Quy mô vốn có còn quá quan trọng?

Hơn 2 năm nay, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chưa khởi công được dự án nào. Trong số các lý do, ông Vũ Phương Đông, Ban Pháp chế (EVN) điểm danh vướng mắc từ quy định liên quan đến quy định về thủ tục đầu tư, khiến thời gian chuẩn bị đầu tư nhiều dự án bị kéo dài.

“Theo quy định hiện hành, Hội đồng Thành viên EVN được quyết định chủ trương đầu tư đến dự án nhóm B, không quá 2.300 tỷ đồng. Thủ tướng Chính phủ quyết định các dự án không phân biệt nguồn vốn trên 5.000 tỷ đồng. Câu hỏi là, dự án từ 2.300 tỷ đồng đến 5.000 tỷ đồng thì trình ai”, ông Đông đặt vấn đề với Ban Soạn thảo sửa đổi Luật Đầu tư.

Là doanh nghiệpnhà nước, EVN sẽ còn phải tuân thủ nhiều quy định liên quan, nhưng khi tồn tại một khoảng trống trong các quy định pháp lý, chắc chắn mối lo trên không của riêng doanh nghiệp nào.

Nhưng điều đáng nói hơn, đó là cách quản lý các dự án đầu tư theo quy mô vốn có còn phù hợp. Luật sư Trần Tuấn Phong, Công ty Luật Vilaf đã nhắc tới sự lớn mạnh hơn của khu vực tư nhân trong nước, khả năng thực hiện nhiều dự án quy mô lớn, rất lớn.

“5.000 tỷ đồng là lớn, nhưng không phải quá lớn so với năng lực của các nhà đầu tư tư nhân hiện tại và những năm tới. Tôi cho là làm khó doanh nghiệp nếu bắt các doanh nghiệp phải làm thủ tục trình xin chủ trương đầu tư, rồi phải làm các thủ tục đăng ký đầu tư… Nên quy định theo hướng chọn - cho với các thủ tục liên quan đến đầu tư trong nước, nghĩa là, cái gì không cấm thì được làm. Đây là một điểm nghẽn cần sửa ở cả Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp”, luật sư Phong phân tích.

Không chỉ vướng đầu tư trong nước, mức khống chế các dự án đầu tư ra nước ngoài có quy mô trên 800 tỷ đồng phải xin quyết định chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ cũng đang được đề nghị xem xét sửa đổi.

Có cần rạch ròi đầu tư trực tiếp - gián tiếp

Trong khá nhiều lần tham vấn ý kiến cho Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp, câu hỏi có nên phân biệt rõ đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp không luôn là đề tài thu hút sự chú ý. Thực tế là khả năng phân biệt rạch ròi đang trở nên khó hơn, với sự xuất hiện đa dạng, thậm chí đan chéo của nhiều hình thúc đầu tư.

Ở góc độ chuyên môn, ông Phong cho rằng, không nên lấy coi hình đầu tư gián tiếp hay trực tiếp làm tiêu chí cấp phép. Hình thức này chỉ thể hiện chu trình thực hiện giao dịch trên thị trường.

Bên cạnh đó, luật sư Nguyễn Hưng Quang, Công ty NHQuang và cộng sự đề xuất bổ sung, cập nhật những phương thức đầu tư mới, đang nổi lên ở nhiều quốc gia, như near sourcing (đầu tư dịch chuyển về gần quốc gia gốc); đầu tư tự động hóa - xu thế mới của thế giới hay phương thức ủy thác đầu tư với các dự án hạ tầng quy mô nhỏ, chứ không chí có đầu tư trực tiếp, gián tiếp.

“Tôi đề nghị làm Luật Đầu tư mạnh, tạo ra khung để các luật khác phải tuân theo. Để làm được điều này, Luật Đầu tư không phải chỉ sửa các vấn đề vướng mắc hiện tại mà còn phải theo kịp xu hướng mới”, ông Quang đề xuất.