đặc thù cần có sự điều tiết của Nhà nước. Những DN khác, lĩnh vực khác, Nhà nước nên thúc đẩy nhanh hơn quá trình thoái vốn. Khi cổ đông Nhà nước chỉ nắm giữ một lượng cổ phần nhỏ hoặc không nắm giữ cổ phần, thị trường sẽ buộc bộ máy của DN phải đổi mới, sáng tạo để đem lại lợi nhuận. Nếu cá nhân nào không thể đáp ứng được sẽ bị đào thải.

Bùi Trang

(责任编辑：World Cup)