Barack Obama và Romney: Ai sẽ là người làm thay đổi thế giới sau tháng 11?ếgiớisautháket qua lokomotiv

Ở phía bên kia đại dương, ngày 8-11, hơn 2.000 đại biểu Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ tới Bắc Kinh dự đại hội Đảng lần thứ 18 để một tuần sau đó bầu ra thế hệ lãnh đạo thứ năm của đất nước 1,3 tỷ dân này. Khi lãnh đạo của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới thay đổi, thế giới cũng sẽ đổi theo.

Trước hết, khu vực Trung Đông đang trải qua giai đoạn thay đổi sâu sắc. Quá trình tái thiết - cả theo nghĩa đen lẫn nghĩa bóng - đang bắt đầu ở một vài nước. Trong khi đó, tình hình ở một số quốc gia như Syria, Iran vẫn khá nóng, khiến quan hệ giữa các cường quốc trong khu vực cũng nóng theo. Sau bài phát biểu tại LHQ kêu gọi đặt ra một “ranh giới đỏ” cho chương trình hạt nhân của Iran vào mùa xuân hoặc mùa hè năm 2013, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã kêu gọi tổ chức một cuộc bầu cử sớm ở nước ông mà kết quả của nó có thể tạo thêm vị thế cho ông trong hành động với Iran. Trong khi đó, Ai Cập cũng đang tìm kiếm sự cân bằng cả về đối nội (soạn thảo hiến pháp mới) và đối ngoại. Đây là một phần bức tranh đang thay đổi mà các nhà lãnh đạo thế giới mới sẽ thừa hưởng ở Trung Đông, nơi Mỹ đã can dự sâu sắc. Sau gần một thập kỷ can dự quân sự ở khu vực này, các lực lượng Mỹ đã rút quân khỏi Iraq và lên kế hoạch kết thúc cuộc chiến ở Afghanistan vào năm 2014.

Tổng thống mới của Mỹ cũng sẽ thừa hưởng một đất nước có sự thay đổi đáng kể xét theo khía cạnh địa chính trị thế giới. Những tiến bộ về công nghệ đã bắt đầu biến giấc mơ độc lập về năng lượng của người Mỹ thành hiện thực. Công nghệ khoan khí đã tạo ra cuộc cách mạng về khai thác khí đá phiến, một nguồn khí quan trọng giúp Mỹ có thể trở thành quốc gia xuất khẩu số 1 về khí đốt trong tương lai. Ngoài ra, người Mỹ đã đạt đỉnh về tiết kiệm năng lượng. Năm 2011, lần đầu tiên trong 15 năm, lượng dầu nhập khẩu đã giảm xuống dưới 50%. Ước tính đến năm 2035, khí đá phiến sẽ chiếm gần 1/2 tổng sản xuất năng lượng của Mỹ. Đột phá của cuộc cách mạng công nghệ này không chỉ đem lại lợi ích kinh tế, mà về chính trị, việc giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ nước ngoài sẽ cho phép Mỹ tập trung vào chính sách đối ngoại hướng đến châu Á.

Bên kia bờ Thái Bình Dương, những ngày tháng tăng trưởng kinh tế cao ở châu Á có thể đi đến hồi kết. Các vụ việc xảy ra những tháng gần đây đã bộc lộ dấu hiệu bất ổn trong nội bộ Trung Quốc. Dù chủ nghĩa dân tộc đã tạm thời hướng những bất ổn trong nội bộ Trung Quốc ra bên ngoài, nhưng các vấn đề đối nội nghiêm trọng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này cần phải được giải quyết. Về đối ngoại, Bắc Kinh chắc chắn phải tiếp tục để ý tới khu vực Trung Đông nhiều dầu mỏ. Lãnh đạo Trung Quốc có thể phải đóng vai trò tích cực hơn. Do hình ảnh của Bắc Kinh tại Trung Đông còn chưa bị vấy bẩn bởi chủ nghĩa bá quyền, nên họ sẽ có vị trí thuận lợi để làm việc này.

Nước Nga đã hoàn thành việc chuyển giao lãnh đạo mới, nhưng ông Putin cũng phải đối mặt với những rủi ro do điều kiện toàn cầu thay đổi. Điện Kremli tiếp tục hậu thuẫn Tổng thống Syria Bashar al-Assad, ngăn chặn mọi can thiệp quân sự từ bên ngoài và tìm cách bảo vệ những lợi ích chiến lược của mình. Lập trường này thể hiện rõ nhất qua việc nhiều lần Nga bỏ phiếu phủ quyết các nghị quyết của Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ về Syria, tạo thế bế tắc và làm giảm vai trò của một trong những thể chế đa phương quan trọng nhất hiện nay là LHQ. Khi hai vấn đề Syria và Iran liên quan chặt chẽ với nhau, chia rẽ giữa 5 thành viên thường trực HĐBA có thể gây cản trở lớn đến một giải pháp cho vấn đề hạt nhân của Iran.

Trong bối cảnh các nước lớn còn phải bận tâm giải quyết những thay đổi nội bộ của mình, khu vực Trung Đông tiếp tục cháy âm ỉ. Câu hỏi đặt ra là liệu các nhà lãnh đạo mới ở Washington và Bắc Kinh sau tháng 11 tới sẽ trở thành những người "chữa cháy" hay làm cho ngọn lửa cháy to hơn?

Bạch Dương

(责任编辑：Cúp C2)