Do tâm lý thực tế sợ đổi ra tiền đồng Việt Nam bị mất giá,ỉcóngânhàngmớiđượcchovayngoạitệzenit – dynamo moscownên trong giao dịch vay mượn lẫn nhau, không ít người thường dùng ngoại tệ mặt đểgiao dịch. Những giao dịch như vậy nếu “trót lọt”, hai bên vay mượn giữ chữ tínvới nhau thì êm, nhưng nếu xảy ra tranh chấp thì rủi ro sẽ phát sinh hậu quả “mấttiền” (đôi khi khá lớn) đối với bên cho vay.

Điển hình rủi ropháp lý về sử dụng ngoại tệ mặt cho vay qua vụ kiện “Tranh chấp hợp đồng vaytài sản” mà câu chuyện sau đây của luật sư Nguyễn Đăng Liêm (Đoàn Luật sưTP.HCM) tham gia với tư cách luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp củanguyên đơn là thân chủ của mình, là một bài học rất đáng tham khảo.

Ngoại hối chỉ đượclưu hành qua hệ thống Ngân hàng Nhà nước

Cho vay nợngoại tệ: phạm pháp!

Diễn tiến của vụtranh chấp dân sự này như sau: Nguyên từ giữa tháng 8-1997, bà S. Diễm, Việt kiềuMỹ, vì muốn giúp đỡ hỗ trợ đứa em của người bạn nối khố tên H.N qua năn nỉ thuyếtphục của người bạn này, nên đã cho vay 12.000 USD với lãi suất 200 USD/tháng và25 lượng vàng SJC 9999 với lãi suất quy ra tiền đồng là 2%/tháng bằng cam kếtvay nợ giấy tay do bên vay viết. Do bên vay, chị H.N quá lình xình, trục trặctrong việc trả lãi và trong suốt thời gian vay chỉ trả được một phần lãi cho phầnvốn vay ngoại tệ 12.000 USD. Còn phần vốn vay vàng thì hầu như không được trả đồnglãi nào. Và đến ngày 10-6-2008, thì bên vay, chị H.N “tịt ngòi” luôn và bị bàS. Diễm sai cháu ruột của mình đi đòi nhiều lần không được vì bên vay tránh mặtvà khi hiếm hoi gặp được, bên vay còn ra mặt “tráo trở” nói ngang là: sắp tớikhi có tiền sẽ chi trả vốn từ từ, chứ không trả lãi nữa vì “sạch túi rồi”, mặcdù chị ta mới bán được căn nhà đến 600 lượng vàng SJC 9999.

Do không đòi đượccả vốn và lãi, lại bị thách đố, nên chủ nợ (là S. Diễm) bị sốc, bực tức “cực chẳngđã” phải vác đơn ra kiện ở tòa, mặc dù bản tính bà S. Diễmchẳng bao giờ muốn “đáo tụng đình”. Và qua kết quả xét xử sơ thẩm, đúng nhưphân tích dự báo của luật sư Nguyễn Đăng Liêm với tư cách luật sư bảo vệ quyềnvà lợi ích hợp pháp cho nguyên đơn, rủi ro pháp lý đã ập lên vai của “người chủnợ mất cảnh giác”!

“Mặc dù, căn cứvững chắc trên các Điều 471 về “Hợp đồng vay tài sản”, Điều 474 về “nghĩa vụ trảnợ của bên vay”, Điều 476 khoản 1 về lãi suất với quy định cụ thể; “Lãi suất vaycho các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản doNgân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng” của Bộ luật Dân sự năm2005 (kể cả vận dụng các Điều 467, 471 và 473 Bộ luật Dân sự nước CHXHCN ViệtNam năm 1995, có hiệu lực từ ngày 1-7-1996 cũng có các quy định tương tự, vìquan hệ dân sự phát sinh vào thời điểm tháng 8-1997). Tôi đã bảo vệ thành côngyêu cầu của thân chủ mình với yêu cầu bị đơn hoàn trả đủ số vốn đã vay gồm12.000 USD và 25 lượng vàng SJC 9999 với thông cảm cho bị đơn “con nợ” xóakhông tính số nợ tiền lãi còn thiếu rất lớn. Nhưng phần lãi thì thua rất nặng...”!Luật sư Liêm cho biết: cái thua đó được chính ông báo trước cho thân chủ.

Kiện thắngmà... thua!

Bản án dân sự sơthẩm nhận xét: “Giấy biên nhận vay số tiền 12.000 USD giữa bà S. Diễm và bà H.Nlà giao dịch ngoại hối trái với quy định tại khoản 2 Điều 1 và khoản 5 Điều 39Nghị định số 63/1998/NĐ-CP ngày 17-8-1998 của Chính phủ và Thông tư số01/1999/TT-NHNN7 ngày 16-4-1999 của Ngân hàng Nhà nước, thì ngoại hối chỉ đượclưu hành qua hệ thống Ngân hàng Nhà nước, tổ chức và cá nhân được phép hoạt độngngoại hối. Do đó, bà H.N có trách nhiệm hoàn trả cho bà S. Diễm số tiền 12.000USD quy đổi ra tiền Việt Nam vào thời điểm xét xử sơ thẩm là 193.470.000 đồngVN. Còn khoản tiền lãi mà bà S. Diễm đã nhận đượccủa bà H.N tổng cộng là 218.235.000 đồng VN là tiền thu lợi từ giao dịch trái vớiquy định của pháp luật. Do đó, buộc bà S. Diễm nộp lãi 218.235.000 đồng để sungcông quỹ Nhà nước”.

Tòa đã ra phánquyết tuyên xử: Buộc bà H.N có trách nhiệm trả cho bà S. Diễm số tiền193.470.000 đồng (quy đổi từ 12.000 USD) và 25 lượng vàng SJC 9999, ngay saukhi án có hiệu lực pháp luật. Và buộc bà S. Diễm phải nộp lại số tiền218.235.000 đồng là tiền lãi thu lợi từ giao dịch trái với quy định của pháp luật,để sung công quỹ Nhà nước.

Như vậy, rõ ràngthắng lợi của bà S. Diễm là không trọn vẹn, có thắng (lấy lại đủ số vốn đã chovay qua phán quyết của bản án) và cũng có thua (phải nộp vào ngân sách Nhà nướctoàn bộ số lãi đã thụ hưởng, tuy con nợ chỉ mới trả chưa tới một nửa số lãitheo cam kết). Coi như về thực chất, bà S. Diễm cho vay vốn ngoại tệ hầu có “đồngra đồng vào” khoản tiền lãi để tiêu xài, nhưng do sơ hở về mặt luật pháp, vôhình trung giống như cho mượn “chùa” không có lãi được đồng nào suốt 11 năm (từnăm 1997 đến năm 2008).

Qua vụ kiện dânsự “tranh chấp hợp đồng vay tài sản” này, cho thấy cần cảnh giác cao đối với bàcon do ít am hiểu các quy định pháp luật, trong quan hệ giao dịch, cho vay mượnngoại tệ mặt dễ gặp rủi ro, thiệt hại khá lớn như trên”, luật sư Nguyễn ĐăngLiêm cảnh báo.

MINH CHÂU

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)