Phụ huynh tham khảo thông tin nghề nghiệp của các con. Ảnh: MC

Chị Lê Thị Nga, ở phường Vĩnh Ninh, TP. Huế, có con trai năm nay học lớp 12. Thời gian này, chị đang đau đầu vì việc chọn ngành học cho con. Theo chị Nga, gia đình có nguyện vọng muốn con theo học ngành quản trị kinh doanh. Tuy nhiên, con chị lại muốn học ngành báo chí truyền thông đa phương tiện. “Gia đình tôi ba đời làm kinh doanh buôn bán các mặt hàng thực phẩm tươi sống, tôi muốn con cái học ngành này về nối nghiệp gia đình. Con trai lại thích các hoạt động xã hội và muốn theo đuổi niềm đam mê đến cùng khiến mẹ con tôi bất đồng quan điểm", chị Nga chia sẻ.

Có rất nhiều phụ huynh cho rằng, mình không cần hiểu quá nhiều về hướng nghiệp, vì kinh nghiệm sống của họ chính là giáo trình tốt nhất. Có người lại lầm tưởng hướng nghiệp là chỉ cần đưa ra một nghề nghiệp nhẹ nhàng, ổn định, tiếp nối truyền thống gia đình mà họ thấy phù hợp để con mình nỗ lực học và làm theo. Trong khi, các em có sự chuyển dịch trong tư duy, nghề nghiệp, muốn có sự thách thức và trải nghiệm. Chính sự thiếu khách quan của phụ huynh đã tạo nên những mâu thuẫn ngầm trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.

Em Nguyễn Ngọc Khánh An, học sinh Trường THPT Hai Bà Trưng (TP. Huế) tâm sự: “Em gặp áp lực trong chọn ngành, chọn trường. Thật khó khi phải vừa làm hài lòng cha mẹ, vừa được thi vào trường mình mơ ước. Đôi khi em thấy mâu thuẫn khi cha mẹ tạo mọi điều kiện để em có năng lực, kỹ năng thông tin, ngoại ngữ tốt nhất, nhưng lại mong muốn con mình chọn nghề nào an toàn, tránh mạo hiểm.

Có khá nhiều ngành nghề mới xuất hiện, trong khi, một số ngành nghề truyền thống dần không được chọn lựa. Thế nên, không ít phụ huynh cảm thấy lúng túng khi thiếu thông tin, kiến thức về hướng nghiệp. Điều này vô hình trung tạo thêm áp lực cho các em trước ngưỡng cửa vào đời. Theo nhiều giáo viên chủ nhiêm, hướng nghiệp ở lứa tuổi trung học phổ thông không phải là đưa ra một nghề nghiệp cụ thể, mà là xác định các thế mạnh kiến thức và kỹ năng của các em. Điều này là cơ sở để các em định hình được ngành học phù hợp với bản thân trong tương lai.

Với chương trình giáo dục phổ thông mới, việc hướng nghiệp sẽ rõ ràng hơn vì ngay từ khi chọn môn, chọn khối, các em đã lựa chọn môn học gần với nghề nghiệp của mình trong tương lai. Tuy nhiên, các trường phải định hướng để các em lựa chọn ngành nghề sao cho phù hợp với năng lực, sở thích và hoàn cảnh gia đình. Có rất nhiều trải nghiệm dành cho học sinh để giới thiệu một cách trực quan về các mô hình đào tạo, cơ sở vật chất của trường, các ngành học đáp ứng nghề nghiệp tương lai… để thu hút học sinh theo học, tư vấn chọn nghề phù hợp. Các trường sẽ giúp học sinh nắm bắt được những yêu cầu của thị trường lao động, những thông tin về các cơ sở đào tạo nghề, những nhu cầu khác nhau của xã hội đối với những lĩnh vực nghề nghiệp... Công việc này giáo viên có thể thực hiện thường xuyên, lồng ghép trong từng bài giảng, từng câu chuyện, trong hoạt động sinh hoạt lớp…

Định hướng, chọn nghề nghiệp cho con trách nhiệm vẫn thuộc về các bậc phụ huynh. Tuy nhiên, thay vì áp đặt con cái phải nghe lời, phụ huynh nên lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của con để có sự định hướng đúng đắn. “Đầu tiên là dựa vào năng lực, thứ hai là sở thích, thứ ba là sự phù hợp của con với ngành nghề đó. Một trong những mục đích chính của công tác hướng nghiệp là điều chỉnh ý hướng chọn nghề của thế hệ trẻ cho phù hợp với những yêu cầu phát triển của kinh tế", thầy giáo Nguyễn Vinh Hưng, Hiệu trưởng Trường THPT An Lương Đông chia sẻ.

Tôi khá tâm đắc với chia sẻ của một cô giáo chủ nhiệm rằng, có em chọn nghề mơ hồ, dẫn đến thất vọng, dễ rơi vào trạng thái “chán nản” và bỏ việc. Thế nên, tâm sự với con cái nhiều hơn chính là cách hướng nghiệp tốt nhất để bố mẹ cùng con tự tin và mạnh mẽ bước đi trên con đường tương lai của mình.

(责任编辑：Cúp C2)